Güneş saati

Günümüz dünyasında Güneş saati benzeri görülmemiş bir önem kazanmıştır. İster siyasi sahnede bir başkahraman olarak, ister akademik tartışmalarda merkezi bir konu olarak, ister kültürel bir olgu olarak, Güneş saati toplumun geniş bir kesiminin dikkatini çekmeyi başardı. Etkisi ekonomiden insanların günlük yaşamlarına kadar farklı alanlara uzanıyor. Bu makalede, Güneş saati'in çeşitli yönlerini inceleyeceğiz, modern yaşamın farklı yönleri üzerindeki etkisini analiz edeceğiz ve artan ilgisinin ardındaki nedenleri inceleyeceğiz.

Safranbolu Güneş Saati
Safranbolu Güneş Saati
Güneş saati (İstanbul Deniz Müzesi)
Ayasofya Camii Yatay Güneş Saati
Taganrog'ta yatay bir güneş saati (1833)

Güneş saati, zamanı Güneş'in konumuna göre ölçmeye yarayan alettir. Basita ve Mikat olarak da isimlendirilir.

Bilinen ilk güneş saatini Mısırlılar yapmıştır. Genel olarak rastlanan yatay güneş saati tasarımlarında dikey olarak yerleştirilmiş bir çubuğun gölgesi, yatay yerleştirilmiş bir yüzeyde günün saatlerini gösteren kadrana düşer. Güneş gökyüzünde ilerledikçe çubuğun ucunun saat üzerinde bıraktığı gölge, farklı saat çizgilerine denk gelecek şekilde hareket eder. Bu tasarımlarda çubuğun Dünya'nın dönme eksenine hizâlanması gerekir. Dolayısıyla bu tür güneş saatinin doğru zamanı göstermesi için çubuğun manyetik kuzeyi değil, coğrafi kuzeyi gösteriyor olması gereklidir. Ayrıca çubuğun yatay düzlemle yapacağı açı, saatin bulunduğu coğrafî enleme eşit olmalıdır. Yine de bu iki özelliğe sahip olmayıp farklı ilkeler çerçevesinde çalışan güneş saatleri de tasarlanabilir. Bu saatler bir dairenin ortasına çubuk konularak ve pusula yardımı ile (her yerde kuzey'i göstermesi lazım) her saat gölgenin düştüğü yere işaret konularak yapılabilir. Ama bulutlu günler, gece gibi etkenler bu saat türünü kullanışsız kılacaktır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Çam, Doç. Dr. Nusret (1990). Osmanlı Güneş Saatleri. Kültür Bakanlığı Yayınları. s. 1. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.