Türkiye'de işsizlik
Türkiye'de işsizlik artık herkesin dilinde olan ve günümüz toplumunda gözden kaçmayan bir konu. Analizi derinleştikçe önemi ve geçerliliği giderek daha belirgin hale geliyor. Türkiye'de işsizlik, çeşitli alanlarda sürekli tartışmalara yol açan, hem lehte hem de aleyhte çok çeşitli görüş ve pozisyonlar üretti. Bu makalede, Türkiye'de işsizlik'in günlük yaşamlarımız üzerindeki etkisinin yanı sıra günümüze ve geleceğe olan etkilerini de kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Ek olarak, bu esrarengiz konuya ilişkin kapsamlı ve zıt bir vizyon sağlamak amacıyla Türkiye'de işsizlik etrafında var olan farklı bakış açılarını analiz edeceğiz.
| Makale serilerinden |
 |
Türkiye'de işsizlik, resmi olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Uluslararası Çalışma Örgütünün hesaplama yöntemini kullanılarak işgücü ve işsizlik istatistiklerinin araştırılıp raporlanmasıyla saptanır.
Türkiye Ağustos 2021 tarihli Eurostat raporuna göre Avrupa'da 32 ülke arasında İspanya ve Yunanistan'ın ardından en yüksek işsizlik oranına sahip 3. ülke konumundadır. 2020 yılı OECD verileri Türkiye'nin Avrupa ülkeleri arasında ortalama 45,6 saat ile (ulusal yasal standart çalışma saati 45'tir) en yüksek çalışma saatlerine sahip birinci ülke durumunda bulunduğunu belirtmekte. Çalışma saatlerinin azaltılması ve işsizlik arasındaki olumlu korelasyona karşın işsizlik ile mücadele kapsamında çalışma saatlerinin azaltılması bağlamında herhangi bir girişim yoktur.
2018 yılına ait Eurostat araştırmasına göre Yükseköğretim mezunlarının işsizlik oranında Türkiye yüzde 9,8 ile 35 ülke içinde 5. sırada yer almakta. 35 ülke içinde yükseköğretim ve ilköğretim mezunları arasında farkın eksi olduğu tek ülke Türkiye'dir.
İşgücü ve işsizlik istatistikleri
Güncel işgücü ve işsizlik istatistikleri
2021 yılı Ağustos ayı mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre;
| İşsizlik Verileri | Oranlar |
|---|---|
| İşsizlik oranı | %12,1 |
| Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı | %15,3 |
| İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı | %19,2 |
| Atıl işgücü oranı | %22 |
| İstihdam oranı | %46,2 |
| İşgücüne katılım oranı | %52,5 |
Türkiye'de yıllara göre işsizlik oranları
Ekim 2019 verileriyle
| Yıl | İşgücü
(bin kişi) |
İşsiz sayısı
(bin kişi) |
İşsizlik % | Yıl | İşgücü
(bin kişi) |
İşsiz sayısı
(bin kişi) |
İşsizlik % | Yıl | İşgücü
(bin kişi) |
İşsiz sayısı
(bin kişi) |
İşsizlik % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 20.150 | 1.611 | 8,0 | 2000 | 23.078 | 1.497 |  6,5
|
2010 | 25.641 | 3.046 | 11,9
|
| 1991 | 21.010 | 1.722 |  8,2
|
2001 | 23.491 | 1.967 | 8,4
|
2011 | 26.725 | 2.615 | 9,8
|
| 1992 | 21.264 | 1.805 | 8,5
|
2002 | 23.818 | 2.464 | 10,3
|
2012 | 24.821 | 2.518 | 9,2
|
| 1993 | 20.314 | 1.814 | 8,9
|
2003 | 23.818 | 2.493 | 10,5
|
2013 | 25.524 | 2.747 | 9,7
|
| 1994 | 21.876 | 1.870 | 8,5
|
2004 | 22.016 | 2.385 | 10,8
|
2014 | 28.786 | 2.853 | 9,9
|
| 1995 | 22.286 | 1.700 | 7,6
|
2005 | 22.454 | 2.388 | 10,6
|
2015 | 29.678 | 3.057 | 10,3
|
| 1996 | 22.697 | 1.502 | 6,6
|
2006 | 22.751 | 2.328 | 10,2
|
2016 | 30.535 | 3.330 | 10,9
|
| 1997 | 22.755 | 1.551 | 6,8
|
2007 | 23.114 | 2.377 | 10,3
|
2017 | 31.643 | 3.454 | 10,9 |
| 1998 | 23.385 | 1.606 | 6,9
|
2008 | 23.805 | 2.611 | 11,0
|
2018 | 32.274 | 3.537 | 11,0
|
| 1999 | 23.878 | 1.829 | 7,7
|
2009 | 24.748 | 3.471 | 14,0
|
2019* | 33.180 | 4.650 | 13,4
|
İşsizliğin nedenleri
- Şirketlerin maliyet odaklı yaklaşımları: Kalite odaklı yaklaşımda maliyetleri bir miktar artırmayı göze alarak detaylı planlama ve üretim yapılır. Türkiye'deki işletmeler ise standart bir işi yaparken maliyetleri olabildiğince düşürmeyi tercih etmekte, bu da çoğu zaman kalite ve işgücünden feragat ederek karşılanmaktadır. Bu durum da kişi başına çalışma saatlerini yükseltirken, iş başına çalışan sayısını düşürmektedir.
- İşverenlerin çalışanlara dair vergi ve prim yükünü yüksek bulması: Bazı ülkelerde çalışanların vergi ve primleri yine çalışanların kendisi tarafından hesaplanıp karşılanmakta, işverenin mali olarak tek yükü maaş ödemeleri olmaktadır. Türkiye'de ise bu konuda uygulanan mevzuatlar bu tip ödemeleri işveren tarafında da oldukça yoğun biçimde uygulamakta, dolayısıyla işverenler bu tip maliyetleri de göz önünde bulundurarak çalışan sayısında kısıntıya gitmektedir.
- Dezavantajlı grupların işgücüne katılımı: Kadın, engelli, vb. cinsiyet ve toplumsal sınıfların işgücünde dezavantajlı olduğu dönemden eşit haklara sahip olduğu döneme geçişin 2008 sonrasında hız kazanmasıyla, bu konuda çalışmalar yapan diğer ülkelerin daha uzun zamana yaydığı süreç Türkiye'de dar bir zaman dilimine sıkışmıştır.
- Yüksek genç nüfus: Gelişmiş ülkelere oranla yüksek sayıda genç nüfusa sahip olan Türkiye, aynı oranda üretim ve istihdam büyümesi sağlayamamaktadır.
- Eğitim sistemi: Türkiye'de eğitim sisteminin kalifiye eleman yetiştirme odaklı olmaması, dünyadaki güncel gelişmelere yavaş ayak uydurması gibi etkenler, ulusal çıktıları ve işgücünü dünyada daha az rekabetçi hale getirmekte, bu da istihdam ve üretim artışının yeterli oranda sağlanamamasında başlıca sebebi teşkil etmektedir.
Sosyal destekler
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı bir kuruluş olan Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), 21 Ocak 1946 tarihinde 4837 sayılı kanun ile “İş ve İşçi Bulma Kurumu” adıyla kurulmuştur. Kurumun hizmetleri arasında iş ve meslek danışmanlığı, istihdam, işsizlik ödeneği, işgücü eğitim kursları ve girişimcilik programları yer almaktadır.
İşsizlik sigortası
Türkiye'de işsizlik sigortası 4447 sayılı kanunla Mart 2002 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için son üç yıl içinde en az 600 gün, işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz prim ödemiş olma şartı aranmaktadır. Hizmet akdinin sona ermesinden sonra 30 gün içerisinde, işten ayrılma belgesiyle Türkiye İş Kurumuna şahsen başvurulması gerekir. İşsizlik sigortası bağlanan kişiler, prim ödeme gün sayılarına bağlı olarak 180 ila 300 gün arasında işsizlik ödeneğinden yararlanabilirler. İşsizlik ödeneğinin devam ettiği süre boyunca Genel Sağlık Sigortası primleri de ödenir ve sağlık hizmetlerinden yararlanılabilir.
İstihdamı artırıcı önlemler
 | Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "İşsizlik Oranı Nasıl Hesaplanır? TÜİK İşsizlik Oranını Nereden Hesaplar?". 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Türkiye Avrupa'daki 32 ülke içinde işsizlik oranının en yüksek olduğu 3. ülke". 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Avrupa'da haftalık ortalama çalışma saatinin en uzun olduğu ülke Türkiye". euronews. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) verilerine göre Türkiye Avrupa ülkeleri arasında haftalık ortalama çalışma saatinin en en uzun olduğu ülkeler sıralamasında birinci". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "Uzun çalışma saatleri öldürüyor". 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "İşsizliğin yükseköğretimde, ilköğretimden fazla olduğu tek ülke Türkiye". 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ "İşgücü İstatistikleri, Ağustos 2021". TÜİK. 11 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ Türkiye'de İşsizliğin Nedenleri.
- ^ "İşsizliğin Nedenleri". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
| Tarih | |
|---|---|
| Endüstri ve ticaret | |
| Enerji | |
| Altyapı | |
| Finans ve bankacılık | |
| Makro-ekonomik veriler | |
| Ekonomik krizler ve hamleler | |
