1505
W tym artykule szczegółowo zbadamy temat 1505, zajmując się jego najważniejszymi i aktualnymi aspektami. Od jego początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, poprzez różne podejścia i perspektywy, które rozwinęły się na przestrzeni czasu. Temat ten jest dziś niezwykle ważny, ponieważ wywołał szeroką debatę i refleksję w różnych obszarach, od polityki po kulturę, i wyznaczył punkt zwrotny w sposobie rozwiązywania różnych problemów. W trakcie tworzenia tego artykułu będziemy analizować różne aspekty 1505, zagłębiając się w jego implikacje i tworząc przestrzeń do krytycznej refleksji wokół tego zjawiska.
Rządzący państwami w 1505
Wydarzenia w Polsce
- 30 marca-31 maja – w Radomiu obradował sejm.
- 19 maja – Ćmielów otrzymał prawa miejskie.
- 30 maja – podczas obrad Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję nihil novi, stanowiącą podstawę funkcjonowania dwuizbowego parlamentu Korony; jej wprowadzenie uważa się często za początek demokracji szlacheckiej w Królestwie Polskim.
- 20 lipca – w Budzie został ufundowany przez króla Władysława Jagiellończyka czterowydziałowy Uniwersytet Wrocławski.
- 30 sierpnia – zmarła polska królowa Elżbieta Rakuszanka, przez 38 lat żona króla Kazimierza IV Jagiellończyka w szczęśliwym i dobranym małżeństwie; była nazywana „matką królów”, spośród jej potomstwa czterej synowie: Władysław, Jan, Aleksander i Zygmunt zostali królami, Fryderyk – biskupem i kardynałem, a Kazimierz – ogłoszony świętym; córki zaś wydano za mąż na dworach zachodniej Europy, dzięki czemu Jagiellonowie spokrewnili się z wieloma królewskimi rodami.
- Zygmunt Jagiellończyk (późniejszy król Zygmunt Stary) ufundował renesansowy nagrobek dla swojego brata Jana Olbrachta.
- Piorun uderzył w wieżę zamku wawelskiego zwaną Lubranką.
- Powstał Kodeks Baltazara Behema.
- Wysoka otrzymała prawa miejskie.
Wydarzenia na świecie
- 15 sierpnia – Portugalczycy zaatakowali i spalili Mombasę
- 11 października – senior Monako Jan II Grimaldi został zasztyletowany podczas kłótni przez swego młodszego brata Lucjana, który zajął jego miejsce.
- Marcin Luter wstąpił do klasztoru w Erfurcie.
- Na tron moskiewski wstąpił książę Wasyl III.
- Hiszpanie sprowadzili na Karaiby pierwszych niewolników z Afryki.
- Uruchomiono pierwszy międzynarodowy urząd pocztowy (Thurn und Taxis, Belgia-Austria).
Urodzili się
- 13 stycznia – Joachim II Hektor, elektor Brandenburgii (zm. 1571)
- 4 lutego – Mikołaj Rej, polski poeta i prozaik okresu Odrodzenia (zm. 1569)
- 18 września – Maria Habsburżanka, królowa Czech i Węgier, namiestnik Niderlandów Habsburskich, żona Ludwika II Jagiellończyka (zm. 1558)
Zmarli
- 4 lutego – Joanna de Valois, księżna du Berry, hrabina Orleanu, królowa Francji, żona Ludwika XII (ur. 1464)
- 4 lub 5 maja – Władysław z Gielniowa, polski bernardyn, poeta-pieśniarz, błogosławiony katolicki (ur. ok. 1440)
- 27 maja – Ascanio Sforza, włoski kardynał (ur. 1455)
- 15 czerwca – Herkules I d’Este, książę Ferrary i Modeny (ur. 1431)
- 18 czerwca – Hosanna z Mantui, włoska tercjarka dominikańska, mistyczka, błogosławiona katolicka (ur. 1449)
- 30 sierpnia – Elżbieta Rakuszanka, królowa Polski i wielka księżna litewska, żona Kazimierza Jagiellończyka (ur. 1436)
- 27 października – Iwan III Srogi, wielki książę moskiewski (ur. 1440)
- data dzienna nieznana:
- Jacob Obrecht, flamandzki kompozytor i duchowny (ur. ok. 1457)
Przypisy
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 44
