Günümüz dünyasında Yeni Zelanda ekonomisi, toplumda büyük ilgi kazanmış ve geniş bir tartışmaya yol açmış bir konudur. Teknolojinin ilerlemesi ve küreselleşmeyle birlikte Yeni Zelanda ekonomisi günlük yaşamın farklı yönlerini etkileyen önemli bir unsur haline geldi. Politikadan ekonomiye, kültür ve eğitim aracılığıyla Yeni Zelanda ekonomisi, günümüz dünyasında etkileşim ve gelişme şeklimizi dönüştürmeyi ve şekillendirmeyi başardı. Bu nedenle, Yeni Zelanda ekonomisi'in günlük hayatımızdaki önemini ve sonuçlarını anlamanın yanı sıra, onu etkili bir şekilde ele almak için olası çözümleri ve alternatifleri analiz etmek zorunludur.
Yeni Zelanda ekonomisi | |
---|---|
Derece | 22. (nominal) / 32. (SAGP) |
Para birimi | Yeni Zelanda doları (NZD) |
Mali yıl | Takvim yılı |
Ticaret organizasyonları | APEC, CPTPP, OECD, DTÖ |
İstatistikler | |
GSYİH | 242,700 milyar US$ (nominal, 2022) 261,039 milyar US$ (SAGP, 2022) |
GSYİH büyüme | %5,9 (2021e) |
Kişi başı GSYİH | 47.278 US$ (nominal, 2022) 50.851 US$ (SAGP, 2022) |
Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: %7,6 endüstri: %12,2 hizmet: %71 (2011) |
Enflasyon (TÜFE) | %7,3 (2022) |
Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | %11,0 (2014) |
Gini katsayısı | 33,9 (orta) (2019) |
İşgücü | 2,820 milyon (2022) |
Sektörel işgücü dağılımı | tarım: %6,6 endüstri: %20,7 hizmet: %72,7 (2017) |
İşsizlik | ▲ %3,3 (2022) |
Ana endüstriler | Gıda işleme, tarım, ormancılık, turizm, finans |
İş yapılma kolaylığı sıralaması | 1. (çok kolay, 2020) |
Dış ticaret | |
İhracat | 62,4 milyar US$ (2020) |
İhraç malları | süt ürünleri, et, tomruk ve ağaç ürünleri, meyve, makine ve teçhizat, şarap, balık ve deniz ürünleri |
Ana ihracat ortakları | Çin %23,0 Avustralya %16,4 ABD %11,4 Avrupa Birliği %10,6 Japonya %5,3 |
İthalat | 59,6 milyar US$ (2020) |
İthalat malları | otomobil ve uçaklar, makine ve teçhizat, petrol, elektronik, tekstil, plastik |
Ana ithalat ortakları | Avrupa Birliği %17,6 Avustralya %5,8 Çin %15,6 ABD %11,4 Japonya %5,0 |
DYY sermayesi | 84,19 milyar U$ (2017) |
Gayrisafi dış borç | 156,181 milyar NZ$ (2018) |
Kamu maliyesi | |
Kamu borçları | GSYİH'in %31,7'si (2017 tah.) |
Bütçe açığı | -5,471 milyar $ (2017 tah.) |
Gelirler | 74,11 milyar $ (2017) |
Giderler | 70,97 milyar $ (2017) |
Kredi derecelendirme |
|
Dış rezervler | 20,68 milyar $ (2017) |
Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. |
Yeni Zelanda ekonomisi, oldukça gelişmiş karma pazar ekonomisidir. 2022 yılı itibarıyla Yeni Zelanda, nominal GSYİH'ye göre 51. en büyük ekonomi ve SAGP'ye göre 63. en büyük ekonomidir. Yeni Zelanda, 5 milyonluk nüfusu için büyük bir GSYİH'ye sahiptir ve gelir kaynakları büyük ada ülkesinin her yerine dağılmıştır. Ülke, en küreselleşmiş ekonomilerden birine sahiptir ve büyük ölçüde uluslararası ticarete bağlıdır.
Yeni Zelanda'nın çeşitlilik içeren ekonomisi, 2013 itibarıyla tüm GSYİH faaliyetinin %63'ünü oluşturan oldukça büyük bir hizmet sektörüne sahiptir. Büyük ölçekli imalat sanayileri arasında alüminyum üretimi, gıda işleme, metal imalatı, ahşap ve kâğıt ürünleri yer alır. Madencilik, imalat, elektrik, gaz, su ve atık hizmetleri, 2013 itibarıyla GSYİH'nın %16,5'ini oluşturmaktadır. 2013 itibarıyla GSYİH'nın yalnızca %6,5'ini oluşturmasına rağmen, birincil sektör Yeni Zelanda'nın ihracatına hakim olmaya devam etmektedir. Ayrıca bilgi teknolojisi ülkede hızla büyüyen bir sektördür.
En büyük sermaye piyasası Yeni Zelanda Borsası'dır (NZX). Şubat 2014 itibarıyla, NZX'in toplam piyasa değeri 94,1 milyar NZD$ olan toplam 258 listelenmiş menkul kıymet bulunmaktadır. Yeni Zelanda'nın para birimi olan Yeni Zelanda doları da dört Pasifik Adası bölgesinde kullanımdadır.