Jabłoko
W dzisiejszym świecie Jabłoko to temat, który zyskał na znaczeniu i budzi duże zainteresowanie w społeczeństwie. Od lat Jabłoko jest przedmiotem debat i badań ekspertów z różnych dziedzin, którzy starają się zrozumieć i przeanalizować jego implikacje w różnych obszarach. Niezależnie od tego, czy chodzi o podejście historyczne, naukowe, kulturalne czy społeczne, Jabłoko wzbudził ciekawość i uwagę ludzi na całym świecie. W tym artykule zagłębimy się w ekscytujący świat Jabłoko, badając jego pochodzenie, ewolucję w czasie i jego dzisiejszy wpływ.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia |
1993 |
| Ideologia polityczna | |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Strona internetowa | |
Jabłoko (ros. Яблоко – jabłko) – rosyjska partia polityczna założona w 1993 roku przez Grigorija Jawlinskiego, Jurija Bołdyriewa i Władimira Łukina.
Jabłoko jest partią opozycyjną wobec władzy, pozostawała też krytyczna wobec licznych działań Borysa Jelcyna.
Pochodzenie nazwy
Nazwa partii pochodzi od pierwszych sylab nazwisk jej założycieli – Jawlinskiego, Bołdyriewa i Łukina.
Historia
Partia ta wyrosła na bazie frakcji parlamentarnej bloku wyborczego, powstałego w czasie kampanii wyborczej do Dumy I kadencji w 1993 r. Jawliński-Bołdyriew-Łukin. Blok ten powstał w grudniu 1993 r. i w jego skład weszły takie organizacje polityczne, jak Republikańska Partia Rosji, Socjaldemokratyczna Partia Rosji, Rosyjski Związek Chrześcijańsko-Demokratyczny. Blok ten skupiał ponadto ludzi znanych z działalności społecznej i politycznej, ale niezwiązanych bezpośrednio z prezydentem Jelcynem i rządem.
W trakcie kampanii wyborczej w 1993 r. blok opowiadał się za szybkim wprowadzeniem reform wolnorynkowych, ale nie w formie „terapii szokowej”, proponowanej przez Jegora Gajdara i akceptowanej przez Borysa Jelcyna.
W trakcie kampanii w 1993 r. istotne dla oblicza programowego partii było także to, że liderzy bloku występowali przeciwko podstawowym założeniom jelcynowskiego projektu konstytucji, która według nich pozostawiała zbyt duży zakres władzy w rękach prezydenta i sprzyjała autorytarnej formie rządów.
Od 1993 r. partia ta konsekwentnie pozostaje w opozycji wobec polityki prowadzonej przez kolejnych prezydentów Rosji, zarówno Borysa Jelcyna, jak i Władimira Putina.
W styczniu 1995 r. blok przekształcił się w Ogólnorosyjskie Zrzeszenie Społeczne „Jabłoko”, a na V zjeździe tej organizacji (30 listopada – 1 grudnia 1996) zdecydowano o stopniowym przekształceniu w partię polityczną.
Polityczna deklaracja zrzeszenia „Jabłoko” z 1995 r. opowiadała się za reformami zmierzającymi do stworzenia warunków dla swobodnej konkurencji i gospodarki opartej na wolnym rynku. Zastrzegano także, że partia jest partią opozycyjną wobec działań rządu i prezydenta, ale w odróżnieniu od Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej uważa, że nie ma innej drogi dla Rosji niż liberalne reformy, uznając jednocześnie, że istnieje także alternatywa wobec aktualnej drogi realizacji reform, które w rzeczywistości doprowadziły do masowej pauperyzacji społeczeństwa, wzrostu przestępczości, dużego zróżnicowania społecznego i podziału na bogatych i biednych. Głosząc konieczność wolnorynkowych reform gospodarczych i liberalnej polityki ekonomicznej, podkreślano także, że orientacja ruchu jest prosocjalna. Utrzymywanie osłon socjalnych i poszanowania sprawiedliwości społecznej to według liderów „Jabłoka” nie tylko moralny obowiązek państwa, ale także ważna część ekonomiki współczesnego państwa i nowoczesnego społeczeństwa. Partia „Jabłoko” głosiła także konieczność budowy społeczeństwa obywatelskiego, państwa socjalnego, praworządnego i bezpiecznego. Jednoznacznie podkreślano antyradykalizm programu partii m.in. poprzez stwierdzenie, że pomimo, iż komunizm nie jest dla członków partii do zaakceptowania ze względu na swoją ideologię i polityczną praktykę, to partia uznaje, że był to pewien etap w historii Rosji i ugrupowanie to nie będzie nigdy budować swojej polityki na antykomunizmie i innych radykalnych hasłach.
W sferze organizacji państwa zadeklarowano, występując przeciwko podstawowym założeniom ustrojowym jelcynowskiej konstytucji, że władza powinna się znaleźć pod rzeczywistą kontrolą społeczeństwa, do czego trzeba zapewnienia warunków dla szerokiego udziału obywateli w decydowaniu o sprawach ogólnorosyjskich, regionalnych i terenowych oraz ograniczenia prerogatyw prezydenta i wprowadzenia rzeczywistego podziału władzy, a także zwiększenia wpływu parlamentu na władzę ustawodawczą.
Ważną rolę w rozwoju programu i oblicza ideologicznego „Jabłoka” odegrał Manifest demokratyczny partii, wydany 10 grudnia 2001 r., czyli już w nowej sytuacji politycznej w Rosji w obliczu konsolidacji obozu proprezydenckiego wokół coraz bardziej popularnego w społeczeństwie Władimira Putina. Manifest ten miał charakter liberalny i nadawał programowi partii charakter wyraźnie prodemokratyczny i proeuropejski. Zgodnie z nim partia dążyła do stworzenia w Rosji państwa prawa, społeczeństwa obywatelskiego, gospodarki rynkowej. Celem działalności jest wolna, bogata, silna i demokratyczna Rosja. Ludzka godność i szacunek dla obywateli powinny być fundamentem politycznego i społecznego ustroju Rosji. Państwo ma być instrumentem dla zapewnienia godnego życia człowieka, tj. zapewnienia mu wolności, dobrobytu, bezpieczeństwa i swobodnego rozwoju. Fundamentem rozwoju państwa winna być wolność, która jest takim samym dobrem, jak i życie ludzkie. Tylko promowanie wolności może zapewnić dobrobyt, bezpieczeństwo obywateli oraz dynamiczny rozwój kraju w XXI w. Drugim fundamentem państwa powinna być sprawiedliwość, oznaczająca równość praw i szans dla wszystkich obywateli.
Według liderów „Jabłoka” upadek komunizmu umożliwił demokratyzację Rosji, jednakże rządy ekip prezydenta Jelcyna i Putina doprowadziły do podziału społeczeństwa na bardzo bogatą mniejszość i pozbawioną szans biedną większość. Nastąpiło połączenie biznesu ze strukturami biurokratycznymi państwa, co było przyczyną jego patologii: korupcji oraz oligarchizacji systemu gospodarczego, przekreślając szansę Rosji na budowę demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego i liberalnej gospodarki wolnorynkowej, a w zamian doprowadzając do zbudowania w interesie wąskiej grupy osób biurokratyczno-autorytarnego ustroju państwa.
W manifeście tym zaznaczono także proeuropejską orientację ugrupowania, uznając, że Rosja jest częścią Europy ze względu na swoją tradycję i kulturę. Europeizacja kraju i pełnoprawna współpraca z Unią Europejską jest niezbędna do rozwoju Rosji w XXI w. Europeizacja kraju to wzrost dobrobytu obywateli, przybliżenie ich do standardów europejskich w zakresie socjalno-ekonomicznego, ekologicznego i politycznego modelu państwa. Celem strategicznym Rosji powinna być zatem ścisła współpraca polityczna i gospodarcza z Unią Europejską.
W wyborach do Dumy I kadencji blok Jawliński-Bołdyriew-Łukin uzyskał poparcie 7,86% wyborców i wprowadził do Dumy 27 deputowanych.
W wyborach do Dumy II kadencji „Jabłoko” otrzymało 6,89% głosów, ale aż 47 miejsc w izbie niższej rosyjskiego parlamentu.
Lider ugrupowania Grigorij Jawlinski wystartował w wyborach prezydenckich w 1996 r., uzyskując 7,34% głosów i czwarty wynik wśród wszystkich kandydatów.
W wyborach do Dumy III kadencji „Jabłoko” uzyskało 5,93% głosów i 20 mandatów, a wyborach prezydenckich w 2000 r. Jawlinski uzyskał trzeci wynik i 5,80% głosów.
W wyborach do Dumy IV kadencji w grudniu 2003 r. partia ta uzyskała 4,30% głosów i nie przekroczyła wymaganego progu wyborczego o nie wprowadziła do izby niższej żadnego kandydata z listy federalnej. Uzyskała ona jedynie cztery mandaty zdobyte w okręgach jednomandatowych.
Liderzy „Jabłoka” oskarżyli prezydenta Putina o manipulowanie wynikami wyborów i o nieuczciwe ich przeprowadzenie. Według „Jabłoka” wykorzystywanie przez „partie władzy” administracji państwa w kampanii wyborczej, a także masowe fałszerstwa wyborcze zmieniły rosyjskie wybory w farsę. W związku z tym postanowiono nie wystawiać w wyborach prezydenckich w 2004 r. żadnego kandydata z ramienia partii, a także odmówić swojego poparcia dla kandydatury prezydenta Putina.
W rezolucji programowej 12 kongresu partii, który odbył się w lipcu 2004 r., stwierdzono, że wyniki wyborów do Dumy w grudniu 2003 r. i wyborów prezydenckich w marcu 2004 r. stanowią tryumf biurokracji nad społeczeństwem. Nowy autorytarny reżim polityczny, który zapanował w Rosji – biurokracja i oligarchia wsparte reżimem policyjnym – nie jest odpowiedzialny przed społeczeństwem ani nie funkcjonuje w jego interesie.
Charakterystyka
Partia Jabłoko odwołuje się do idei socjalnego liberalizmu oraz liberalizmu demokratycznego.
Przez 15 lat funkcję lidera pełnił Grijorij Jawlinski, zastąpiony w czerwcu 2008 przez Siergieja Mitrochina.
Partia zaliczana jest do ugrupowań demokratycznych o umiarkowanie liberalnym charakterze i określana jest niekiedy jako partia liberalno-socjalna. Opowiada się za liberalnym modelem gospodarki rynkowej, uwzględniającym potrzeby społeczne i poszanowanie wolności obywatelskich.
Partia należy do Międzynarodówki Liberalnej.
Siedziba partii znajduje się w Moskwie. W 2003 liczyła ok. 85 tys. członków w 74 regionalnych wydziałach, w 2011 – ok. 53 tys. członków.
Program
- reformy gospodarcze z uwzględnieniem klasy średniej
- demonopolizacja, stworzenie warunków dla konkurencji rynkowej i rozwoju małych przedsiębiorstw
- budowa państwa prawa
- zapewnienie obywatelom podstawowych wolności i praw człowieka i obywatela
- krytyka dotychczasowego modelu prywatyzacji
- rozliczenie zbrodni i nadużyć władzy z epoki komunizmu
Partia reprezentuje alternatywny wobec ugrupowań rządowych i nacjonalistyczno-patriotycznych program polityczno-społeczny, akcentujący wartości demokratyczne i liberalne oraz podkreślający konieczność zbliżenia Rosji do Zachodu, a w tym przede wszystkim zwraca uwagę na konieczność ścisłej współpracy ze strukturami Unii Europejskiej. Powszechnie uznawana jest za organizację nawiązującą w swoich ideach społeczno-politycznych do okcydentalizmu, czyli do nurtu prozachodniego w rosyjskiej polityce i kulturze.
„Jabłoko” w swoich założeniach programowych dystansuje się zarówno wobec grup rządzących, jak i w stosunku do opozycji „narodowo-patriotycznej”.
Celem programu gospodarczego miało być stworzenie efektywnej, społecznie zorientowanej gospodarki rynkowej.
Organizacje siostrzane za granicą
Pod koniec lat 90. przy poparciu Jabłoka, na Białorusi powstała Białoruska Organizacja „Jabłko” kierowana przez Wolhę Abramawą. Zrzeszała ona rosyjskojęzycznych demokratów, miała charakter centrowy, socjalno-liberalny i była luźno powiązana z białoruską opozycją. Organizacja była określana przez białoruskie media państwowe mianem „konstruktywnej opozycji”. Abramawa była deputowaną do Izby Reprezentantów Białorusi II i III kadencji (2000−2008), jako jedyna członkini tej organizacji. Wykazywała tam umiarkowaną opozycyjność, wypowiadając się przeciwko pojedynczym represyjnym działaniom władzy wykonawczej.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Jakub Potulski, System partyjny Rosji. Tradycja i współczesność, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2007, s. 283–287, ISBN 978-83-7326-448-9.
- ↑ Jawliński zrezygnował z przewodzenia partii Jabłoko , Rzeczpospolita, 21 czerwca 2008 .
- ↑ Mitrochin nowym liderem Jabłoka , Rzeczpospolita, 22 czerwca 2008 .
- ↑ Strona Ministerstwa Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej. minjust.ru, 2014-12-07. . .
- ↑ Justyna Prus: Liberałowie chcą rozliczać Stalina. rp.pl, 2009-03-01. .
- ↑ a b Piatkiewicz i Rubinczyk 2011 ↓, s. 1178.
- ↑ Jekadumawa 2011 ↓, s. 671.
- ↑ Lachowicz 2011 ↓, s. 378−380.
- ↑ Wadzim Papou, Postanowlenije Pałaty priedstawitielej Nacyonalnogo sobranija Riespubliki Biełaruś ot 21 nojabria 2000 g. №5-П2/I „O priznanii połnomoczij dieputatow Pałaty priedstawitielej Nacyonalnogo sobranija Riespubliki Biełaruś wtorogo sozywa” , pravo.levonevsky.org, 21 listopada 2000 (ros.).
- ↑ Abramowa Olga Michajłowna. Izba Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi. . (ros.).
Bibliografia
- Alaksandr Piatkiewicz, Wolf Rubinczyk: Karotkija źwiestki ab niekatorych biełaruskich palitykach, aktyunych u 1991−2006 hadach. W: pod ogólną red. Waleryja Bułhakaua: Palitycznaja historyja niezależnaj Biełarusi (da 2006 h.). Wyd. 2. Białystok, Wilno: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Białorutenistyki, 2011, s. 1178−1213. ISBN 80-86961-16-8. (biał.).
- Iryna Jekadumawa: Subjekty biełaruskaj palitycznaj sceny u 2001 hodzie. W: pod ogólną red. Waleryja Bułhakaua: Palitycznaja historyja niezależnaj Biełarusi (da 2006 h.). Wyd. 2. Białystok, Wilno: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Białorutenistyki, 2011, s. 386−395. ISBN 80-86961-16-8. (biał.).
- Andrej Lachowicz: Systema ułady i systema apazycyi paśla alternatyunych prezydenckich wybarau 1999 hodu. W: pod ogólną red. Waleryja Bułhakaua: Palitycznaja historyja niezależnaj Biełarusi (da 2006 h.). Wyd. 2. Białystok, Wilno: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Białorutenistyki, 2011, s. 670−678. ISBN 80-86961-16-8. (biał.).
Linki zewnętrzne
- Партия Яблоко , Партия Яблоко (ros.).