Willem-Alexander

Willem-Alexander
Niderlandlar bayrogʻi Niderlandiya Qiroli
Mansab davri
2013-yil 30-martdan
Oʻtmishdoshi Beatrix
Vorisi Catharina-Amalia
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 27-aprel 1967-yil (1967-04-27)
Utrext, Niderlandlar bayrogʻi Niderlandiya
Imzosi

Willem-Alexander Claus George Ferdinand (ˈʋɪləm aːlɛkˈsɑndər; talaffuzi: Villem-Aleksandr Klaus Jorj Ferdinand; 27-aprel 1967-yil) – 2013-yildan buyon Niderlandlar Qiroli.

Niderlandlar malikasi Beatrix va diplomat Klaus van Amsbergning toʻngʻich farzandi. 1980-yilning 30-aprel kuni mamlakat shahzodasi etib tayinlandi va 2013-yilda Beatrix taxtdan voz kechganidan keyin, uning oʻrnini egalladi. U Gollandiyadagi davlat boshlangʻich va oʻrta maktablariga, Uelsdagi xalqaro kollejiga bordi, Niderlandiya Qirollik dengiz flotida xizmat qildi va Leyden universitetida oʻqidi. 2002-yilda Maxima Zorreguieta Cerruti bilan turmush qurgan va ularning uchta qizi bor: Catarina-Amalia, (2003-yilda tugʻilgan), malika Alexia (2005-yilda tugʻilgan) va malika Ariane (2007-yilda tugʻilgan).

Villem-Alexander sport va xalqaro suv resurslarini boshqarish masalalariga qiziqadi. Taxtga oʻtirguniga qadar u Xalqaro Olimpiya qoʻmitasi aʼzosi (1998–2013), Gollandiya infratuzilma va atrof-muhit vaziri huzuridagi suv masalalari boʻyicha maslahat qoʻmitasi raisi (2004–2013) va Birlashgan Millatlar Tashkilotining suv masalalari boʻyicha muovini (2006–2013) boʻlgan.

Bolaligi va taʼlimi

1982-yildagi (chapda) surati

Villem-Aleksandr Klaus Jorj Ferdinand Niderlandiyaning Utrext shahridagi Utrext universiteti kasalxonasida (hozirgi Utrext universiteti tibbiyot markazi) tugʻilgan. U malika Beatriks va shahzoda Klausning birinchi farzandi. Qirolicha Juliana va shahzoda Bernhardning birinchi nevarasi. 1851-yilda shahzoda Aleksandr tugʻilgandan beri Gollandiya qirolligining birinchi erkak merosxoʻri.

1967-yil 2-sentyabrda Gollandiya islohot cherkovining aʼzosi sifatida Gaagadagi Avliyo Yakob cherkovida choʻqintirilgan. Uning choʻqintirgan ota-onasi onasi tomondan bobosi Lippe-Biesterfeld shahzodasi Bernhard, buvisi Gösta Frein fon dem Bussche-Haddenhausen, shahzoda Ferdinand fon Bismark, sobiq bosh vazir Jelle Tsiylstra, Jonkvrouw Renegre Margrethe II va qirolicha Marmark Rueldir.

Uning ikkita ukasi bor edi: shahzoda Friso (1968–2013) va shahzoda Konstantin (1969-yilda tugʻilgan). Oilasi bilan Lage Vuursche qishlogʻidagi Drakenstein qal’asida 1981-yilgacha, ular Gaagadagi Huis ten Bosch saroyiga koʻchib oʻtgunga qadar yashagan. Uning onasi Beatriks 1980-yilda buvisi Juliana taxtdan voz kechganidan keyin Niderlandiya qirolichasi boʻldi. Keyinchalik, 13 yoshida Niderlandiya Qirolligi taxtining vorisi sifatida Orange shahzodasi unvonini oldi.

1973-yildan 1979-yilgacha Baarn shahridagi Nieuwe Baarnse boshlangʻich maktabida oʻqigan. U ikki xil davlat oʻrta maktablarida oʻqigan: 1979-1981-yillarda Baarn shahridagi Baarns litseyi, 1981-1983-yillarda Gaagadagi Eerste Vrijzinnig Christelijk litseyi va Uelsdagi Atlantika xususiy kollejida (1983-yildan 1985-yilgacha), xalqaro bakalavr darajasini oldi.

1985-yildan 1987-yilgacha harbiy xizmatni oʻtaganidan soʻng 1993-yili Leyden universitetida tarix fakultetida magistrlik darajasini oldi. Uning yakuniy dissertatsiyasi prezident Sharl de Goll davrida Fransiyaning NATO integratsiyalashgan qoʻmondonlik tuzilmasini tark etish qaroriga Gollandiyaning munosabatiga bagʻishlangan.

Ingliz, ispan, fransuz va nemis tillarida bemalol gapiradi.

Harbiy tayyorgarlik va faoliyat

Villem-Aleksandr oʻrta maktab va universitetdagi maʼlumoti orasida 1985-yil avgustidan 1987-yil yanvarigacha Niderlandiya Qirollik dengiz flotida harbiy xizmatni oʻtagan. U Niderlandiya Qirollik dengiz kollejida, HNLMS Tromp va HNLMS Abraham Crijnssen fregatlarida xizmat qilgan. 1988-yilda HNLMS Van Kinsbergen kemasida xizmat qildi va leytenant boʻldi.

Villem-Aleksandr Niderlandiya Qirollik dengiz flotining rezervchisi sifatida 1995-yilda leytenant komandiri, 1997-yilda qoʻmondon, 2001-yilda dengizda kapitan va 2005-yilda komandor unvonlariga koʻtarildi. Niderlandiya Qirollik armiyasining rezervchisi sifatida 1995-yilda mayor (Grenadlar va miltiqlar qoʻriqlash polki) unvonini oldi. 1997-yilda podpolkovnik, 2001-yilda polkovnik va 2005-yilda brigada generali unvonlariga koʻtarildi. Niderlandiya Qirollik havo kuchlari rezervchisi sifatida 1995-yilda eskadron boshligʻi etib tayinlangan va 2005-yilda havo kuchlari komandori lavozimiga koʻtarilgan. 2005-yilda brigada generali etib tayinlandi.

2013-yilda qirol boʻlishidan oldin qurolli kuchlardan boʻshatilgan. Hukumatning oʻzi qurolli kuchlar ustidan oliy qoʻmondonlikni amalga oshirishi sababli, davlat rahbari qurolli kuchlarning xizmatchisi boʻlishi mumkin emasligini eʼlon qildi. Qirol sifatida Villem-Aleksandr qirollik nishoni bilan harbiy kiyim kiyishni tanlashi mumkin, lekin oʻzining sobiq unvon belgisi bilan emas.

Villem-Aleksander suv xoʻjaligi va sport masalalari bilan qiziqadi. Jahon suv komissiyasining faxriy aʼzosi va Jahon banki, BMT va Shvetsiya iqtisodiy taraqqiyot vazirligi tomonidan tashkil etilgan Global suv hamkorligi homiysi. 2006-yil 12-dekabr Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibining suv va kanalizatsiya masalalari boʻyicha maslahat kengashining raisi etib tayinlangan.

2010-yil 10-oktyabrda Villem-Aleksandr va rafiqasi Maxima Niderlandiya Antil orollari poytaxti Villemstadga Antilni tarqatib yuborish marosimida uning onasi vakil sifatida qatnashishi uchun borishdi.

1998-yilgacha Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasiga (XOQ) aʼzo boʻlgunga qadar Gollandiya Olimpiya oʻyinlari qoʻmitasining homiysi boʻlgan. Qirol boʻlganidan keyin aʼzoligidan voz kechdi va XOQ 125-sessiyasida Olimpiya ordenini oldi. 1928-yilda Amsterdamda boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpiya oʻyinlarining 100 yilligini nishonlash marosimida qatnashdi.

2013-yil 28-yanvar Beatriks taxtdan voz kechish niyatini eʼlon qildi. 2013-yil 30-aprel kuni Beatriks Moseszaal qirollik saroyida taxtdan voz kechish toʻgʻrisidagi hujjatni imzoladi. Oʻsha kuni tushdan keyin Villem-Aleksandr Nieuwe Kerk saroyida boʻlib oʻtgan tantanali marosimda Bosh shtatlarning qoʻshma majlisi oldida qirol sifatida inauguratsiya qilindi.

Oilasi

2002-yil 2-fevralda Amsterdamdagi Nieuwe Kerk saroyida Maxima Zorreguieta Cerruti bilan turmush qurdi. Nikoh kelinning otasi Jorge Zorregietaning Argentina harbiy diktaturasida tutgan oʻrni tufayli jiddiy tortishuvlarga sabab boʻldi. Er-xotinning uchta qizi bor.

Mukofotlari

  • Harbiy William ordeni
  • Niderlandiya arsloni ordeni
  • Orange-Nassau ordeni
  • Nassau uyining „Oltin sher“ ordeni
  • Oranj uyi ordeni
  • Toj ordeni
  • „Sodiq xizmatlari uchun“ ordeni
  • Niderlandiyadagi Avliyo Ioann ordeni
  • „Oltin Ark“ ordeni
  • Oʻn bir shahar xochi
  • Uzoq muddatli harbiy xizmat uchun ordeni
  • Qirolicha Beatriks inauguratsiya medali
  • Shahzoda Villem-Aleksandrning Maksima Zorruigetaning toʻyi medali

Manbalar

  1. ↑ „Dutch Crown Prince quits IOC in preparation to become king“, Sports Illustrated, 2013, 2013-12-13da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 19–aprel 2013–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  2. ↑ „Dutch Crown Prince quits IOC in preparation to become king“. Sports Illustrated (ingliz (Amerika)). 2013-01-29. 2013-12-13da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2013-04-19.
  3. ↑ „Prins Willem-Alexander neemt afscheid van Adviescommissie Water“ (nl). de Volkskrant (2013-yil 16-aprel). 2013-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 19-aprel.
  4. ↑ „Willem-Alexander neemt afscheid als 'waterprins'“ (nl). Trouw (2013-yil 21-mart). 2013-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 19-aprel.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 „The Prince of Orange“ (en-GB). Dutch Royal House (2009-yil may). 2009-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 19-iyul.
  6. ↑ „Doopplechtigheid Prins Willem-Alexander in Sint Jacobskerk“  (nl). Radio Netherlands Worldwide (2009-yil 27-aprel). 2011-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-dekabr.
  7. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named 40questions
  8. ↑ 8,0 8,1 „Z.M. koning Willem-Alexander, koning der Nederlanden, prins van Oranje-Nassau“  (nl). Parlement. 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 5-aprel.
  9. ↑ Hoff, Ruud „Leiden, 2 juli 1993“ . ANP Historisch Archief Community. 2013-yil 12-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  10. ↑ „Dutch royals in Leiden“. Leiden University. 2021-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-aprel.
  11. ↑ „Prins Willem-Alexander blundert tijdens staatsbezoek Mexico“ . 925 (2009-yil 5-noyabr). 2013-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 3-may.
  12. ↑ „Military career“ (en-GB). Dutch Royal House. 2009-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 17-dekabr.
  13. ↑ (2013-yil 11-aprel). „King will retain close relationship with armed forces“ (en-GB). Press-reliz.
  14. ↑ „About UNSGAB“ (en-US). United Nations Secretary-Generals' Advisory Board on Water and Sanitation. 2012-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 28-yanvar.
  15. ↑ „Koning Willem-Alexander erecommandeur van Johanniter Orde“ (nl). Reformatorisch Dagblad (2014-yil 1-dekabr). 2016-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 27-may.