W dzisiejszym świecie Baramin zajmuje centralne miejsce w społeczeństwie, czy to na poziomie osobistym, politycznym, społecznym czy kulturowym. Jego znaczenie polega na jego wpływie na różne aspekty życia codziennego, a także na jego roli w historii i rozwoju człowieka. Z biegiem czasu Baramin stał się przedmiotem debaty, badań i refleksji, generując sprzeczne opinie i pełne pasji dyskusje. Od wpływu na gospodarkę po rolę w tożsamości indywidualnej, Baramin okazał się tematem powszechnego zainteresowania, który zachęca nas do refleksji nad tym, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. W tym artykule zbadamy różne aspekty Baramin, analizując jego znaczenie i wpływ na dzisiejszy świat.
Baramin – w pseudonaukowej terminologii kreacjonistycznej "stworzony rodzaj". W założeniu ma być w kreacjonizmie odpowiednikiem podstawowej jednostki systematycznej.
Do kreacjonizmu został wprowadzony przez Franka L. Marsha w 1941. Pod tym pojęciem rozumiał on grupę stworzonych niezależnie organizmów powiązanych relacjami genetycznymi. Niektórzy kreacjoniści w miejsce pojęcia baramin używają: "typ", "podstawowy typ", "prototyp", "stworzony rodzaj". Pojęcie to miało być kontrpropozycją dla ujęć ewolucyjnych, gdzie gatunki, rodzaje, rodziny są traktowane jako terminy o charakterze konwencjonalnym.
W najbardziej ogólnym rozumieniu baramin jest to grupa organizmów, w obrębie której możliwe są zmiany o charakterze ewolucyjnym. Utworzenie nowych baraminów przez ewolucję ma być niemożliwe z założenia. Każdy baramin został stworzony, zdaniem kreacjonistów, oddzielnie. Dlatego osobniki wchodzące w skład różnych baraminów nie są w ogóle ze sobą spokrewnione.
Pojęcie baraminu było i jest stosowane przez kreacjonistów niekonsekwentnie. Obserwacja użycia słowa baramin w literaturze kreacjonistycznej sugeruje, że z grubsza poszczególne baraminy odpowiadają naiwnym kategoriom ontologicznym, takim jak: "człowiek", "mysz", "ryba", "słoń", "trawa", etc. "Baraminy" zawierają tym więcej różnych form, im mniej jest zapoznana z nimi osoba wypowiadająca się, stąd "kot" w zasadzie odpowiada kilkunastu formom, ale "owad" ponad milionowi.
Z wymienionego wyżej powodu pojęcie baraminu spotkało się z krytycyzmem, zarówno wewnątrz ruchu kreacjonistycznego, jak i ze strony ewolucjonistów. Zostały podjęte próby uściślenia definicji baraminu. Marsh proponował, by kryterium demarkacyjnym dla baraminu była niemożność tworzenia hybryd pomiędzy testowanymi kandydatami na baraminy. Kłopotliwe dla tej definicji są badania eksperymentalne Dobzhanskiego nad specjacją u muszki owocowej, gdzie Dobzhanski otrzymywał izolację hybrydyzacyjną pomiędzy osobnikami niewątpliwie należącymi z punktu widzenia kreacjonizmu do baraminu "mucha". W związku z tą trudnością Siegfried Scherer zaproponował następujące dwa kryteria, każde z osobna wystarczające do stwierdzenia, że dwie formy życia należą do tego samego baraminu[potrzebny przypis]:
Definicja powyższa jest wystarczająco ścisła, by można było jej używać eksperymentalnie. Wadą jest, że z założeń kreacjonizmu nie wypływa, dlaczego taka hybrydyzacja byłaby niemożliwa. Wadą w obrębie kreacjonizmu jest, że z biblijnego zakazu krzyżowania "rodzajów" (Kpł 19,19) wynika pośrednio możliwość hybrydyzacji międzybaraminowej. Innym oczywistym problemem jest to, że kryterium hybrydyzacji ma zastosowanie tylko do organizmów rozmnażających się płciowo. Bazując tylko na tym kryterium tysiące organizmów rozmnażających się bezpłciowo i tych znanych tylko z kopalnego zapisu musiałoby pozostać poza tą klasyfikacją.
Obecnie kreacjonistyczna typologia kładzie więc większy nacisk na holistyczne ujęcie kryteriów rozpoznawania baraminów. Hybrydyzacja pozostaje ważnym, ale nie jedynym kryterium wyróżniania baraminów, przynajmniej równie ważnymi teoretycznymi fundamentami baraminologii stają się cztery kluczowe pojęcia: właściwość biologicznej przestrzeni, (ang. biological character space), zakres możliwości (ang. potentiality region), ciągłość (ang. continuity) i nieciągłość (ang. discontinuity)[potrzebny przypis].
Właściwość biologicznej przestrzeni reprezentuje teoretyczną, wielowymiarową przestrzeń, w której wszystkie możliwe biologiczne charakterystyki przyjmować mają konkretne, indywidualne wymiary. Konkretny organizm można opisać więc jako punkt umiejscowiony gdzieś w biologicznej przestrzeni. Ponieważ organizmy nie wypełniają równomiernie tej wielowymiarowej biologicznej przestrzeni, kreacjoniści sugerują, że nie każda forma organizmu jest możliwa do zaistnienia[potrzebny przypis].
Konsekwentnie, zakres możliwości to każdy wydzielony region biologicznej przestrzeni, w którym takie formy są możliwe. Każdy punkt, który znajduje się poza granicami zakresu możliwości, opisuje organizm, który nie może istnieć. Ze względu na to, że zakresy możliwości opisują możliwe do zaistnienia formy organizmów w obrębie właściwości biologicznej przestrzeni, granice tych zakresów są stałe. Ponieważ zaś granice wszystkich zakresów możliwości są jednocześnie granicami, poza obrębem których istnienie form organizmów jest niemożliwe, stopniowe transformacje wiodące od jednego zakresu możliwości do drugiego są niemożliwe. Choć zakresy możliwości wydają się być zaczerpnięte z idei platońskich (zgodnie z tym ujęciem materialny świat jest przybliżonym odbiciem świata doskonałych idei) należy jeszcze z dużą ostrożnością podchodzić do zrównywania form Platona z regionami możliwości. Jest to jeszcze pojęcie stosunkowo świeże i wśród kreacjonistów toczą się dyskusje nad naturą i pochodzeniem regionów możliwości[potrzebny przypis].
Ciągłość jest z kolei rozumiana jako znaczące (statystycznie weryfikowalne i biologicznie istotne), holistyczne (obejmujące wszystkie rodzaje biologicznych charakterystyk) podobieństwo pomiędzy dwoma organizmami[potrzebny przypis].
Nieciągłość jest z kolei znaczącą, holistyczną różnicą pomiędzy dwoma organizmami. W tym świetle możliwość hybrydyzacji staje się jednym (ale nie jedynym) ze świadectw holistycznej ciągłości pomiędzy organizmami ponieważ demonstruje podstawowe podobieństwa na chromosomowym, komórkowym, rozwojowym i anatomicznym poziomie. Innymi kryteriami używanymi przez kreacjonistycznych systematyków są m.in. statystyczne metody pomiaru i analizy określane jako dystans (między) baraminowy (ang. baraminic distance) i analiza wzorców (ang. analysis of patterns – ANOPA), morfologiczne i molekularne podobieństwa (lub ich brak) czy stratygraficzne serie skamielin (lub ich brak) w zapisie kopalnym[potrzebny przypis].
Współcześnie kreacjoniści podejmują próby utworzenia własnej taksonomii, którą nazywają baraminologią (baraminology – termin zaproponowany przez Kurta P. Wise'a, w 1990) lub przerywaną systematyką (discontinuity systematics – termin zaproponowany przez Waltera J. ReMine'a w 1990)[potrzebny przypis].
Stosując powyższe teoretyczne koncepcje, kreacjonistyczni systematycy definiują baramin jako aktualizację zakresu możliwości w każdym punkcie lub każdym okresie w historii. W tym ujęciu baramin obejmuje wszystkie organizmy stworzone w zakresie możliwości, wszystkich ich potomków oraz wszystkie wymarłe organizmy z takiego zakresu. Granice zakresu możliwości byłyby więc granicami baraminu. Istotne dla tej definicji jest, to że pojęcie baraminu powinno obejmować wszystkich członków zakresu możliwości, którzy istnieją lub istnieli. Ponieważ zaś niemożliwe jest znać wszystkie organizmy z tego zakresu (zwłaszcza wymarłe i po których nie zachował się żaden ślad) baramin jest czysto teoretyczną konstrukcją. Do zastosowań metodologicznych i badawczych proponuje się natomiast cztery subkategorie w obrębie teoretycznej koncepcji baraminu[potrzebny przypis]:
Nazwy te naśladują terminologię kladystyki, prawdopodobnie dlatego, że baramin jest rodzajem kladu. Pojęcie baraminu należy jednak bardzo ostrożnie porównywać z jednostkami taksonomicznymi w biologii, ze względu na ich niewspółmierność interteoretyczną[potrzebny przypis].
Nieostrość pojęcia baraminu jest dobrze zilustrowana próbą zrelacjonowania tego pojęcia przez Kazimierza Jodkowskiego:
Z naukowego punktu widzenia pojęcie baraminu pozbawione jest sensu, bowiem organizmy przekształcają się jedne z drugich w sposób ciągły i dlatego wyznaczanie poziomów taksonomicznych ma charakter konwencjonalny.
Słowo "baramin" pochodzi z połączenia dwóch hebrajskich słów występujących w Księdze Rodzaju בָּרָא bara – stworzony i מִין mîn – rodzaj. Tłumaczenie słowa mîn jako "rodzaj" jest dyskusyjne z dwóch powodów:
Znaczenie słowa mîn nie jest pewne, stąd różnice interpretacyjne w jego rozumieniu występujące wśród biblistów. Niektórzy argumentują, że termin ten winno się rozumieć jako "to samo zradzające to samo". Inni z kolei podkreślają "podział", "oddzielenie" jako podstawowe przesłanie słowa mîn. Jednym ze źródeł tych rozbieżności jest fakt, że termin mîn użyty jest w hebrajskiej Biblii bardzo rzadko – 31 razy (30 razy w Pięcioksięgu Mojżeszowym i raz w Księdze Ezechiela). We wszystkich tych przypadkach termin ten odnosi się do roślin i zwierząt i występuje razem z przedrostkiem l e (zgodnie z). Niektórzy zauważają, że mîn nigdy nie jest w Księdze Rodzaju zastosowany do stworzenia człowieka (choć jest tak w nieuznawanej przez protestantów za natchnioną Księdze Syracha). Podczas gdy Bóg stworzył rośliny i zwierzęta "w zgodzie z ich mîn", ludzie zostali stworzeni na obraz i podobieństwo Boże.
Etymologia słowa mîn również jest niepewna. Niektórzy odnoszą je do arabskiego mana (rozdzielony, podzielony) jednak arabskie słowo jest znacznie młodsze niż hebrajskie i nie wydaje się mieć z nim związku. Większość interpretacji idzie więc w kierunku rozumienia mîn jako "podział jakiegoś rodzaju" czy "wydzielona grupa". Tak więc Bóg stworzył rośliny i zwierzęta zgodnie z ich podziałem, rozdziałem.
Niezależnie jednak od ścisłego znaczenia tego słowa, nie jest ono w narracji Księgi Rodzaju ściśle związane z rozmnażaniem ale ze stworzeniem. Tylko przy stworzeniu drzew owocowych (por. Rdz 1, 11-12) termin ten wydaje się połączony w jakiś sposób z reprodukcją. W pozostałych przypadkach mîn odnosi się do stworzenia a nie do rozmnażania (por. Rdz 1, 21, 24-25). Co więcej, gdy Bóg wzywa, by stworzenia "były płodne i rozmnażały się" (por. Rdz 1, 22 i 28) nie ma tam stwierdzenia "według swoich rodzajów". Jeśli mîn odnosi się do reprodukcyjnych ograniczeń, dlaczego jest zastosowane nie do rozmnażania się, ale do stwarzania właśnie? Z tego powodu wielu kreacjonistów uważa, że związek mîn nie z rozmnażaniem ale z podziałem czy rozdziałem sugeruje, że możemy dzielić rośliny, stworzenia latające, pływające i naziemne na osobne mîn.
Ironicznie, słowo baramin, powstałe przez zastosowanie składni angielskiej, w języku hebrajskim znaczy tworzony przez rodzaj, więc implikuje ewolucję. Poprawna forma powinna była brzmieć mîn baru.
Szczególną pozycję w klasyfikacji baraminologicznwej zajmuje rodzaj Homo. Nie ma zgodności wśród kreacjonistów co do klasyfikowania Homo erectus: