We współczesnym świecie Joachim Lelewel przejął wiodącą rolę w dzisiejszym społeczeństwie. Ta postać lub temat wzbudziła szerokie zainteresowanie i wywołała liczne debaty w różnych obszarach. Z biegiem czasu Joachim Lelewel ewoluował w taki sposób, że zaznaczył się w historii przed i po. W tym artykule dokładnie zbadamy dzisiejsze znaczenie Joachim Lelewel i jego wpływ. Przeanalizujemy jego wpływ na kulturę, politykę, technologię i inne istotne aspekty. Dodatkowo zbadamy implikacje Joachim Lelewel we współczesnym świecie i to, jak ukształtowało to sposób, w jaki żyjemy i myślimy.
Joachim Lelewel (po 1831) | |
Data i miejsce urodzenia |
22 marca 1786 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
29 maja 1861 |
Narodowość |
polska |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
| |
Joachim Lelewel (ur. 22 marca 1786 w Warszawie, zm. 29 maja 1861 w Paryżu) – polski historyk, bibliograf, slawista, numizmatyk, poliglota (znał 12 języków), heraldyk, działacz polityczny oraz wolnomularz. Idee Joachima Lelewela wywarły wpływ na kształtowanie się światopoglądu Edwarda Dembowskiego.
Pochodził z rodziny szwedzkiej Loelhoeffel de Leowensprung, osiadłej w Prusach Wschodnich.
Jego dziadkiem był Henryk Loelhoeffel von Lowensprung, lekarz nadworny króla Augusta III. Ojciec Joachima, Karol Maurycy był prawnikiem i skarbnikiem Komisji Edukacji Narodowej (1778-1794), otrzymał polski indygenat (1775) ze zmianą nazwiska na Lelewel.
Braćmi Joachima byli Jan Paweł, inżynier i malarz, oraz Prot Adam, oficer napoleoński.
Profesor Liceum Krzemienieckiego, Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego.
Członek czynny Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku.
Lelewel był również założycielem, w 1815 roku, Tygodnika Wileńskiego – czasopisma o charakterze naukowo-literackim, na łamach którego debiutował m.in. Adam Mickiewicz.
Poseł na sejm Królestwa Polskiego (1830).
Był prezesem założonego w trakcie powstania listopadowego Towarzystwa Patriotycznego (1/12/1830) – radykalnego odłamu obozu powstańczego, dążącego do wprowadzenia fundamentalnych reform społecznych. Jako najpopularniejszy przywódca kojarzony z lewicą rewolucyjną został w propagandzie reakcyjnych przeciwników okrzyknięty „Tygrysem Polskim”, choć w rzeczywistości zajmował stanowisko legalistyczne i bronił zachowawczej polityki Józefa Chłopickiego. Był członkiem kierowanej przez Adama Czartoryskiego Rady Administracyjnej (3/12-18/12/1830).
Poseł na sejm powstańczy (18/12) z powiatu żelechowskiego, przewodniczący sejmowej Komisji Praw Organicznych i Administracyjnych.
Przypisuje mu się zorganizowanie demonstracji patriotycznej 25 stycznia 1831, ku czci dekabrystów. Jako poseł z powiatu żelechowskiego województwa podlaskiego na sejm powstańczy podpisał 25 stycznia 1831 akt detronizacji Mikołaja I Romanowa. Jest prawdopodobnie autorem hasła Za wolność naszą i waszą, które widniało na sztandarach powstańczych.
Był członkiem Rządu Narodowego Królestwa Polskiego (od 29 stycznia do 5 października 1831).
5 października 1831 wraz z oddziałami powstańczymi pod dowództwem ostatniego wodza naczelnego powstania gen. dyw. Macieja Rybińskiego przekroczył granicę Królestwa Polskiego i Prus w okolicach wsi Jastrzębie, gdzie ogłoszono kapitulację i złożono broń. Wraz z armią na emigrację udały się też władze powstańcze z ostatnim prezesem Rządu Narodowego Bonawenturą Niemojowskim, członkowie sejmu, liczni politycy oraz znani poeci porucznik Wincenty Pol i Seweryn Goszczyński. Odchodząc na obczyznę oświadczyli, że nie zrezygnują z podjętego celu. Po przekroczeniu granicy pruskiej na rzece Pissie wraz z żołnierzami armii polskiej został internowany w obozie nad Drwęcą w okolicach zabudowań klasztoru franciszkanów w Brodnicy.
Podczas powstania listopadowego została mu przekazana dokumentacja z kancelarii Pawła Monrenheima, kierownika kancelarii dyplomatycznej Królestwa Polskiego. Zgodnie z ustaleniami historyków, odpowiada za zniszczenie części z 30 kartonów poufnej korespondencji dyplomatycznej. Pobudki, jakimi się kierował, pozostają nieznane.
Po upadku powstania emigrował z kraju. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji. Był członkiem Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Paryżu w 1832 roku. Na emigracji był działaczem, a po kilku latach przywódcą Młodej Polski, założonej w szwajcarskim Bernie 12 maja 1834 przez Feliksa Nowosielskiego, Stolzmana, F. Gordaszewskiego, K. Zaleskiego i J. Dybowskiego półtajnej organizacji o charakterze demokratyczno-republikańskim, związanej z Młodą Europą Giuseppe Mazziniego. W 1834 roku zaocznie skazany przez władze rosyjskie na powieszenie za udział w powstaniu listopadowym. W 1837 założył i kierował Zjednoczeniem Emigracji Polskiej, które dążyło do politycznego zjednoczenia całej polskiej emigracji (nie mylić ze Zjednoczeniem Emigracji Polskiej powstałym w Paryżu w 1866 roku).
Politycznie był zwolennikiem ustroju republikańskiego.
Zainicjowana przez niego tzw. szkoła lelewelowska (badająca procesy historyczne w ich całości) miała istotny wpływ na rozwój polskiej historiografii. W latach 1842–1852 w Poznaniu na podstawie jego prac historycznych powstały Starożytności Polskie, pierwsza polska encyklopedia historyczna napisana przez przedstawicieli tej szkoły: Jędrzeja Moraczewskiego, Emila Kierskiego, Antoniego Poplińskiego, Jana Konstantego Żupańskiego .
Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1847 roku wybrano go na wiceprezesa Międzynarodowego Towarzystwa Demokratycznego. Na bankiecie założycielskim Towarzystwa we wrześniu tego roku Lelewel spotkał Karola Marksa, z którym nawiązał przyjacielską relację i zaangażował w działalność dla sprawy niepodległości Polski.
26 maja 1861 ciężko chory przewieziony został przez przyjaciół z Brukseli do prywatnej kliniki w Paryżu. Próba ratowania jego zdrowia nie powiodła się i trzy dni później Lelewel zmarł. Po uroczystym nabożeństwie został pochowany na cmentarzu Montmartre.
W 1929 r., w związku z 350. rocznicą założenia Uniwersytetu Wileńskiego, z którym Lelewel był związany, jego prochy zostały sprowadzone do Wilna i złożone na cmentarzu Na Rossie.
Pomysłodawca odznaczenia w randze orderu „Gwiazda Wytrwałości”.
4. Henryk Loelhoeffel von Lowensprung | ||||||
2. Karol Maurycy Lelewel | ||||||
5. Konstancja von Jauch | ||||||
1. Joachim Lelewel | ||||||
6. Franciszek Ignacy Szeluta-Małynicki h. Kalwaria | ||||||
3. Ewa Szeluta-Małynicka h. Kalwaria | ||||||
7. Antonina Cieciszowska z Cieciszewa h. Pierzchała | ||||||
Postać Joachima Lelewela występuje w filmie Młodość Chopina (1951) w reżyserii Aleksandra Forda. W rolę historyka wcielił się Tadeusz Białoszczyński.