Bartosz Wezenborg
W dzisiejszym świecie Bartosz Wezenborg to temat, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Jego znaczenie i wpływ rozciągają się od aspektów osobistych po globalne, a jego wpływ jest odczuwalny we wszystkich obszarach codziennego życia. W miarę upływu czasu Bartosz Wezenborg nadal kwestionuje granice wiedzy i wywołuje debatę w społeczeństwie. W tym kontekście konieczne jest pełne zbadanie tego tematu, zrozumienie jego implikacji i zastanowienie się nad jego wpływem na nasze życie. W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Bartosz Wezenborg, analizując jego wiele aspektów i odkrywając, jak może wpłynąć na nasze postrzeganie i działania.
 Tur | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci | |
Bartosz Wezenborg (Wezemborg), zwany również Bartoszem z Odolanowa herbu Tur (Wezemborg), (zm. 1393) – możnowładca, starosta kujawski (1374-1377), wojewoda poznański (od 1387).
Pochodzenie
Syn Peregryna (II). Jego ród pochodził z Łużyc, z Weissenburga, w XIII wieku przybył na Śląsk i miał dobra w księstwie oleśnickim.
Przodkiem jego miał być rycerz Peregryn, który uratował księcia Henryka Brodatego podczas zamachu w Gąsawie (1227).
Życiorys
W ostatnich latach życia króla Kazimierza III Wielkiego Bartosz był jednym z bliższych współpracowników władcy, m.in. występował w sądach przeciw krzyżakom. W 1369 otrzymał miasto Koźminek, między rokiem 1370 a 1372 otrzymał dobra w Gostyniu i Odolanowie, ten drugi prawdopodobnie w 1373 r. samowolnie lokował.
Po śmierci Kazimierza III poparł Ludwika Węgierskiego, w zamian za co został starostą kujawskim (1374–1377). W 1375 r. wraz z Sędziwojem z Szubina pokonał pod Gniewkowem Władysława Białego, który był pretendentem do tronu Polski, a następnie oblegał siły księcia w Złotorii. Po kapitulacji księcia został przez niego wyzwany na pojedynek, który wygrał.
Pozbawiony tytułu starosty kujawskiego za sprzeciw wobec mianowania starostą poznańskim Domarata z Pierzchna, wycofał się do Odolanowa, z którego zaczął organizować wyprawy łupieżcze skierowane przeciw krzyżakom. Prawdopodobnie w 1380 r. pojmał dla okupu 59 rycerzy burgundzkich, którzy zmierzali do państwa krzyżackiego, by wziąć udział w rejzie przeciw Litwinom. Za 59 gości zakonu mistrz krzyżacki wypłacił okup 20 tys. lub 27 tys. florenów. Ponieważ Ludwik Węgierski uważał krzyżaków za sojuszników, nakazał wielkopolskim starostom zajęcie Odolanowa. Do zdobycia miasta ostatecznie nie doszło, gdy w Skarbimierzycach (obecnie Skalmierzyce) pod Kaliszem zawarto porozumienie z Bartoszem, który zobowiązał się sprzedać swoje dobra na rzecz państwa.
Odrzucając warunki ugody, w 1382 r. Ludwik nakazał kolejną wyprawę, którą dowodził jego zięć, Zygmunt Luksemburski. Oblężenie przerwano po kilku dniach z powodu śmierci Ludwika, a Zygmunt przystał na warunki poprzedniej ugody i pośpieszył na Węgry, by objąć sukcesję po teściu. Po drodze Zygmunt odrzucił żądania możnych wielkopolskich, którzy domagali się pozostania Zygmunta w kraju i usunięcia Domarata z funkcji starosty, co spowodowało wybuch trzyletniej wojny między Nałęczami a Grzymalitami. Bartosz poparł Siemowita IV mazowieckiego.
W 1382 r. rycerstwo wezwało zgodnie do koronacji na króla Jadwigi, córki Ludwika. Bartosz przybył do Krakowa z licznym pocztem, w którym ukrywał się Siemowit IV. Stronnicy Nałęczów planowali porwać królową i wydać ją za księcia mazowieckiego, by w ten sposób osadzić go na polskim tronie, co ostatecznie się nie powiodło. Wkrótce Bartosz z siłami Siemowita IV Mazowieckiego od 19 czerwca do 14 sierpnia 1383 r. oblegał Kalisz. Dopiero po roku 1384 Bartosz uznał zwierzchnictwo króla Władysława Jagiełły. Wkrótce potem stał się współpracownikiem króla, a w 1387 roku wojewodą poznańskim.
Pozostawił dwóch synów, starszy Bartosz (z Gostynia) był kasztelanem w Nakle.
Najnowsze badania wskazują, że Bartosz z Odolanowa herbu Ciołek przekazał Odolanów w spadku swojemu zięciowi, należeli oni do rodu Wezenborg herbu Ciołek[potrzebny przypis].
Uhonorowany ulicami swego imienia w Odolanowie i Ostrowie Wielkopolskim.
Uwagi
- ↑ Obszerna dyskusja dot. rodu Wizenburga (obejmująca Bartosza i jego przodków) należącego do heraldycznego rodu Ciołków na terenie Polski, została przeprowadzona przez Olega Jardetzky’ego The Ciolek of Poland, wyd. Akademische Druck-u. Verlagsanstalt, 1992, s. 244, ISBN 3-201-01583-0
Przypisy
- ↑ a b c d Chłopocka 1981 ↓, s. 807.
- ↑ a b c d e Piwowarczyk 2004 ↓, s. 23-34.
- ↑ a b c d e f g Bartosz z Odolanowa, a właściwie Wezenborg - wielkopolski rycerz, „Onet Facet”, 20 kwietnia 2017 (pol.).
- ↑ Stefan Kuczyński: Rzeczywistość historyczna w "Krzyżakach" Henryka Sienkiewicza. Wyd. 2. Warszawa: PIW, 1967, s. 168.
- ↑ Janko z Czarnkowa . Odprawiwszy w dzień ŚŚ. Męczenników Prota i Hyacynta zjazdy w różnych wsiach kościelnych, zwłaszcza gnieźnieńskich i lubuskich, i przyczyniwszy wiele szkód, grabieży i wyludnień, przybyli do wsi Skarbimierzyc (Skalmierzyce), należącej do probostwa gnieźnieńskiego, i tutaj stojąc, zawarli przyjacielską ugodę z rycerzem Bartoszem, mianowicie: że czterej rycerze, wybrani przez obie strony, ocenią zamek Odolanów i wszystkie dziedzictwa pana Bartosza, znajdujące się w królestwie polskiem, a król polski i węgierski podług tego zapłaci mu za nie, potrąciwszy wprzódy 18,000 florenów, na które Bartosz, jak było wyżej, oszacował Gallów.
- ↑ Janko z Czarnkowa . Dnia 19-go tegoż miesiąca i roku często wspominani książę i Bartosz oblegli miasto Kalisz i w kilka dni potem opanowali strażnicę stojącą na polu poza miastem, w stronę Konina. Pomimo mężnego oporu, mieszczanie nie mogli się obronić i dostali się do niewoli, w bitwie tej zabito jednego młodziana. Tymczasem z drugiej strony miasta rozłożył się obozem Konrad, książę śląski i pan oleśnicki, który mając ze sobą trzystu kopijników, przybył księciu mazowieckiemu na pomoc. Jemu też pod pewnymi warunkami Bartosz oddał zamek Odolanów.
Bibliografia
- Król, honor i kariera – dzieje Bartosza Wezemborga. W: Dariusz Piwowarczyk: Poczet rycerzy polskich XIV i XV wieku. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2004. ISBN 831109953-7.
- Helena Chłopocka: Wielkopolski Słownik Biograficzny. A. Gąsiorowski, J. Topolski (red.). Warszawa – Poznań: PWN, 1981. ISBN 83-01-02722-3.
- Helena Polaczkówna: Bartosz Wezenborg. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1989, s. 322–323. ISBN 83-04-03484-0.