Israel

Nagsasabtan: 31°N 35°E / 31°N 35°E / 31; 35

Estado ti Israel
מְדִינַת יִשְׂרָאֵל (iti Hebreo)دَوْلَة إِسْرَائِيل (iti Arabiko)
Medīnat Yisrā'elDawlat Isrāʼīl
Maysa a puraw a wagayway nga addaan iti asul a horisontal a bedbed nga asideg ti ngato ken baba, ken maysa nga asul a bituen ni David iti tengnga.
Wagayway
Ti Menorah a napalikmutan babaen ti maysa a sanga ti olibas iti tunggal maysa a bakrang, ken ti naisuratan ti Hebreo iti babana.
Kayarigan
Nailian a kanta: Hatikvah
(הַתִּקְוָה; Ti Namnama)

Politikal a mapa iti Tengnga a Daya nga addaan iti Israel iti nalabbaga. Timaysa a naisigpet ket agiparang ti mapa iti lubong nga addaan dagiti kangrunaan nga igid ti mapa ket naparaigidan.
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Herusalem
31°47′N 35°13′E / 31.783°N 35.217°E / 31.783; 35.217
Opisial a sasaoHebreo, Arabiko
Grupgrupo ti etniko
(2011)
75.3% Hudio
20.5% Arabo
4.2% dadduma pay
Nagan dagiti umiliIsraeli, Taga-Israel
GobiernoParlamentario a demokrasia
Isaac Herzog (יצחק הרצוג)
Yair Lapid (יאיר לפיד)
Mickey Levy (מיקי לוי)
Esther Hayut (אֶסְתֵּר חַיּוּת)
LehislaturaKnesset
Wayawaya 
manipud iti Britaniko a Bilin para iti Palestina
14 Mayo 1948
Kalawa
• Dagup
20770⁄22072 km2 (0.36333 sq mi) (Maika-154)
• Danum (%)
2
Populasion
• Karkulo idi 2012
8,134,100 (Maika-97)
• Senso idi 2008
7,412,200
• Densidad
371/km2 (960.9/sq mi) (Maika-32)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$235.446 bilion (Maika-50)
• Tunggal maysa a tao
$31,005 (Maika-26)
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$245.266 bilion (Maika-41)
• Tunggal maysa a tao
$32,298 (Maika-27)
Gini (2008)39.2
kalalainganna · Maika-66
HDI (2013)steady 0.888
nangato unay · Maika-19
KuartaShekel (₪‎) (ILS)
Sona ti orasUTC+2 (IST)
• Kalgaw (DST)
UTC+3 (IDT)
Pormat ti petsadd/mm/yyyy (AD)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag972
Kodigo ti ISO 3166IL
TLD ti internet.il
  1. ^ Saan a mairaman / Mairaman ti Golan Heights ken Daya a Herusalem; kitaen ti baba.
  2. ^ Mairaman amin dagiti agnanayon nga agtaeng idiay Israel, ti Golan Heights ken Daya a Herusalem. Mairaman pay dagiti Israeli nga umili nga agtaeng idiay West Bank. Saan a mairaman dagiti Israeli a populasion idiay West Bank ken ti Gaza Strip.

Ti Israel, opisial a ti Estado ti Israel (Hebreo: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎, Medīnat Yisrā'el, IPA:  (Maipanggep iti daytoy nga unidengngen); Arabiko: دَوْلَة إِسْرَائِيل‎, Dawlat Isrāʼīl, IPA: ), ket maysa a parlamentario a republika idiay Tengnga a Daya, iti igid a pantar iti Baybay Mediteraneo. Nabeddengan ti Lebanon iti amianan, ti Siria iti amianan a daya, ti Hordania ken ti West Bank iti daya, ti Ehipto ken ti Gaza Strip iti abagatan a laud, ken ti Golpo ti Aqaba idiay Baybay Nalabbasit iti abagatan, ken buklen daytoy dagiti nadumaduma a heograpiko a langlanga iti uneg iti daytoy bassit a lugar. Ti Israel ket naipalpalawag a kas maysa a Hudio ken Demokratiko nga Estado iti bukodna a Kangrunaan a Linlinteg ken isu laeng ti maymaysa a Hudio-a kaaduan nga estado.

Kalpasan ti panagampon ti maysa a resolusion babaen ti Sapasap a Gimong iti Nagkaykaysa a Pagpagilian idi 29 Nobiembre 1947 nga agitaltalek ti panakampon ken pannakaisayangkat iti Nagkaykaysa a Pagpagilian a Plano ti Panagbingay para iti Palestina, idi 14 Mayo 1948 David Ben-Gurion, ti Ehekutibo a Daulo iti Organisasion ti Sangalubongan a Sionista ken presidente ti Hudio nga Ahensia para iti Palestina, nairangarang ti pannakaibangon ti Hudio nga estado idiay Eretz Israel, a maammuanto a kas ti Estado iti Israel, ti maysa nga estado a nawaya manipud iti Britaniko a Bilin para iti Palestina. Dagiti kaarrubana nga Arabo nga estado ket nagraut ti sumaruno nga aldaw para ti panagsuporta kadagiti Palestino nga Arabo. Manipud idin ti Israel ket nakigubgubat kadagiti adu a gubgubat kadagiti kaarrubana nga Arabo nga estado, a daytoy ket nagsakup ti West Bank, Peninsula ti Sinai, Gaza Strip ken ti Golan Heights. Paset kadagityo a teritorio, a mairaman ti Day a Herusalem, ket innayon babaen ti Israel, ngem ti pagbeddengan iti kaarrubana a West Bank ket saan pay anga agnanayon a naipalpalawag. Ti Israel ket nagpirma iti tulag ti kappia a kaduna ti Ehipto ken Hordania, ngem dagiti ganetget a panagsolbar ti Israeli–Palestina a suppiatan ket saan pay a nagbanagan ti kappia.

Ti sentro ti busbos ti Israel ket ti Tel Aviv, a ti Herusalem ket isu ti kaaduan ti populasion a siudad, ken ti kapitoliona (nupay saan a mabigbigan a sangalubongan a kastoy). Ti populasion ti Israel, a kas naipalpalawag ti Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika ti Israel, ket nakarkulo idi 2012 ti agarup a 7,859,300 a tattao, a dagitoy 5,916,200 ket Hudio. Dagiti Arabo ket mangbukel ti maikadua a kadakkelan nga etniko a grupo, a kaaduan kadagitoy ket Muslim. Adda pay dagiti basbassit a minoridad a mairaman dagiti Kristiano, Drusos, Sirkasianos ken Samaritano.

Ti Israel ket maysa a representatibo a demokrasia nga addaan iti parlamentario a sistema, panakaitutop a pannakabagi ken sangalubongan a kalintegan nga agbutos. Ti Kangrunaan a Ministro ket agserbi a kas ti daulo ti gobierno ken ti Knesset ket agserbi a kas ti maymaysa a kamara a lehislatibo a pannakabagi ti Israel. Ti Israel ket addaan iti maysa a kangatuan a panagnamnama ti biag iti lubong. Daytoy ket maysa a narang-ay a pagilian, kameng ti OECD, ken ti ekonomiana, ket naibatay iti nominal a dagup ti domestiko a produkto, ket isu idi ti maika-41 a kadakkelan iti lubong idi 2010. Ti Israel ket addaan iti kangatuan ti pagalagadan ti panagbiag idiay Tengnga a Daya.

Etimolohia

Ti Bituen ni David, simbolo ti Hudaismo manipud idi Tengnga a Panawen.
שָׁלוֹם
Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti teksto a Hebreo. No awan ti maitutop a suporta ti panangiparang, mabalin a makitam dagiti maraka-ti-salusod, dagiti kahon, wenno dadduma pay a simbolo imbes a ti letletra a Hebreo.

{{Aglaon ti teksto nga Arabiko} Kalpasan ti panakawayawaya idi 1948, ti baro a Hudio nga estado ket pormal a nanaganan ti Medinat Yisrael, wenno Estado ti Israel, kalpasan a dagiti dadduma a naidiaya a ken relihioso a nagnagan a mairaman i tEretz Israel ("ti Daga ti Israel"), Zion, ken Hudea, ket nausig ngem nalikudan. Kadagiti nasapa a lawas ti panakawayawayana, ti gobierno ket pinilina ti termino nga "Israeli" tapno mangibaga kadagiti umili ti Israel, a napormalan ti pannakaiyebkas babaen ti Ministro ti Ganganaet a Pannakibiang a ni Moshe Sharett.

Ti nagan nga Israel ket naipakasaritaan idin a naus-usar, iti sapasap ken relihioso a panagusar, tapno mangitudo ti bibliko a Pagarian ti Israel wenno ti sibubukel a Hudio a pagilian. Segun ti Hebreo a Biblia ti nagan nga "Israel" ket naited kenni patriarka Jacob (Pagalagadan Yisraʾel, Isrāʾīl; Septuagint Griego: Ἰσραήλ; "struggle with God") kalpasan ti panagballigina a nakigabbo iti anghel ti Apo. Dagiti sangapulo ket dua nga annak a lallaki ni Jacob ket nagbalin a dagiti nagngiputot kadagiti Israelita, ket nakunkuna pay a kas dagiti Sangapulo ket dua a Tribu ti Israel wenno Annak iti Israel. Ni Jacob ken dagiti annakna a lallaki ket nagtaengda idiay Canaan ngem napilitda baben ti bisin a napan idiay Ehipto para iti uppat a kaputotan aginggana kenni Moses, ti maikadua a nalatak nga apo ni Jacob, ket nangidaulo kadagiti Israelita a nagsubli idiay Canaan iti "Ipapanaw". Ti kasapaan nga arkeolohiko naga artepakto a nagibaga ti balikas nga "Israel" ket ti Merneptah Stele iti taga-ugma nga Ehipto (a napetsaan ti naladaw a maika-13 a siglo BCE).

Ti lugar ket ammo pay a kas ti Nasantuan a Daga, a daytoy ket nasantuam para iti amin a dagiti Abraham a relihion a mairaman ti Hudaismo, Kristianidad, Islam ken ti Bahá'í a Pammati. Sakbay ti 1948 a Panakairangarang ti Panakawayawaya ti Israeli, ti sibubukel a rehion ket naamammoan babaen kadagiti nadumaduma a nagnagan a mairaman ti Akin-abagatan a Siria, Siria Palestina, Pagarian iti Herusalem, Probinsia ti Iudaea, Coele-Siria, Retjenu, Canaan ken, ti naisansangayan a kas ti, Palestina.

Pakasaritaan

Nangruna nga artikulo: Pakasaritaan iti Israel

Pannaka-antigo

Adu pay a pakaammo: Pakasaritaan iti antigo nga Israel ken Huda, Pakasaritaan iti Israel, ken Pakasaritaan iti Palestina

Ti pakinakem ti "Daga iti Israel", a naamammoan iti Hebreo a ka ti Eretz Yisrael (wenno Eretz Yisroel), ket nangruna daytoy idin ken sagrado kadagiti Hudio a tattao manipud idi Bibliko a panawen. Segun ti Torah, ti Dios ket inkarina ti daga kadagiti tallo a Patriarka dagiti Hudio a tattao. Iti naikabatayan ti eskritura, ti paset ti panawen dagiti tallo a Patriarka ket naikabil iti nasapa a maikadua a milenio BCE, ken ti immuna a Pagarian iti Israel ket nabangon idi maika-11 a siglo BCE. Dagiti simmaruno a dagiti Israelita a pagarian ken estado ket nagballaballag a naturayan kadagiti sumaganad a ginasut a tawtawen, ken ammo dagitoy manipud kadagiti nadumaduma bibliko a nagtaudan.

Ti akin-amianan a Pagarian iti Israel, ken dagiti pay siudad a Pilistino nga estado ket natnag idi 722 BCE, ngem ti akin-abagatan a Pagarian iti Hudah ken dagiti nadumaduma a Poeniko a siudad ket nagtultuloy ti kaaddada idi ti rehion ket tinurayan babaen ti Asiria. Ti irurumsua dagiti Babilonia, ti Hudah ket dimteng pay daytoy a naparukma.

Klasiko a paset ti panawen

Ti nagsasaruno a Persiano a turay, ti rehion, ket nabingbinagy ti nagbaetan ti probinsia ti Siria-Coele ken kalpasan daytoy ti autonomo a Yehud Medinata, ket naininut idi a naparang-ay ti urbano a kagimongan, a kaaduan atinurayan babaen dagiti Hudio. Ti Griego a panagrukma ket linabsanna daytoy a rehion nga awan dagiti resistansia wenno interesado. Nainkorporado iti Ptolemaiko ken kanungpalanna dagiti Seleusida nga Imperio, ti akin-abagatan a Lebante ket kaaduan a na-helenisado, a nagitakder daytoy kadagiti irteng a nagbaetan dagiti Hudio ken dagiti Griego. Ti suppiatan ket rimtak idi 167 BCE babaen ti Macabeo a Yaalsa, a nagballigi ti panagipatakderna ti maysa a nawaya a Hasmonean a Pagarian idia Hudah, a daytoy ket napadakkel ti kaaduan ti moderno nga Israel, idi dagiti Seleusida ket nagininutda a nakapukaw ti panagtengngel ti rehion.

Ti Imperio a Romano ket rinautna ti rehion idi 63 BCE, nga immuna a nangala ti panagtengngelna iti Siria, ken idi pay panakairamanna idiay sibil a gubat ti Hasmonean. Ti panagsalisal a nagbaetan dagti kumayat ti Romano ken dagiti kumayat ti Parto a sangkatiponan idiay Hudea ket dimtengan ti panakaiturong ti panakaikabil ni Herod ti Nalatak ken ti pakaitiptipon ti Herodes a Pagarian a kas ti basalo a Hudio nga estado ti Roma. Ti panakaapday dagiti Herodes, ti Hudea, ket naipabalin a kas probinsia ti Roma, ket nagbalin daytoy a lugar ti naranggas a panagsalisal dagiti Hudio a simmupiat kadagiti Greko-Romano, a nagpatinggaan ti Hudio-Romano a Gubgubat, a nagpatinggaan daytoy ti nawatiwat a panagdadael ken panagpaty dagiti puli. Ti kaadda dagiti Hudio ti rehion ket bimmassit kalpasan ti panakapaay ti Bar Kokhba a yaalsa a sinupiatan ti Imperio a Romano idi 132 CE. NUpay kasta, adda idi ti nagtultuloy a bassit a kaada dagiti Hudio ken ti Galilea ket isu ti nagbalin a sentro relihionna. Ti Mishnah ken ti paset ti Talmud, dagiti sentro a teksto ti Hudio, ket naaramid idi ti las-ud ti maikadua aginggana ti maika-4 a sigsiglo CE idiay Tiberias ken Herusalem. Ti rehion ket kaaduan a nataengan babaen dagiti Greko-Romano idiay aplaya ken dagiti Samaritano idiay turod nga away. Ti Kristianidad ket nagininut idi a simmuksukat ti Romano a paganismo, a ti lugar a babaen ti Bisantino a turay ket napabalin iti Mitra iti Daya, a kas dagiti Palaestina Prima ken Palaestina Secunda a probinsia. Ngem idi maika-5 ken maika-6 a siglo, dagiti dramatiko a pasamak dagiti Samaritano a Yaalsa ket binalbaiwanna daytoy a daga, nga adda dagiti adu a pannakadadael kadagiti Bisantino a Kristiano keb Samaritano a kagimongan ken ti maysa a nagbanagan ti panagpabassit tipopulasion. Kalpasan ti Persiano a panagrukma ken ti saan a napaut a pannakaikabil ti Hudio a Mankomunidad idi 614 CE, ti Imperio a Bisantino ket nangikabil ti panagturayna idi 625 CE, a nagbanagan daytoy ti ad-adu pay a panakaapday ken panakadadael.

Tengnga a panawen

Idi 635 CE, ti rehion, ia mairaman ti Herusalem, ket naparukma babaen dagiti Arabo ken nabati idi a tinengtengngel dagiti Muslim para kadagiti sumaruno a 1300 a tawtawen.Ti panaktengngel ti rehion ket naiyallatiw ti nagbaetan dagiti Umayyad, Abbasids, ken dagiti Krusada ti dagup dagiti simmaruno nga innem a siglo, sakbay a naparukma babaen ti Mamluk Sultanato, idi 1260. Idi 1516, ti rehion ket rinukma babaen ti Imperio nga Otomano, ken nabati babaen ti Turko a panakaturay aginggana idi maika-20 a siglo.

Dagiti nota

a.   ^ Ti Herusalem a Linteg ket mangibaga a ti "Herusalem, ti sibubukel ken naipagkaykaysa, ket isu ti kapitolio ti Israel" ken ti siudad ket agserbi a kas ti tugaw ti gobierno, pagyanan ti pagtaengan iti Presidente, dagiti opisina ti gobierno, kangatuan a korte, ken ti parlamento. Ti Nagkaykaysa a Pagpagilian a Konsilo ti Salaknib a Resolusion 478 (20 Agosto 1980; 14–0, nangirnad ti Estados Unidos) ket nagirangarang ti Herusalem Linteg "awan serbina ken kodapis" ken timmawag kadagiti kameng nga estado a mangikkat kadagiti diplomatiko a misionda manipud idiay Herusalem. Ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ken amin dagiti kameng a pagilian ket nagmadida a nanagawat ti Herusalem a Linteg (kitaen ti Kellerman 1993, p. 140) ken nagtaripatu kadagiti bukodda nga embahada kadagiti sabsabali a suiudad a kas ti Tel Aviv, Ramat Gan, ken Herzliya (kitaen ti CIA Factbook Naiyarkibo 2018-12-24 iti Wayback Machine ken Mapa iti Israel). Ti Kongreso ti Estados Unidos ket inamponna ti Herusalem nga Embahada a Tignay, a nagibagbaga a ti embahada ti Estados Unidos ket nasken a maipan idiay Herusalem ken ti nasken a mabigbigan nga isu ti kapitolio ti Israel. Nupay kasta, ti Opisina ti Departamento ti Legado nga Abogado ti Estados Unidos ket nangipatingga a dagiti probision ti tignay a "mangraut ti eksklusibo a turay ti presidente iti lugar ti gangganaet a panakibiang ken dagitoy ket di naibatay ti linteg". Manipud ti panakapasingked ti tignay, amin a Presidente a nagserbi ti opisina ket nangikeddeng a ti iyaalis ket makadadael ti nailian a pakadanagan ti panaksalaknib ti Estados Unidos ken nagpili a nangited ti panagiwagsak a panagatipa ti ania man nga aksion ti daytoy a sanguanan. Ti Palestino nag Autoridad ket makitkitana ti Daya a Herusalem a kas ti kapitolio ti masakbayan a Palestino nga estado. Ti kamaudianan a kasasaad ti siudad ket agururay kadagiti masakbayan a tulagan a nagbaetan ti Israel ken ti Palestino nga Autoridad (kitaen ti "Pakitinnukagan ti Herusalem," Palestina–Israel a Warnakan). Kitaen ti Dagiti Puesto idiay Herusalem para kadagiti adu pay a pakaammo.

Dagiti nagibasaran

  1. ^ a b c "Israel". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 8 Pebrero 2012. ISSN 1553‐8133. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-12-24. Naala idi 17 Pebrero 2012. {{cite web}}: Kitaen ti pateg ti |issn= (tulong)
  2. ^ "Kinaudi a Bilbilang ti Populasion iti Israel". Pudno a Biblioteka ti Hudio. Enero 2012. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-06-12. Naala idi 17 Pebrero 2012.
  3. ^ a b "Populasion, babaen ti Populasion a Grupo". Binulan a Pakdaar ti Estadistika. Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika ti Israel. 7 Pebrero 2013. Naala idi 17 Pebrero 2012.
  4. ^ "Senso ti Populasion idi 2008" (PDF). Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika ti Israel. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2012-11-14. Naala idi 17 Pebrero 2012.
  5. ^ a b c d "Reporta para kadagiti Napili a Pagilian ken Suheto". Pagbanagan ti Sangalubongan nga Ekonomia. Internasional a Pundo ti Panguartaan. 2012. Naala idi 17 Pebrero 2012.
  6. ^ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-06-25. Naala idi 1 Septiembre 2009.
  7. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  8. ^ Skolnik 2007, pp. 132–232
  9. ^ "Israel". Kawayaan iti Lubong. Kawayaan a Balay. 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-06-23. Naala idi 20 Marso 2012.
  10. ^ Dati nga ammo idi iti Gunglo ti Sionista
  11. ^ "Panakairangarang iti Panakabangon iti Estado iti Israel". Ministro iti Ganganaet a Panakibiang ti Israel. 14 Mayo 1948. Naala idi 8 Abril 2012.
  12. ^ Brenner, Michael; Frisch, Shelley (Abril 2003). Sionismo: Ababa a Pakasaritaan. Markus Wiener Publishers. p. 184.
  13. ^ "Dagiti Sionista a Daulo: David Ben-Gurion 1886–1973". Ministro iti Ganganaet a Pannakibiang ti Israel. Naala idi 13 Hulio 2011.
  14. ^ Gilbert, Martín (2005), Ti Routledge nga Atlas iti Araba–Israeli a suppiatan, Routledge, ISBN 978-0-415-35900-9
  15. ^ "Ti kasasaad iti Herusalem" (PDF). Ti Saludsod iti Palestina ken ti Nagkaykaysa a Pagpagilian. Nagkaykaysa a Pagpagilian Departamento iti Publiko a Paammo. Ti Daya a Herusalem ket naipanunutan a, babaen ti Sapasap a Gimong ken ti Salaknik a Konsilo, a kas paset ti nasakupan a teritorio ti Palestina.{{cite book}}: Panagtaripato ti CS1: postscript (silpo)
  16. ^ BBC News (29 Marso 2006). "Panagusig: Dakkel a plano ni Kadima". Naala idi 10 Oktubre 2010.
  17. ^ BC Kessner, HS Tatta nga Aldaw. "Dagiti Narigat nga Inadadal ti Israel". Naala idi 19 Marso 2012.
  18. ^ Ti Instituto para iti Nailaina a Panagadal ti Salaknib. "Ti Legado ti Di-nailawlawgan a Pagbeddengan, Paammo ti Tel Aviv Bilang. 40, Hunio 5, 2002". Naala idi 7 Oktubre 2010.
  19. ^ "Warnakan ti Israel: Ti Daga nga Awan ti Pagbeddenganna". The Epoch Times. Naala idi 20 Marso 2012.
  20. ^ "GaWC – Ti Lubong babaen ti GaWC 2008". Globalisasion ken Sangalubongan a Panagsukisok kadagiti Siudad a Network. Naala idi 1 Marso 2009.
  21. ^ "Ti Israel ket rinikpanna ti dekada nga addaan iti populasio iti 7.5 a riwriw". Haaretz. 30 Disiembre 2009. Naala idi 20 Marso 2012.
  22. ^ Time Series-DataBank, Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika, naala idi 20 Pebrero 2009
  23. ^ Rummel 1997, p. 257. "Ti agdama a listaan dagiti liberal a demokrasia ket mairaman ti: Andorra, Arhentina, … , Cyprus, … , Israel, ..."
  24. ^ "Sangalubongan aPnagala 2006: Panagrang-ay ti Tengnga a Daya iti Tengnga ti Sangalubongan a Panagganab ti Kawayaan". Freedom House. 19 Disiembre 2005. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-06-23. Naala idi 20 Marso 2012.
  25. ^ "WHO: Ti panagnamnama ti biag idiay Israel ket maysa a kangatuan iti lubong". Haaretz. 24 Mayo 2009.
  26. ^ "Ti panagpangato ti Israel idiay OECD". Organisasion para iti Ekonomiko a Pagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay. Naala idi 20 Marso 2012.
  27. ^ "Reporta para kadagiti Napili a Pagilian ken Suheto". World Economic Outlook Database. Internasional a Pundo ti Panguartaan. Septiembre 2011.
  28. ^ "Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan" (PDF). Panagrangrang-ay a Programa ti Nagkaykaysa a Pagpagilian. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2010-11-21. Naala idi 4 Nobiembre 2010.
  29. ^ "Nadayeg a Pamanunotan". The Palestine Post. Herusalem. 7 Disiembre 1947. p. 1.
  30. ^ "On the Move". Time. New York. 31 Mayo 1948. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-04-06. Naala idi 6 Agosto 2007.
  31. ^ Levine, Robert A. (7 Nobiembre 2000). "Kitaen ti Israel a kas maysa a Hudio Pagilan nga Estado, Adu wenno Basbassit a Demokratiko". The New York Times. Naala idi 19 Enero 2011.
  32. ^ Wells, John C. (1990). Longman a diksionario ti panagbalikas. Harlow, Inglatera: Longman. p. 381. ISBN 0-582-05383-8. naikabil a "Jacob".
  33. ^ "Ken ti kinununa ket, Ti nagan ket saanton a tinawtawagan a Jacob, ngem Israel: para iti kas maysa a prinsipe ti kabilenagn ket adda iti Dios ken adda ti tattao, ken nagballigin." (Henesis, 32:28, 35:10). Kitaen pay ti Hosea 12:5 Naiyarkibo 2018-10-05 iti Wayback Machine.
  34. ^ Exodus 6:16–20
  35. ^ Barton & Bowden 2004, p. 126. "Ti Merneptah Stele... ket masuppiatan nga isu ti kadaanan nga ebidensia a saan a ti Biblia para ti kaadda ti Israel a nasapsapa ngem ti maika-13 a siglo BCE."
  36. ^ "Ken ti Apo a Dios ket mangiyegto kenka idiay daga a tagikua dagiti ammam, ken nasken a sika ket mangtagikuantoa; ken mangiyeg to kenka ti kasayaatan, ken agputot kayonto kadagiti ad-adu ngem dagiti ammayo ." (Deuteronomy 30:5).
  37. ^ "Ngem no agsubikanto kaniak, ken namnamaem dagiti bilinko ken surotem dagitoy, urayno ti panakaiwarwarasyo ket adda idiay kaadaywan a paset ti langit, ngem siakto ket agurnong kadagitoy, ken isublikto iti lugar a napilik a gapunan ti naganko nga agnaed idiay." (Nehemiah 1:9).
  38. ^ "Sursoroten ti Biblia a Linia a Pagorasan", Sursoroten ti Biblia, Public Broadcast Television, naala idi 29 Septiembre 2007
  39. ^ Friedland & Hecht 2000, p. 8. "Para kadagiti napalabas a ribribo a tawen ti Herusalem ket isu ti tugaw ti Hudio a panakaturayan, ti sangkabalayan a lugar dagiti ari, ti lokasion dagiti bukodna a lehislatibo a konsilo ken dagiti korte."
  40. ^ Ben-Sasson 1985
  41. ^ Matthews, Victor H. (2002), Ti Ababa a Pakasaritaan ti Taga-ugma nga Israel, Westminster John Knox Press, p. 192, ISBN 978-0-664-22436-3
  42. ^ Miller, J. Maxwell; Hayes, John Haralson (1986), Ti Pakasaritaan ti Taga-ugma nga Israel ken Hudah, Westminster John Knox Press, p. 523, ISBN 978-0-664-21262-9
  43. ^ Oppenheimer, A'haron ken Oppenheimer, Nili. Nagbaetan ti Roma ken Babilonia: Dagiti Panagadal ti Hudio a panagidaulo ken Kagimongan. Mohr Siebeck, 2005, p. 2.
  44. ^ Cohn-Sherbok, Dan (1996), Atlas iti Hudio a Pakasaritaan, Routledge, p. 58, ISBN 978-0-415-08800-8
  45. ^ "Palestina: Pakasaritaan". Ti Online nga Ensiklopedia dagiti Romano a Probinsia. Ti Unibersidad iti South Dakota. 18 Enero 2007. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-01-16. Naala idi 20 Marso 2012.
  46. ^ Morçöl 2006, p. 304
  47. ^ a b c d Gil, Moshe (1997), Pakasaritaan iti Palestine, 634–1099, Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, ISBN 978-0-521-59984-9
  48. ^ a b Kramer, Gudrun (2008), Pakasaritaan iti Palestina: Manipud ti Panagrukma dagiti Otomano aginggana ti panakabangon iti Estado ti Israel, Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan, p. 376, ISBN 978-0-691-11897-0

Dagiti akinruar a silpo

  • Dagiti midia a mainaig iti Israel iti Wikimedia Commons
  • Pakaammo ti panagbiahe idiay Israel manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
Gobierno
Sapasap a pakammo
  • Israel a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
Mapmapa