In het volgende artikel zal de impact van Norn (taal) op de hedendaagse samenleving worden geanalyseerd. Sinds zijn opkomst heeft Norn (taal) een aanzienlijke invloed uitgeoefend op verschillende aspecten van het dagelijks leven, variërend van cultuur tot economie. Door de geschiedenis heen is Norn (taal) het onderwerp geweest van intense debatten en discussies, waardoor passies werden aangewakkerd en sociale bewegingen ontstonden. In die zin is het van cruciaal belang om de oorzaken en gevolgen van de aanwezigheid van var1 in ons leven nauwkeurig te onderzoeken, evenals het potentieel ervan om de toekomst vorm te geven. Met een multidisciplinaire aanpak probeert dit artikel een alomvattende visie te bieden op hoe Norn (taal) de wereld waarin we leven heeft getransformeerd en blijft transformeren.
Norn norn | ||||
---|---|---|---|---|
Gesproken in | Noordelijke Eilanden en Caithness | |||
Uitgestorven in | ca. 1850 | |||
Taalfamilie | ||||
Alfabet | Latijns | |||
Taalcodes | ||||
ISO 639-2 | gem | |||
ISO 639-3 | nrn | |||
|
Het Norn, ook Norröna, is een uitgestorven Noord-Germaanse taal die gesproken werd op de Shetlandeilanden, de Orkneyeilanden en in Caithness op het vasteland. Op de eerste archipel heeft de taal zich misschien tot in de negentiende eeuw gehandhaafd. Het Caithness Norn was toen al eeuwen uitgestorven. Nadat de eilanden door Noorwegen aan Schotland waren teruggegeven, werd het gebruik van het Norn ontmoedigd en zo moest de taal plaats maken voor het Schots.
Het Norn is zeer slecht gedocumenteerd, waardoor moeilijk is vast te stellen in hoeverre men van een aparte taal kan spreken. Er bestaan enkele middeleeuwse documenten die op de Orkney- en Shetlandeilanden werden geschreven, maar deze vallen taalkundig gezien als Oudnoords te bestempelen. Van de eilanden afkomstige runeninscripties vallen nauwelijks van Noorse, Deense en IJslandse inscripties te onderscheiden. Vanaf de 16de eeuw werd Noors als schrifttaal grotendeels vervangen door Deens; op de eilanden vond dit navolging, en enkel een paar Schotse leenwoorden verraden dat teksten niet op het vasteland werden geschreven. Pas in de Nieuwe Tijd, naarmate de bronnen schaarser worden, valt een morfologisch verval op dat typisch is voor creolisatie. In enkele late versjes in het Norn blijkt dat de grammatica een zeer sterk syncretisme heeft doorgemaakt, waarbij de zinsbouw soms zelfs nagenoeg achterwege werd gelaten:
(Waarschijnlijk iets als: „Geliefde, de boot is rond de Kaim gekomen.”)
Het hedendaagse Shetlands — dat wil zeggen: het Engelse dialect van de Shetlandeilanden — bezit naar schatting ongeveer 2000 woorden die van Scandinavische oorsprong zijn. De officiële wapenspreuk van Shetland, Með lögum skal land byggja („Met wetten moet het land opgebouwd worden”) is overigens in elk taalkundig opzicht IJslands.
Het Onzevader in het Shetland-Norn:
Dezelfde tekst (zonder de laatste zin 'Want van U is het Koninkrijk, de kracht en de heerlijkheid') in het Orkney-Norn:
Het enige bekende dichtwerk in het Norn is de Hildina, opgetekend in 1774.
Bronnen, noten en/of referenties
|