Günümüz dünyasında Şabankara büyük ilgi gören ve tartışılan bir konu haline geldi. Teknolojinin ve küreselleşmenin ilerlemesiyle birlikte Şabankara, çağdaş toplumda önemli bir rol edinmiştir. Farklı bakış açıları ve disiplinlerden Şabankara araştırılmış ve tartışılmış, bunun sonuçlarını anlamak ve ele almak için çeşitli görüşler ve öneriler üretilmiştir. Bu makalede, Şabankara'in anlamını ve önemini derinlemesine inceleyeceğiz, birçok yönünü ve günlük yaşamın farklı alanlarındaki etkisini analiz edeceğiz.
Şabankara | |||||
---|---|---|---|---|---|
1155-1425 | |||||
Yaygın dil(ler) | Kürtçe Farsça | ||||
Resmî din | İslam | ||||
Hükûmet | Monarşi | ||||
Tarihçe | |||||
|
Şabankara (Farsça: شبانکاره, 'çoban' anlamına gelir) bir İran kabilesiydi. Soylarının Şah Adudüddevle tarafından İsfahan'dan Doğu Fars'a sürülen efsanevi İran Kralı Manüçehr'den geldiğini iddia etmişlerdir. (949–983) Hanedanın başkenti İc idi ve altı bölgeye ayrılıyordu: Zarkān, Iababānān, Burk-Tārum-Khayra, Nayrīz, Kurm-Rūnīz-Lār ve darābdjird. Kabilenin şu alt bölümleri vardı: Ismāīīlī, Rāmānī, Karzuwī, Masūūdī ve shakānī hepsi çoban ve savaşçıydı.
Günümüzde Kirmanşah eyaletinde Şabankara adında bir Kürt kabilesi vardır. Şabankara'nın soyundan gelen Ebu Tahir ibn Muhammed, 12. yüzyılda Kürt Hezâresbîler hanedanını kurmuştur.
Mir Fedlu, Büveyhîler'e bağlı bir komutanken, Büveyhîler'e isyan ederek onların hükümdarı Ebu Mansur'un, annesini kaçırdı, hapsetti ve öldürdü hükümdarlığı ele geçirdi ve bölgedeki kaleleri güçlendirdi.
Bunun üzerine Selçuklular, Sultan Alparslan'ın kardeşi Kavurd'u Mir Fedlu'ya gönderdi ve savaş başladı. Bu savaştan sonra Mir Fedlu Selçuklulara bağlılığını bildirdi ve İran valisi oldu.Bir süre sonra Selçuklulara bağlılığı red eden Fedlu,Khorshah kalesini ele geçirdi, bunun üzerine Nizamü'l-Mülk kaleyi kuşattı ve şiddetli bir savaş çıktı,Savaşın sonunda Selçuklular kaleyi ele geçirdi ve Mir Fedlu yakalandı. Daha sonra 1072'de idam edildi.
Mir Fedlu'nun ölümünden sonra Hasan b. El-Mübariz Hüsrev,Başa geçti ve İran Valisi Cawli yönetimini kabul etmedi. Aralarında şiddetli çatışmalar yaşandı, ancak sonunda Mir Hüsrev, Kirman savaşında Cawli'ye yardım etti ve bir barış anlaşması yapıldı. Selçuklu hükûmeti çöktüğünde, Bakan Nasihuddin,Şabankara'ları bölgedeki isyanları, yolsuzlukları ve yağmayı durdurmaya çağırdı, Mir bunu kabul etse de geri döndüğünde kirman ve burdesiri ele geçirdi, ardından Oğuz Türkleri kirmana saldırdı, burada yapılan savaşta Şabankara'lar zafer kazandı.
1260'ta Moğol hükümdarı Hülagu, Ixa'ya saldırdı,Mir'i öldürdü ve Hanedanlığı yıktı, ancak tamamen dağılması 1363'te Müsâfirîler tarafından gerçekleştirildi.
Günümüzde hala Kirmanşah eyaletinde Şabankara adında bir Kürt Aşireti vardır.
Bazı bilim insanları Şabankara'yı etnik Kürt olarak görmektedirler. Ancak Potts, Kürt kökenlerine itiraz etti ve "Kürt" ün İran göçebeleri için genel bir Geç-Antik etnik olmayan terim olduğunu savundu. Andrew Peacock da Şabankaranın aslında Kürt olup olmadığını sorgulayan isimlerden birisidir. Dahası, diğer modern bilim insanları, Ortaçağ döneminde “Kürt”ün sosyal bir etiket olduğunu ve etnik bir tanım olarak yorumlanmaması gerektiğini belirtmektedir.
The Shabankara (meaning “shepherd”) of easter Fars from other “Kurds.”… are thought to have been descendants of Daylamites or of some of the “Kurds” who were deported to Fars from the area of Isfahan…
It is questionable whether the Shabankara we’re actually Kurdish.