Armeniera | |
---|---|
հայերեն | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Armenia, inguruko herrialdeak (Nagorno-Karabakh, Errusia, Georgia, Iran, Siria, Libano, Irak eta Turkia) eta diaspora (AEB, Frantzia eta Kanada) |
Hiztunak | 7 milioi |
Rankinga | Ez 100 mintzatuenen artean |
Ofizialtasuna | Armenia |
Eskualdea | Kaukaso mendilerroa |
Araugilea | Arautu gabea |
Hizkuntza sailkapena | |
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | SOV hizkuntza, hizkuntza eranskaria, hizkuntza fusionatzailea, adjective-noun (en) , silabadun hizkuntza, azentua, hizkuntza sintetikoa, nominatibo-akusatibo hizkuntza eta postposizioa |
Denbora gramatikalak | orainaldia, past imperfect (en) , geroaldia eta preterite (en) |
Kasu gramatikalak | nominatiboa, akusatiboa, lokatiboa, genitiboa, datiboa, ablatiboa eta instrumentala |
Alfabetoa | Armeniar alfabetoa |
Hizkuntza kodeak | |
ISO 639-1 | hy |
ISO 639-2 | arm hye |
ISO 639-3 | hye |
Ethnologue | hye |
Glottolog | arme1241 eta nucl1235 |
Wikipedia | hy |
Linguasphere | 57-AAA-a |
ASCL | 4901 |
IETF | hy |
Armeniera (Հայերեն, hayeren) armeniarrek mintzatzen duten indoeuropar hizkuntza da. Berezko alfabetoa (armeniar alfabetoa) darabil, Erdi Aroan Mesrop Mashtots santuak sortua. Armenian ez ezik, Nagorno-Karabakhen (Azerbaijandik de facto independentzia lortu duen eskualdea), Errusian, Georgian, Iranen, Sirian, Libanon, Iraken eta Turkian ere hitz egiten da. Armeniar genozidioak 1915ean eragindako diasporak, era berean, hizkuntza herrialde ugaritara hedatu du.
Armeniar alfabetoa | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ա ա : Aib | Խ խ : Khe | Չ չ : Txa | |||
Բ բ : Ben | Ծ ծ : Tsa | Պ պ : Pe | |||
Գ գ : Gim | Կ կ : Ken | Ջ ջ : Je | |||
Դ դ : Da | Հ հ : Ho | Ռ ռ : Ra | |||
Ե ե : Jetx | Ձ ձ : Dza | Ս ս : Se | |||
Զ զ : Za | Ղ ղ : Ghat | Վ վ : Vev | |||
Է է : E | Ճ ճ : Txe | Տ տ : Tin / Tiun | |||
Ը ը : Et | Մ մ : Men | Ր ր : Re | |||
Թ թ : To | Յ յ : Ji / Hi | Ց ց : Tso | |||
Ժ ժ : Zhe | Ն ն : Nu | Ւ ւ : Hin¹ | |||
Ի ի : Ini | Շ շ : Xa | Փ փ : Pir / Piur | |||
Լ լ : Lin / Liun | Ո ո : Vo | Ք ք : Ke | |||
XIII. mendean gehitu ziren hizkiak | Digrafo eta loturetatik iritsi diren hizkiak | ||||
Օ օ : O | ՈՒ Ու ու : U | ||||
Ֆ ֆ : Fe | և : Jev | ||||
Armeniera | |||||
¹ <Ւ/ւ> hizkia ez da erabiltzen ekialdeko armeniar alfabetoan. |
Armenierak bi dialekto multzo ditu: ekialdekoa eta mendebaldekoa. Dialekto multzo horietako bakoitzak bere estandar idatzia du.
V. mendetik XVIII. arte, dialekto idatzi nagusia armeniera klasikoa izan zen (armenieraz, grabar, hau da, «literaturakoa»). XIX. mendean, baina, Errusiar eta Otomandar inperioek Armenia beren artean zatitzearekin batera, bitan banatu zen idatzizko tradizioa, eta orduz geroztik, armenieraren dialekto idatzi nagusiak bi dira:
Hala ekialdeko nola mendebaldeko armenieratik turkieraren eragin lexiko ia guztia ezabatu zuten armenieradunek XX. mendean, armeniar genozidioaren ondoren.
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |