Wagen
In de wereld van vandaag heeft Wagen op tal van gebieden onvermijdelijk aan relevantie gewonnen. De impact ervan strekt zich uit van het persoonlijke tot het professionele, via de culturele, sociale en politieke sfeer. De belangstelling voor Wagen is de afgelopen jaren toegenomen en is een onderwerp van debat en reflectie geworden in verschillende fora en media. Zowel experts als gewone burgers zijn steeds meer geïnteresseerd in het begrijpen en analyseren van de implicaties en uitdagingen die var1 met zich meebrengt in de hedendaagse samenleving. In die zin beoogt dit artikel een panoramische en bijgewerkte visie op Wagen te bieden, waarbij de vele facetten ervan worden behandeld en een kritische en reflectieve benadering wordt voorgesteld van dit fenomeen dat vandaag de dag alomtegenwoordig is.
Een wagen is een vervoermiddel op meer dan twee wielen. Dit in tegenstelling tot een kar, die slechts twee wielen heeft. Een wagen kan lopend geduwd of getrokken worden (kinderwagen), door een of meer trekdieren getrokken worden, of door een motor aangedreven worden. Verder bestaan er spoorwagens of wagons. Vooral in Vlaanderen wordt een auto vaak 'wagen' genoemd.
Definitie
Etymologie
"Wagen" als verwijzing naar een voertuig is een relatief oud woord in de Nederlandse taal. Het gaat terug op het Oudnederlandse woord wagan en heeft waarschijnlijk een Oergermaanse of Indo-Europese oorsprong. Het werkwoord bewegen gaat terug op hetzelfde woord en ook het Latijnse vehiculum (Nederlands: vehikel) heeft Oergermaanse oorsprong.
In de vijftiende eeuw ontleende het Engels het woord wagen, wat in hun taal wagon werd en verwees (en nog steeds verwijst) naar een voertuig met vier wielen. Met de ontwikkeling van spoorwegen werd het Engelse woord wagon ook gebruikt voor wagens van een trein, waarna het als wagon weer in het Nederlands werd opgenomen.
Nederlandse wetgeving
In de Nederlandse verkeerswetgeving is sprake van een wagen als het voertuig bewogen wordt door iemand te voet, eventueel met motorondersteuning (onbespannen wagen), of door een of meer paarden (bespannen wagen). Een auto is in die zin dus geen wagen. Bovendien heeft een wagen bepaalde (niet nauwkeurig gespecificeerde) minimumafmetingen: een kinderwagen is te klein om een wagen genoemd te worden en iemand die een kinderwagen duwt wordt als voetganger aangemerkt.
Geschiedenis
Na de slee en de kar ontstond de wagen. Deze bestaat uit twee door een middenboom gekoppelde assen, die meestal ten opzichte van elkaar kunnen draaien door middel van een draaikrans. Een historische boerenwagen is doorgaans open en ongeveerd, in tegenstelling tot een koets. Deze ouderwetse wagens hebben houten wagenraderen met een ijzeren band. Als trekdier werden meestal paarden gebruikt; in armere gebieden ook wel ezels of ossen.
Soorten wagens
- Aanhangwagen
- Een aanhangwagen wordt voortgetrokken door een ander voertuig. In het RVV 1990 wordt met aanhangwagen tevens een voertuig bedoeld dat door een ander voertuig wordt voortbewogen, dus ook een auto die gesleept wordt. In de agrarische sector worden veel platte aanhangwagens gebruikt. In de vervoerssector worden aanhangwagens gebruikt met dubbele wielparen. In Australië kent men de zogenaamde "road train" (trein van de weg), die bestaat uit vele achter elkaar gekoppelde aanhangwagens en die voor lange afstanden over de autowegen door het land rijdt.
- Boerenwagen
- Een aanspanning met een of meerdere paarden noemt men in het verkeer paard en wagen. Er bestaan vele verschillende soorten boerenwagens. Het type boerenwagen dat vroeger gebruikt werd was meestal streekgebonden.
- Bolderwagen
- Een bolderwagen is een handgetrokken wagentje voor vervoer van strandbagage of kinderen.
- Brandweerwagen
- Een brandweerwagen, ladderwagen of een spuitwagen.
- Janplezier
- Een met zeildoek overkapte wagen voor het vervoer van gezelschappen. In de volksmond en in Vlaanderen wordt dit type wagen ook soms een "huifkar" genoemd.
- Kinderwagen
- In een kinderwagen kunnen kinderen vervoerd worden.
- Ladderwagen
- Een ladderwagen is een oud type boerenwagen waarvan de zijkanten bestaan uit verticale spijlen. Dit type wagen werd gebruikt voor het ophalen van hooi en stro van het land, om het nabij de boerderij te kunnen opslaan.
- Lijkwagen
- Speciale zwartgelakte wagen met rouwdecoratie en plaats voor een doodskist. Wordt gebruikt voor begrafenissen.
- Personenwagen
- Synoniem voor auto.
- Tentwagen
- Een met een huif overdekte boerenwagen wordt "kleedwagen*, "tentwagen" of "zeilwagen" genoemd.
- Vrachtwagen
- Is er sprake van een vrachtwagen, dan wordt meestal een motorvoertuig bedoeld.
- Wagonette
- Een wagonette is een vierwielig rijtuig met passagiersbanken in lengterichting.
- Woonwagen
- Een woonwagen is een mobiele woonplaats. Dit soort wagens wordt veelal door reizende circusartiesten gebruikt. In Duitsland zegt men Wohnwagen wanneer men een caravan bedoelt. Door Engelssprekende personen wordt een woning op wielen een mobile home genoemd.
- Zeilwagen
- Een zeilwagen is een driewielig voertuig met een zeil, zodat het door de wind wordt voortgeduwd. Er worden strandraces mee gehouden.
Zie ook
- Goederenwagon (spoorwegen)
- Hellingwagen
- Hessenwagen
- Omnibus
- Rijtuig (spoorwegen)
- Trechterbeker van Bronocice
- Vrachtwagen
Literatuur
- (de) Wilhelm Treue (uitg.): Achse, Rad und Wagen, (Vijfduizend jaar cultuur- en techniekgeschiedenis), 1986, ISBN 978-3525-13173-2
Externe links
| Bronnen, noten en/of referenties |
· 
· 