Stemloze velaire fricatief

Stemloze velaire fricatief tussen twee a's

De stemloze velaire fricatief is een medeklinker die in het Internationaal Fonetisch Alfabet en X-SAMPA aangeduid wordt met en in het Nederlands als <ch> geschreven wordt. De klank staat ook bekend als de stemloze harde g.

Kenmerken

De wijze van articulatie is fricatief, wat wil zeggen dat de klank geproduceerd wordt door hinder die de luchtstroom ondervindt op de plaats van articulatie, waardoor turbulentie ontstaat.
De plaats van articulatie is velair, wat wil zeggen dat de klank uitgesproken wordt met het achterste gedeelte van de tong (het dorsum) tegen het zachte verhemelte (het velum).
Het type articulatie is stemloos, wat wil zeggen dat de stembanden niet meetrillen bij het articuleren van de klank.
Het is een orale medeklinker, wat wil zeggen dat de lucht door de mond naar buiten stroomt.
Het is een centrale medeklinker, wat wil zeggen dat de lucht over het midden van de tong stroomt, in plaats van langs de zijkanten.
Het luchtstroommechanisme is pulmonisch-egressief, wat wil zeggen dat lucht uit de longen gestuwd wordt, in plaats van uit de glottis of de mond.

Taal		Woord	IPA	Betekenis	Opmerkingen
Afrikaans		goed	^?	'goed'
Aleoetisch	Atkan-dialect	alax	^?	'twee'
Angor		hombo	^?	'wandelen'
Arabisch		خضرة	^?	'groen (v)'
Assamees		অসমীয়া	^?	'Assamees'
Avaars		чехь	^?	'buik'
Azerbeidzjaans		xoş	^?	'aangenaam'
Bulgaars		тихом	^?	'stil'
Duits		Kuchen	^?	'koek'
Engels	Schots Engels	loch	^?	'meer' (zn.)
Esperanto		monaĥo	^?	'monnik'
Eyak		duxł	^?	'vallen'
Fins		tuhka	^?	'as'
Georgisch		ჯოხი	^?	'stok'
Grieks		χαρά	^?	'vreugde'
Hebreeuws		אוכל	^?	'eet'
Hongaars		sahhal	^?	'met een sjah'
Iers		deoch	^?	'drink'
Koptisch		ϧⲉⲗⲗⲟ	^?	'oudere'
Kroatisch		Hrvatski	^?	'Kroatisch'
Mandarijn		河/\|hé	^?	'rivier'
Nederlands		acht	^?	'acht'
Pools		hak	^?	'haak'	Ook geschreven als <ch>.
Portugees	Braziliaans	rabo	^?	'staart'
Russisch		хвост	^?	'staart'
Schots-Gaelisch		loch	^?	'meer'
Servisch		храст /hrast	^?	'eik'
Somali		khad	^?	'inkt'
Spaans		ojo	^?	'oog'
Tsjechisch		chlap	^?	'kerel'
Xhosa		rhoxisa	^?	'annuleren'
Vietnamees		khác	^?	'anders'
Yahgan		xan	^?	'hier'