Günümüzde Nunavik İnuitçesi toplumda özel önem kazanan bir konudur. Yıllardır siyasetten teknolojiye, kültürden bilime kadar farklı alanlarda büyük ilgi uyandırdı. Nunavik İnuitçesi insanların yaşamlarını, inançlarını ve eylemlerini derinden etkiledi. Bu yazıda Nunavik İnuitçesi ile ilgili farklı yönleri ve mevcut durumumuza olan etkisini detaylı olarak inceleyeceğiz. Nunavik İnuitçesi, kökeninden gelecekteki olası sonuçlarına kadar kimseyi kayıtsız bırakmayacak ve derinlemesine incelenmeyi hak eden bir konudur.
Nunavik İnuitçesi | |
---|---|
Inuttitut, ᓄᓇᕕᒻᒥᐅᑎᑐᑦ Nunavimmiutitut | |
Ana dili olanlar | Kanada (Nunavik, Nunavut) |
Dil ailesi | Varsayılan
|
Yazı sistemi | İnuit hece yazısı |
Dil kodları | |
ISO 639-3 | – |
Nunavik İnuitçesi ya da Nunavimmiut İnuitçesi (kendilerince Inuttitut, Nunavimmiutitut ᓄᓇᕕᒻᒥᐅᑎᑐᑦ ; İngilizce Nunavik dialect, Arctic Quebec Inuit, Québec Inuit), Kanada'da Québec eyaletinin özerk Nunavik ilçesi ile Nunavut eyaletinin Sanikiluaq adasında yaşayan Nunavik İnuitleri (Nunavimmiut) tarafından konuşulan Doğu Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir. Nunavik-Labrador lehçe grubunda sınıflandırılır. Kanada 2001 nüfus sayımına göre Nunavik'teki 12.000 kişilik etnik nüfustan % 90 kadarı ana dillerini konuşabiliyor. İnuit hece yazısı ile yazılır. Güney Qikiqtaaluk (Baffin) İnuitçesine benzer. Fakat, idari olarak Nunavut'tan ayrı olması ayrışmayı körüklemektedir.
Nunavik 'te ᑰᑦᔪᐊᕌᐱᒃ (Kuujjuaraapik/Great Whale River), ᐅᒥᐅᔭᖅ (Umiujaq), ᐃᓄᑦᔪᐊᖅ (Inujjuaq/Inukjuak), ᐳᕕᕐᓂᑐᖅ (Puvirnituq), ᒣᓚᓯᒃᑯᑦ (Mailasikkut/Chisasibi), ᐊᑯᓕᕕᒃ (Akulivik), ᐃᕗᔨᕕᒃ (Ivujivik), ᓴᓪᓗᐃᑦ (Salluit), ᑲᖏᖅᓱᔪᐊᖅ (Kangiqsujuaq), ᖁᐊᖅᑕᖅ (Quaqtaq), ᑲᖏᕐᓱᒃ (Kangirsuk), ᐊᐅᐸᓗᒃ (Aupaluk), ᑕᓯᐅᔭᖅ (Tasiujaq), ᑰᑦᔪᐊᖅ (Kuujjuaq/Fort Chimo), ᑲᖏᖅᓱᐊᓗᑦᔪᐊᖅ (Kangiqsualujjuaq), ᑕᕐᐸᖓᔪᖅ (Tarpangajuq) ve ᑭᓪᓕᓂᖅ (Killiniq/Port Burwell) şehirlerinde konuşulur.
Nunavut 'ta yalnızca ᓴᓂᑭᓗᐊᖅ (Sanikiluaq) adasında konuşulur. Ayrıca, 1953 Yüksek Arktik Tehcirinde Inukjuak'tan sürgün edilen İnuit göçmenler tarafından Resolute ile Grise Fiord'da da konuşulur
Kivalliq | Aivilik | Kuzey Qikiqtaaluk | Güney Qikiqtaaluk | Nunavik | Nunatsiavut | anlamı |
niviakkiaq | niviaqsiaq | niviaqsaaq | niviaqsiaq | niviatsiaq | niviatsiak | kız |
uvanga | uvanga | uvanga | uvanga | uvaqa | uvak | ben |
tablu | tablu | tallu | tallu | tallu | talluk | çene |
itigak | itigak | isigak | itigak | itigak | itigak | ayak |
tuktu | tuktu | tuktu | tuttu | tuttu | tuttuk | rengeyiği |
qugyuk | qugjuk | qugjuk | qujjuk | qujjuk | kutjuk | kuğu |
nirliq | lirliq/nirliq | nirliq | nirliq | nirliq | nillik | Kanada kazı |
aarluk | aarluk | aarluk | aarluk | aarluk | aalluk | katil balina |
hikhik | siksik | siksi | sitsik | sitsik | sitsik | gelengi |
aqidjgiq | aqiggiq | aqiggiq | aqiggiq | aqiggiq | akiggik | kar kekliği |
ahaangiq | ahaangiq | ahaangiq | ahaangiq | ahaangiq | ahaangik | telkuyruk |
arviq | arviq | arviq | arviq | arviq | avvik | Grönland balinası |
qingmiq/qimmiq | qimmiq | qimmiq | qimmiq | qimmiq | kimmik | köpek |
iqaluk | iqaluk | iqaluk | iqaluk | iqaluk | ikaluk | balık |
kumak | kumak | kumak | kumak | kumak | kumak | bit |
hila | sila | sila | sila | sila | sila | gök, hava |
ii | ii | ii | ii | ii | ii | evet |
naung/naagga | nauk/aakka | aakka/naagga | aukka/aggaq | naggai/nauk | aukang | hayır |
iglu | iglu | iglu | illu | illu | illuk | ev |
tupiq | tupiq | tupiq | tupiq | tupiq | tupik | çadır |
qaryuq | qarjuq | qarjuq | qarjuk | qajjuk | katjuk | ok |
qanik | qanik | qanik | qanik | qanik | kanik | kar tanesi |
arya | arja | arja | arja | ajja | atjak | kül |
atiq | atiq | atiq | atiq | atiq | atik | ad |
napaaqtuq | napaaqtuq | napaaqtuq | napaaqtiq | napaattuq | napaattuk | ağaç/odun |
angatkuq | angakkuq | angakkuq | angakkuq | angakkuq | angakkuk | şaman |
huluk | suluk | suluk | suluk | suluk | suluk | tüy |
qayaq | qajaq | qajaq | qajaq | qajaq | kajak | Eskimo kayığı |
kanuhaq | kannujaq | kannujaq | kannujaq | kanusaq | kannujak | bakır |
atauhiq | atausiq | atausiq | atausiq | atausiq | atausik | 1 |
malruuk | marruuk | marruuk | marruuk | maqruuk | magguuk | 2 |
pingahut | pingasut | pingasut | pingasut | pingasut | pingasut | 3 |
hitamat | sitamat | tisamat | sitamat | sitamat | sitamat | 4 |
tallimat | tallimat | tallimat | tallimat | tallimat | tallimat | 5 |
arvinraq | arviniqtut | arviniliit | pingasuujuqtut | pingasuujurtut | pingasuujuttut | 6 |
qulit | qulit | qulit | qulit | qulit | kulit | 10 |