Klemens z Ruszczy
W dzisiejszym świecie Klemens z Ruszczy stał się tematem coraz większego zainteresowania ludzi w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. Niezależnie od tego, czy mówimy o znaczeniu zdrowia psychicznego, rewolucji technologicznej, wzmocnieniu pozycji kobiet, czy o jakimkolwiek innym temacie, Klemens z Ruszczy jest podstawowym elementem, który zyskał znaczenie we wszystkich sferach życia. Od wpływu na politykę i gospodarkę po wpływ na kulturę popularną, Klemens z Ruszczy jest aspektem, którego nie możemy zignorować. W tym artykule zbadamy, jak Klemens z Ruszczy zmienił sposób, w jaki myślimy i działamy, oraz jak jego obecność nadal kształtuje nasz świat w sposób, który wcześniej był niewyobrażalny.
 Gryf | |
| Data śmierci |
1256 |
|---|---|
| Ród | |
| Rodzice |
Sulisław |
| Wojny i bitwy | |
| Administracja |
kasztelan krakowski, wojewoda krakowski |
Klemens z Ruszczy (zm. 1256) – rycerz polski z rodu Świebodziców, wojewoda krakowski i bliski współpracownik księcia Bolesława Wstydliwego.
Kariera
Był jedną z najważniejszych osobistości politycznych w Polsce połowy XIII wieku. Zawdzięczał to między innymi sukcesowi w długoletniej walce z Konradem Mazowieckim, w której stanął u boku Bolesława Wstydliwego.
Po raz pierwszy zetknął się z nim w 1233, kiedy pomógł uciec jemu i jego matce Grzymisławie z zamku w Sieciechowie, gdzie byli więzieni z rozkazu Konrada Mazowieckiego. Według niektórych badaczy w 1238 został mianowany kasztelanem krakowskim.
Po śmierci najwyższych dostojników krakowskich w bitwie pod Chmielnikiem oraz porażce bitwie pod Legnicą w 1241 został mianowany wojewodą krakowskim z nadania nowego księcia Bolesława Rogatki. Osamotniony w Krakowie, stawił czoło atakowi Konrada Mazowieckiego (bronił się w Skale), lecz wobec bierności książąt śląskich skapitulował, a następnie udał się na Węgry.
Powrócił do Małopolski w 1243 z oddziałami węgierskimi z celem osadzenia na tronie krakowskim Bolesława Wstydliwego. Zebrawszy rycerstwo polskie opowiadające się za księciem Bolesławem pokonał wojska Konrada Mazowieckiego (wspieranego przez hufce Mieszka II Otyłego i Przemysła I) w bitwie pod Suchodołem. Dzięki temu zwycięstwu, wraz z biskupem Prandotą, osadził Bolesława Wstydliwego na tronie małopolskim.
Przez swoje zasługi dla władcy, jego pozycja była szczególnie wysoka. Przywrócone mu zostało stanowisko wojewody krakowskiego. W 1252 uzyskał od Bolesława Wstydliwego przywilej, zwalniający jego i jego potomków z wszelkich danin i ciężarów na rzecz domu panującego, ponadto prawo sądzenia oraz przywilej wznoszenia zamków oraz służby innym książętom.
Życie prywatne
Był synem Sulisława z rodu Gryfitów.
Dzięki swoim zasługom otrzymał również liczne nadania ziemskie. W 1228 uzyskał wieś Lutowice (wkrótce nazwę zmieniono na Klimontów), Zagórze, gdzie być może wystawił gródek obronny oraz Zator i również Woźniki. Woźniki wraz z wsią Łętkowice wymienił w 1239 z benedyktynami z Tyńca za Podłęże i Ostrów k. Krakowa.
Założył nad Koprzywianką osadę, którą od swego imienia nazwał Klementowem. Niekiedy przypisuje mu się fundację klasztoru i kościoła w Staniątkach oraz kościoła w Niegardowie.
Uwagi
- ↑ Teorię taką przedstawił F. Piekosiński, za nim Z. Wdowiszewski, Klemens z Ruszczy, Polski Słownik Biograficzny, t. XII, Wrocław 1966-1967, s. 589. Krytykuje tę teorię L. M. Wójcik, Ród Gryfitów..., s. 48-49 (jego zdaniem kasztelanem tym był współrodowiec Klemensa z Ruszczy Klemens z Brzeźnicy, jako kasztelana krakowskiego nie wymienia go także Joachim Lelewel w Polska dzieje i rzeczy jej, t. 4).
- ↑ Część badaczy uważała za jego ojca Sulisława, który miał zginąć w bitwie pod Legnicą, np. A. Małecki, Studya heraldyczne..., s. 54-56, jednak nowsze badania wskazują, że ten Sulisław, wspominany przez Długosza, należał do rodu Łabędziów i nie mógł być ojcem Klemensa. Maria Lempart: Dzieje Ruszczy i Branic. W: Maria Lempart, Jacek Górski: Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty: Ruszcza i Branice. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2009, s. 11. ISBN 978-83-7577-001-8.
- ↑ Choć zapewne mylony jest tutaj z Klemensem z Brzeźnicy, por. A. Małecki, Studya heraldyczne..., s. 57, oraz L. M. Wójcik, Ród Gryfitów..., s. 48-49.
Bibliografia
- A. Małecki, Studya heraldyczne, t. II, Lwów 1890, s. 54-56.
- L. M. Wójcik, Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie – genealogia – rozsiedlenie, „Historia” CVII, Wrocław 1993, s. 64-67.