Richard Pipes

Motyw Richard Pipes to taki, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Od wpływu na społeczeństwo po konsekwencje dla kultury popularnej, Richard Pipes okazał się fascynującym tematem wartym badań w wielu dziedzinach. Na przestrzeni dziejów Richard Pipes odegrał kluczową rolę w kształtowaniu opinii publicznej i kształtowaniu światowych trendów. W tym artykule zbadamy różne aspekty Richard Pipes i jego wpływ na różne aspekty życia codziennego.

Richard Pipes
Ilustracja
Richard Pipes (Warszawa, 2004)
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1923
Cieszyn

Data i miejsce śmierci

17 maja 2018
Cambridge, Massachusetts

Pełne imię i nazwisko

Richard Edgar Pipes

Zawód, zajęcie

polityk, sowietolog, doradca prezydenta USA ds. Rosji i Europy Środkowej, publicysta, profesor uniwersytecki

profesor
Specjalność: historia Rosji
Doktorat

1950
Uniwersytet Harvarda

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP

Richard Edgar Pipes (ur. 11 lipca 1923 w Cieszynie, zm. 17 maja 2018 w Cambridge) – amerykański historyk i sowietolog pochodzenia polsko-żydowskiego, specjalista w zakresie historii Rosji, w latach 1981–1982 doradca prezydenta USA Ronalda Reagana ds. Rosji i Europy Środkowej, długoletni wykładowca Uniwersytetu Harvarda (1958–1996).

Życiorys

Pochodził z żydowskiej rodziny cieszyńskich fabrykantów czekolady. Urodził się jako syn Marka (1893–1973, legionista, emigrant w USA) i Zofii z domu Haskelberg. Dzieciństwo i młodość spędził przy ul. Chmielnej w Warszawie (obecnie obszar zajmowany przez PKiN), skąd wyjechał wraz z rodziną w 1939, a w 1940 znalazł się w USA. W 1943 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Uczył się w Muskingum College w New Concord w stanie Ohio, a następnie na Cornell University. Doktorat na Uniwersytecie Harvarda uzyskał w roku 1950. Do emerytury w 1996 był tam profesorem historii.

Zajmował się głównie badaniem historii Rosji i ZSRR. Za prezydentury Ronalda Reagana był w latach 1981–1982 doradcą do spraw ZSRR i Europy Wschodniej. Był przeciwnikiem rozszerzenia NATO w latach 90. XX wieku.

Jest autorem kilkunastu książek poświęconych historii Rosji, w szczególności po rewolucji 1917. Zwolennik tezy o organicznym związku bolszewickiego państwa totalitarnego z autorytarną tradycją instytucji państwa moskiewskiego i caratu. Poglądy na genezę rządów bolszewików i komunistycznego totalitaryzmu w Rosji, dzieje rewolucji rosyjskiej i tworzenia ZSRR zawarł w trylogii: Rosja carów, Rewolucja rosyjska i Rosja bolszewików. Z wizją historii Rosji Pipesa polemizował Aleksandr Sołżenicyn, określając ją jako „polską perspektywę”. Zbliżone do Pipesa stanowisko zajmował protoplasta sowietologii Jan Kucharzewski w swym cyklu Od białego caratu do czerwonego t. 1–7 opublikowanym w Polsce w latach 1923–1935 (wyd. ang. The Origins of Modern Russia 1948). Sam Pipes twierdzi, że jego „poglądy noszą niezatarte ślady wpływu polskiej szkoły studiów nad Rosją”.

… jako człowiekowi urodzonemu w państwie sąsiadującym z Rosją zostały mi oszczędzone romantyczne złudzenia na temat owego wielkiego kraju, tak powszechne wśród ludzi, którzy mieszkają odeń o tysiące mil.

Był członkiem kolegiów redakcyjnych pism „Strategic Review”, „Journal of Strategic Studies” i innych. Członek Amerykańsko-Polskiej Rady Doradczej (APAC). Członek zagraniczny Polskiej Akademii Umiejętności. Doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Szczecińskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, Od 1994 honorowy obywatel miasta Cieszyna. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP.

Wystąpił w polskich filmach dokumentalnych Ambasador Spasowski (2009), Towarzysz generał idzie na wojnę (2011).

Życie prywatne

W 1946 ożenił się z Ireną Roth, z którą miał dwójkę dzieci, w tym syna Daniela. Mieszkał i zmarł w Cambridge w stanie Massachusetts.

Publikacje

  • The Formation of the Soviet Union, Communism and Nationalism, 1917–1923 (1954); wyd. polskie – Czerwone imperium. Powstanie Związku Sowieckiego
  • The Russian Intelligentsia (1961)
  • Social Democracy and the St. Petersburg Labor Movement, 1885–1897 (1963)
  • Struve, Liberal on the Left (1970); wyd. polskie – Piotr Struwe, Liberał na lewicy 1870–1905 (2016)
  • Russia Under the Old Regime (1974); wyd. polskie – Rosja carów (1990)
  • Soviet Strategy in Europe (1976)
  • Struve, Liberal on the Right, 1905–1944 (1980); wyd.polskie – Piotr Struwe, Liberał na prawicy 1905–1944 (2016)
  • U.S.-Soviet Relations in the Era of Détente: a Tragedy of Errors (1981)
  • Survival is Not Enough: Soviet Realities and America’s Future (1984)
  • Russia Observed: Collected Essays on Russian and Soviet History (1989)
  • The Russian Revolution (1990); wyd. polskie – Rewolucja rosyjska (1994)
  • Russia Under the Bolshevik Regime: 1919–1924 (1993); wyd. polskie – Rosja bolszewików (2005)
  • Communism, the Vanished Specter (1994)
  • A Concise History of the Russian Revolution (1995)
  • The Three „Whys” of the Russian Revolution (1995)
  • The Unknown Lenin: From the Secret Archive (1996)
  • Property and Freedom (1999); wyd. polskie – Własność a wolność (2000)
  • Rosja, komunizm i świat. Wybór esejów (2002)
  • Communism: A History (2001); wyd. polskie – Komunizm (2008)
  • VIXI: Memoirs of a Non-Belonger (2003); wyd. polskie – Żyłem. Wspomnienia niezależnego (2004)
  • The Degaev Affair: Terror and Treason in Tsarist Russia (2003); wyd. polskie – Zamachowcy i zdrajcy: z dziejów terroru w carskiej Rosji (2011).
  • Russian Conservatism and Its Critics (2006); wyd. polskie – Konserwatyzm rosyjski i jego krytycy (2009)
  • The Three Whys of the Russian Revolution; wyd. polskie – Rewolucja rosyjska. Trzy pytania (2007)
  • Krótka historia rewolucji rosyjskiej (2007)
  • Russia Itinerant Painters; wyd. polskie – Rosyjscy malarze. Pieriedwiżnicy (2008)
  • The Trial of Vera Z. (2010); wyd. polskie – Zamachowcy i zdrajcy: z dziejów terroru w carskiej Rosji (2011)
  • Uvarov: A Life (2013)

Przypisy

  1. William Grimes: Richard Pipes, Historian of Russia and Reagan Aide, Dies at 94. nytimes.com, 17 maja 2018. . . (ang.).
  2. Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Marek Pipes. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. .
  3. Marek Gałęzowski: Żydzi w Legionach. Uwarzam Że Historia, 10 listopada 2012. . . (pol.).
  4. Dwugłos o NATO: Richard Pipes i Piotr Wandycz (1996).
  5. Bywa on nawet oskarżany, iż na historię powszechną, w szczególności dzieje Rosji, patrzy „z polskiej perspektywy” (opinia Aleksandra Sołżenicyna), co może być w naszych oczach tylko komplementem. Wojciech Materski, Opinia dla Senatu Uniwersytetu Warszawskiego w związku z nadaniem tytułu doktora honoris causa Profesorowi Richardowi Pipesowi w: Uroczystość wręczenia dyplomu doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego Profesorowi Richardowi Pipesowi, Warszawa 2010, ISBN 83-88374-64-8, s. 26. wersja elektroniczna.
  6. a b Richard Pipes: Wstęp Rosja, komunizm i świat. Wybór esejów. Kraków: Arcana, 2002, s. 7. ISBN 83-89243-05-9.
  7. Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Śląskiego. .
  8. Doktoraty HC. uw.edu.pl. .
  9. Janusz Spyra: Honorowi obywatele Miasta. . (pol.).
  10. M.P. z 1995 r. nr 31, poz. 365.
  11. Ambasador Spasowski. filmpolski.pl. .
  12. Zobacz film „Towarzysz generał idzie na wojnę” – 13 grudnia na UW. 9 grudnia 2011. .

Bibliografia

  • Richard Pipes: Żyłem. Wspomnienia niezależnego. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 2004. ISBN 83-89656-08-6.