Gayda

Günümüzde Gayda geniş bir yelpazedeki bireyler ve topluluklar için alakalı ve ilgi çekici bir konu haline geldi. Gayda, toplum üzerindeki etkisinden popüler kültüre etkisine kadar farklı yaş ve kökenden insanların dikkatini çekmeyi başardı. Bu makale, Gayda'in çeşitli yönlerini keşfetmeyi, anlamını, sonuçlarını ve günümüz dünyasındaki ilgisini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Multidisipliner bir yaklaşımla amaç, okuyucuyu gerçekliğimizde bu kadar mevcut olan bu konuyu düşünmeye ve eleştirel bir şekilde analiz etmeye davet ederek bütünsel bir Gayda vizyonu sunmaktır.

Gayda eşliğinde horon adlı geleneksel danslarını yapan Bulgaristan göçmenleri, İstanbul, 1926

Gayda, kamıştan yapılmış çift düdük ve tulumdan oluşan, tiz sesli, nefesli bir çalgı. Trakya, Bulgar, Makedon ve İskoçların millî çalgısıdır.

İskoç gaydası, İrlanda savaş gaydası en bilinen gayda türlerindendir.

Kuzeydoğu Anadolu’da tulum, dankiyo (Rumca), tsimpona (Latince), guda (Lazca) adlarıyla da bilinen, sürekli pes ses veren ek boruya (ing. drone) sahip olmayan çeşitlerinin yanı sıra Trakya ve Balkanlar'da da gayda adıyla bilinmektedir. Macaristan'da 20. yüzyılın başlarında Meleyen Keçi adlı yapılan bir türü vardır. Bu alette körük kol altına alınır. Oğlak derisinden yapılma tulumu şişirmek için tulumun içine hava pompalanır. Bir kamışı bulunan kıvrımlı borudan, dem sesinde sürekli pes bir ses çıkar. Tulum, bunun yanı sıra çifte dedende bulunan çift kamışa üfürme yapar. Çifte dedende melodi çalmaya olanak veren parmak delikleri vardır. Fransa'nın Bretanya bölgesinde koyun postundan yapılan basit bir gaydadır. İlk önce üfleme borusundan üflenerek tulum şişirilir. Ardından dem borusuyla dedeni seslendirmek için bu tulum sıkıştırılır. Bu tür gaydalara Asya, Afrika ve Avrupa'nın her yerinde rastlanır. Eski tulumun sesi İskoç gaydalarından rahatlıkla ayırt edilebilir.

Gayda türleri

Kaynakça

  1. ^ Sadie, Stanley (2021). The new Grove dictionary of music and musicians (5. bas.). New York: Grove. ISBN 978-0195170672. 
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot