W dzisiejszym świecie Czarne ziemie to temat, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Od czasu swojego pojawienia się Czarne ziemie wywołał wiele debat i wywarł wpływ na różne branże, zmieniając sposób, w jaki ludzie wchodzą w interakcje, konsumują informacje i wykonują codzienne czynności. W miarę ewolucji Czarne ziemie jego skutki stają się coraz bardziej widoczne w społeczeństwie, gospodarce i kulturze w ogóle. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty Czarne ziemie i przeanalizujemy jego wpływ na dzisiejszy świat.
Czarne ziemie – ciemne, żyzne gleby powstałe pod wpływem wód gruntowych. Wilgotne, zasobne w pierwiastki zasadowe (gł. wapń) środowisko sprzyja akumulacji materii organicznej umożliwiając tworzenie się głębokich poziomów próchnicznych.
Czarne ziemie powstają z późnoplejstoceńskich i holoceńskich piasków gliniastych, glin, iłów lub pyłów różnego pochodzenia, często zasobnych w węglan wapnia. Ich powstanie jest generalnie uwarunkowane nadmiernym uwilgotnieniem wywołanym długotrwałym oddziaływaniem wysokiego zwierciadła wód gruntowych (również często zasobnych w kationy wapnia), ale kształtują się również na bardzo ciężkich glinach i iłach w warunkach utrudnionego przesiąkania wód opadowych. Powoduje to odkładanie się materii organicznej nadającej glebie ciemną, często czarną, barwę, najczęściej o oliwkowym odcieniu. Powszechne jest występowanie oglejenia i wytrąceń redoksymorficznych w części lub całości profilu.
Profil glebowy przeważnie składa się z następującej sekwencji poziomów glebowych: O-A-Ck, O-AC-Cg lub Ap-Ck-Cg, gdzie O-poziom organiczny, A-poziom próchniczny, Ck-skała macierzysta zawierająca węglany, Cg-skała macierzysta oglejona. Poziomem diagnostycznym jest głęboki poziom mollic lub rzadziej umbric (często przekraczający 40 cm) zawierający od 2 do 6% próchnicy, o trwałej, gruzełkowatej strukturze. Wynika ona z obecności jonów wapnia oraz trwałych połączeń organiczno-mineralnych. Odczyn w całym profilu jest obojętny lub zasadowy.
Czarne ziemie występują na obszarach płaskich obniżeń, często na obszarze moreny dennej, obszarach pojeziernych, starych aluwiach, obrzeżeniach torfowisk i deluwiach. W Polsce takiego pochodzenia są czarne ziemie kętrzyńskie i gniewskie. Ich rozwój związany jest z obecnością roślinności łąkowo-zaroślowej lub darniowo-leśnej. Generalnie naturalną roślinnością porastającą czarne ziemie były łęgi wiązowo-jesionowe i jesionowo-olszowe z bogatym runem trawiasto-zielnym. Aktualnie większość z nich jest odwodniona i zajęta pod uprawy rolnicze. Kiedyś uważano je za gleby pobagienne, pogląd ten obecnie jest uznawany za błędny.
Wartość użytkowa czarnych ziem jest różna w zależności od miąższości poziomu próchniczego, fizycznych i chemicznych właściwości skał itd. Generalnie uznaje się je za gleby bardzo żyzne, jedne z najwartościowszych w kraju. Pod względem bonitacyjnym zaliczane są do II i III klasy.
Bardzo urodzajne są czarne ziemie wykształcone z glin marglistych.
W systematyce gleb Polski (2011) Czarne ziemie mają rangę typu gleby i dzielą się na osiem podtypów:
W systematyce gleb Polski obowiązującej w latach 1989-2011 typ czarne ziemie należał do działu: gleby semihydrogeniczne, rzędu: czarne ziemie i dzielił się na 6 podtypów: glejowe, właściwe, zbrunatniałe, wyługowane, zdegradowane (szare) i murszaste. Część gleb wtedy zaliczanych do czarnych ziem została od 2011 r. wydzielona jako vertisole.
Polskie czarne ziemie w międzynarodowej klasyfikacji gleb WRB zalicza się głównie do wielkiej grupy Phaeozem, rzadziej Chernozem, zazwyczaj z przedrostkami Gleic lub Haplic. W amerykańskiej systematyce USDA Soil Taxonomy zalicza się je do rzędu Mollisols, zazwyczaj Endoaquolls.
W Polsce czarne ziemie stanowią nieco ponad 1% powierzchni. Większe ich płaty biorą swoje nazwy od pobliskich miejscowości:
Drobne ich płaty spotyka się w całej Polsce.
Na świecie gleby podobne do polskich czarnych ziem występują na różnych obszarach, największe w Afryce środkowej, Indiach i Urugwaju.