Svanca
Günümüz dünyasında Svanca benzeri görülmemiş bir önem kazanmıştır. Svanca ortaya çıkışından bu yana geniş bir toplum yelpazesinin dikkatini ve ilgisini çekmiş, farklı alanlarda tartışmalara, düşüncelere ve analizlere yol açmıştır. Hem akademik alanda hem de iş dünyasında Svanca, etkisini ve potansiyelini anlamaya çalışan çalışma ve araştırmaların konusu olmuştur. Bu makalede, bugün çok alakalı olan bu konuya ilişkin geniş ve eksiksiz bir vizyon sağlamak amacıyla, kökeninden mevcut sonuçlarına kadar Svanca ile ilgili çeşitli yönleri inceleyeceğiz.
| Svanca | |
|---|---|
| ლუშნუ ნინ / Luşnu nin | |
| Ana dili olanlar | Gürcistan’ın Svaneti ve Abhazya bölgeleri |
| Konuşan sayısı | 30.000 (toplam), 15.000 (anadili) (2015) |
| Dil ailesi | Güney Kafkas dilleri
|
| Yazı sistemi | Gürcü alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | sva |
 Svancanın konuşulduğu yerler. | |
Svanca (Gürcüce: სვანური ენა, Svanuri ena; Svanca: ლუშნუ ნინ / შკა̈ნ, Luşnu nin / şkan), Gürcistan'ın kuzeybatı bölümünde yaşayan Svanların konuştuğu dildir. Güney Kafkas dillerinden biridir ve aynı zamanda dil ailesinde kendi başına bağımsız bir kol teşkil eder.
Dağılım
Svanca, etnik Güney Kafkasyalı olup Svaneti’de yaşayan yaklaşık 30.000 Svan’ın dilidir. Enguri, Tshenistskali ve Kodori nehirleri boyunca, Gürcistan’ın Mestia ve Lentehi ilçelerinde konuşulur. Svanların küçük bir bölümü Kodori Vadisi'nde yaşamaktadır. Bu yörede Svanca konuşan kişi sayısı yaklaşık 2.500’dür.
Svanca, Svanlar arasında aile dili ve toplumsal iletişim dili olarak kullanılır. Yazılı dil olmadığı gibi resmi bir statüsü de yoktur. Svanlar eğitim ve yazı dili olarak Gürcüce'yi kullanır. Svanca, giderek unutulmakta ve genç kuşaklar tarafından daha az konuşulmaktadır.
Tarih
Svanca, Güney Kafkas dilleri arasında en fazla farklılık gösteren dildir. Diğer üç Güney Kafkas dili olan Gürcüce, Megrelce ve Lazca ile anlaşılabilirliği neredeyse yoktur. Svanca'nın bu dillerin kaynaklandığı asıl dilden MÖ 2. binyılda ayrıldığı kabul edilir. Gürcüce'nin diğer iki dilden ayrışmaya ise bin yıl önce başladığı var sayılır.
Lehçeler
Svanca, aşağıdaki lehçe ve ağızlara ayrılır:
- Yukarı Bali (yaklaşık 15.000 kişi): Uşguli, Kala, İpari, Mulahi, Mestia, Lenzeri, Latali.
- Aşağı Bali (yaklaşık 12.000 kişi): Beço, Tshumari, Etseri, Pari, Çubehi, Lahami.
- Laşhi.
- Lentehi: Heledi, Hopuri, Rtshmeluri, Çoluri.
Örnekler
- ბალე yaprak
- ბაჩ taş
- დიარ ekmek
- თანაღ dağ
- თვი bal
- თხერე kurt
- იარ kim
- ლაირ kitap
- ლეღვ et
- მეღიამ ağaç
- მეშხე siyah
- მი ben
- სი sen
- ქალაქ şehir
- ქორ ev
- ყალმახ balık
- ჩააჟ at
- წორნჷ kırmızı
- ჭაშ erkek
- ხეხვ kadın
Kaynakça
- Kevin Tuite, Svan. Université de Montréal. ISBN 3-89586-154-5.
