W dzisiejszym świecie Czarkowy udało się przyciągnąć uwagę dużej liczby osób w różnych obszarach społeczeństwa. Jego wpływ znacznie się rozprzestrzenił, wywołując zarówno zainteresowanie, jak i debatę. Dzięki różnym perspektywom i opiniom Czarkowy stał się dziś istotnym tematem. Od wpływu na kulturę popularną po zaangażowanie w kwestie polityczne i społeczne, Czarkowy wyróżnia się jako temat o ogromnym znaczeniu. W tym artykule zbadamy różne wymiary Czarkowy i jego wpływ na współczesne społeczeństwo.
wieś | |
Ruiny dworu w Czarkowach | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | |
Strefa numeracyjna |
41 |
Kod pocztowy | |
Tablice rejestracyjne |
TBU |
SIMC | |
Położenie na mapie gminy Nowy Korczyn | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego | |
Położenie na mapie powiatu buskiego | |
50°18′07″N 20°42′55″E/50,301944 20,715278 |
Czarkowy – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Nowy Korczyn. Leżą nad Nidą.
Do 1954 roku istniała gmina Czarkowy.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Przez wieś przechodzi zielony szlak turystyczny z Wiślicy do Grochowisk.
Czarkowy jako osada otwarta powstały przed 1250 r. bowiem wymienione są przez źródła pisane przed wspomniana datą. Wieś była własnością kolejno rodów Czartoryskich, Radziwiłłów, Moskorzewskich herbu Pilawa i Pusłowskich herbu Szeliga. Wśród właścicieli wymieniany jest Hieronim Moskorzowski, jeden z czołowych działaczy ruchu antytrynitarskiego i generał Karol Kniaziewicz.
Miejscowość związana z działalnością Braci Polskich. W Pracy „Szlakiem Braci Polskich” Józef Szymański wspomina o grobach arian, cyt: „Wśród cienistych lip znoszą się mogiły dawnych arianów”. W Czarkowach oprócz wspomnianego Hieronima Moskorzowskiego vel Moskorzewski mieszkał teolog i ideolog religijny braci polskich Andrzej Wiszowaty. Znajdował się tutaj jeden z najważniejszych zborów ariańskich po zamknięciu w 1638 r. zboru, akademii i drukarni w Rakowie
W l. 1654-1655 pastorem po śmierci Jana Ciachowskiego był Stanisław Lubieniecki (1623-1675), teolog i astronom. Z zachowanych przez niego notatek wynika, że do zboru należało wtedy ok. 45 rodzin czyli ok. 200 wiernych, przeważnie szlachty.
W końcu grudnia 1655 r. wieś stała się łupem rabusiów i pogromów antyariańskich. Zniszczono zbór i bibliotekę należącą do Stanisława Lubienieckiego, a większość wiernych schroniła się w Gorlicach. Po konstytucji sejmowej o wygnaniu arian z Rzeczypospolitej w 1658 roku, kilkakrotnie odbyto tutaj tajne synody ariańskie..
W 1783 r. wieś należąca wówczas do powiatu wiślickiego w województwie sandomierskim była własnością starosty skotnickiego Joachima Morsztyna. W 1864 r. na mocy dekretu cara Aleksandra II o uwłaszczeniu włościan wieś stała się własnością jej mieszkańców.
W XVIII w. rodzina Morsztynów wybudowała w Czarkowach barokowy pałac. Była tam też stara kopalnia siarki pod nazwą „Opatrzność Boska” zamknięta w XVIII w. Pałac i kopalnię w 1849 kupił Władysław Pusłowski, a jedenaście lat po jego śmierci, w 1870, przejął je w spadku starszy syn Zygmunt. W pałacu nad Nidą wychowywali się synowie Zygmunta i jego żony Marii: Emanuel zwany Nelem (studiował później matematykę w Paryżu i przyjaźnił się z Marcelem Proustem), Xawery, na którego wołano Sawa (prawo, filozofia i historia sztuki w Krakowie i Berlinie) i najmłodszy Włodzimierz (służył później w armii rosyjskiej). Młodopolski Kraków uwielbiał czerkowski salon artystyczno-polityczny, głównie za sprawą Zygmunta i jego kolekcjonerskich zbiorów, a gromadził książki, dokumenty, rękopisy i starodruki, meble, makaty, gobeliny, dywany, kolekcje porcelany, srebra, szkła, obrazy, rzeźby, sprowadzane z Paryża, Wiednia, Warszawy, Krakowa. W Czarkowach, u Zygmunta, bywali artyści: Matejko, Boznańska, Malczewski, Rostworowski, Puszet, Morstin, Mehoffer. Józef Mehoffer uwiecznił pałac Pusłowskich na rysunku w 1913. Rok później, we wrześniu 1914 roku wojska rosyjskie spaliły pałac Pusłowskich w Czarkowach wraz z olbrzymią kolekcją dzieł sztuki zgromadzoną przez Zygmunta Pusłowskiego. (m.in. domniemany rysunek głowy Chopina autorstwa Delacroix).
W XIX w. wieś była siedzibą gminy. Znajdowała się tu szkoła gminna. W 1827 r. Czarkowy miały 71 domów i 632 mieszkańców. W miejscowości funkcjonowała kopalnia siarki. Wydobywany tu surowiec był na miejscu oczyszczany. W 1873 r. w zakładzie działał kocioł parowy oraz dwa aparaty destylacyjne. Pud oczyszczonej siarki sprzedawany był na miejscu w cenie 1 rubla i 20 kopiejek. W zakładzie zatrudnionych było 120 robotników. Średnia produkcja roczna siarki miała wartość 40 000 rubli.