Dozwolony użytek szkolny
W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Dozwolony użytek szkolny. Niezależnie od tego, czy jesteś ekspertem w danej dziedzinie, czy po prostu chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, tutaj znajdziesz cenne informacje, które pomogą Ci lepiej zrozumieć ten temat. Od jego powstania po dzisiejszą ewolucję, w tym jego główne cechy i zastosowania, zaoferujemy Ci pełny przegląd Dozwolony użytek szkolny. Przygotuj się na podróż pełną odkryć i wiedzy, która z pewnością pozwoli Ci spojrzeć na ten temat z nowej perspektywy. Czytaj dalej i zanurz się w ekscytującym wszechświecie Dozwolony użytek szkolny!
Dozwolony użytek szkolny – potoczna nazwa jednej z postaci dozwolonego użytku publicznego, która pozwala instytucjom prowadzącym działalność dydaktyczną lub naukową korzystać w pewnym zakresie z utworów. Ułatwia ona popularyzację wiedzy, rozwój nauki.
W ustawie o prawie autorskim z 1994 został uregulowany w art. 27. Został on zmieniony w ramach nowelizacji z 2015. Odpowiednikami tego przepisu w dyrektywie 2001/29/WE są art. 5 ust. 2 lit. c) oraz ust. 3 lit. a). Zbliżonym zagadnieniom, dotyczącym dozwolonego użytku na rzecz edukacji i nauki, są poświęcone prace WIPO.
Beneficjenci
Nowelizacja z 2015 doprecyzowała krąg beneficjentów tej postaci dozwolonego użytku. Zdefiniowano pojęcie „instytucji oświatowej”. Niedookreślone sformułowanie „instytucje naukowe” zastąpiono pojęciami uczelni i jednostek naukowych. Jak zauważono w uzasadnieniu do nowelizacji, na omawiany przepis często powoływały się inne podmioty. W szczególności od 2015 na dozwolony użytek szkolny nie mogą się powołać organizacje pozarządowe nieprowadzące instytucji oświatowej, uczelni ani jednostki naukowej.
Dozwolone korzystanie
W 2015 dozwolony sposób korzystania uległ zawężeniu w części „dydaktycznej”. Dodano przesłankę z art. 5 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2001/29/WE. Odtąd dozwolony użytek szkolny obejmuje korzystanie z utworów na potrzeby zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych (w ramach nauczania) lub w celu prowadzenia badań naukowych. Dlatego korzystanie wyłącznie w celach rozrywkowych nie jest objęte dozwolonym użytkiem. Jeżeli chodzi o badania naukowe, na ten przepis można się powoływać także przy udziale zewnętrznych podmiotów w badaniach.
Do czasu nowelizacji dozwolony użytek szkolny zezwalał na sporządzanie materialnych kopii (egzemplarzy) fragmentów utworu. Od 2015 wolno zwielokrotniać dowolną techniką (w tym cyfrową) rozpowszechnione drobne utwory w całości lub fragmenty większych utworów. Nie istnieje precyzyjne określenie, czy utwór jest „drobny” lub „większy”. Podobnie nie określa się precyzyjnie rozmiaru cytatu ani rozmiaru utworów zamieszczanych w podręcznikach, wypisach i antologiach. Można jedynie uznać, że te cechy są przeciwstawne. W ocenie, czy utwór jest „drobny”, czy „większy”, pomocne może być kryterium możliwości osobnej publikacji. Wydaje się, że drobne utwory są równoważne fragmentom większych utworów. „Drobny utwór to taki, którego podział jest niemożliwy”, tzn. którego fragmenty samodzielnie nie mają sensu.
Korzystanie z całych utworów, z którym wiąże się ich zwielokrotnianie, jest poza zakresem tej regulacji. Zwielokrotnianie „szkolne” może odbywać się jedynie na potrzeby zilustrowania nauczanych treści. To wyjaśnia wątpliwości związane m.in. z praktyką kopiowania całych podręczników na potrzeby wszystkich uczniów klasy lub szkoły. Od 2015 takie działanie może mieć podstawę jedynie w dozwolonym użytku prywatnym.
Kolejną zmianą z 2015 jest zezwolenie na cyfrowe korzystanie z utworów (nauczanie na odległość), o ile korzystająca instytucja wprowadzi ograniczenie kręgu użytkowników do zidentyfikowanych osób. Zdaniem niektórych prawników ograniczenie wielkości wykorzystywanych utworów dotyczy także tego sposobu korzystania. Część specjalistów zajmuje przeciwne stanowisko.
Przypisy
- ↑ Preussner-Zamorska, Marcinkowska i Laskowska 2017 ↓, s. 637 i podana tam literatura.
- ↑ Szczotka 2007 ↓, s. 100.
- ↑ Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1062), dalej jako: pr. aut.
- ↑ Stanisławska-Kloc 2015 ↓.
- ↑ Artykuł 6 ust. 1 pkt 13 pr. aut.
- ↑ Pojęcie uczelni było zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2183), a pojęcie jednostki naukowej – w art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2016 r. poz. 2045). Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668) nie wprowadza pojęcia jednostki naukowej.
- ↑ Uzasadnienie…, s. 13.
- ↑ a b Gienas 2016 ↓, s. 286.
- ↑ Sławomir Wikariak, Kino w szkole tylko z walorami edukacyjnymi. „Minionki” dla rozrywki naruszają prawa twórców i dystrybutorów, „serwisy.gazetaprawna.pl”, 16 maja 2018 .
- ↑ Barta i Markiewicz 2009 ↓, s. 11.
- ↑ Barta i Markiewicz 2009 ↓, s. 13.
- ↑ B. Michalski, Uprawnienia do cytowania w polskim prawie autorskim, cz. II, „Prasa Techniczna” 1987, nr 1, s. 17, cyt. za: Małek 2011 ↓, s. 349
- ↑ Barta i Markiewicz 2016 ↓, s. 258.
- ↑ a b Barta i Markiewicz 2016 ↓, s. 257.
- ↑ Gienas 2016 ↓, s. 290.
Bibliografia
- Janusz Barta, Ryszard Markiewicz, Dozwolony użytek: antologie i wypisy, „Prace z Prawa Własności Intelektualnej”, 104, 2009, ISSN 0137-236X.
- Janusz Barta, Ryszard Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa: Wolters Kluwer, 2016, ISBN 978-83-264-9694-3.
- Krzysztof Gienas, Komentarz do art. 27, Andrzej Drzewiecki i inni, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych: komentarz, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2016, ISBN 978-83-255-8504-4, OCLC 953152925.
- Leszek Małek, Cytat w świetle prawa autorskiego, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2011, ISBN 978-83-264-1276-9, OCLC 802115740.
- Sybilla Stanisławska-Kloc, Komentarz do art. 27, Marek Bukowski i inni, Prawo autorskie i prawa pokrewne, Damian Flisak (red.), Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business, 2015, ISBN 978-83-264-3326-9, OCLC 903322376.
- Janina Preussner-Zamorska, Joanna Marcinkowska, Ewa Laskowska, Dozwolony użytek chronionych utworów, Prawo autorskie, Janusz Barta (red.), wyd. 4., stan prawny na 1 marca 2017, Warszawa: C.H. Beck, Polska Akademia Nauk, 2017, ISBN 978-83-255-8754-3, OCLC 982632757.
- Jerzy Szczotka, Dozwolony użytek chronionych utworów, Maria Poźniak-Niedzielska, Jerzy Szczotka, Marek Mozgawa, Prawo autorskie i prawa pokrewne: zarys wykładu, Bydgoszcz – Warszawa – Lublin: Oficyna Wydawnicza Branta, 2007, ISBN 978-83-60186-34-3, OCLC 163595613.
- Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych z 22 maja 2015 (druk sejmowy nr 3449) , sejm.gov.pl .
| Pojęcia prawne |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Licencje |
| ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Akty prawne |
