Stefan Barbacki
W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Stefan Barbacki. Niezależnie od tego, czy chcesz dowiedzieć się więcej o tej osobie, dogłębnie zgłębić ten temat, czy odkryć najważniejsze wydarzenia związane z tą datą, w tym artykule znajdziesz wszystkie potrzebne informacje. Od jego początków po dzisiejsze znaczenie – zanurzymy się w podróż, która pozwoli nam dokładnie zrozumieć Stefan Barbacki i jego wpływ na różne aspekty codziennego życia. Bez względu na Twoje zainteresowania, w tym artykule znajdziesz wszystkie informacje potrzebne do zagłębienia się w świat Stefan Barbacki.
 prof. zw. dr hab. Stefan Barbacki | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1903 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 lipca 1979 |
| Zawód, zajęcie |
mgr inż. rolnictwa |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Stefan Barbacki (ur. 1 września 1903 w Wieliczce, zm. 30 lipca 1979 w Poznaniu) – polski profesor nauk rolniczych w zakresie genetyki, hodowli roślin, doświadczalnictwa i biometrii
Życiorys
Stefan Barbacki urodził się w rodzinie sędziego Jana i Zofii z domu Warchałowska. W latach 1913–1921 uczył się w V gimnazjum klasycznym w Krakowie. Studiował na Wydziałach Filozoficznym i Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie utrzymał dyplom magistra inżyniera rolnictwa (1925). Na ostatnim roku studiów był asystentem profesora Edmunda Załęskiego, pioniera biometrii rolniczej w Polsce. Po studiach otrzymał etat asystenta w Dziale Hodowli i Genetyki Zbóż w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, w którym pracował przez kolejne 20 lat, awansując na stanowisko adiunkta w Dziale Roślin Pastewnych i Przemysłowych, a w 1944 na kierownika Działu Odmianoznawstwa. Stopień doktora otrzymał w 1929 na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy Z badań porównawczych nad odmianami pszenicy Sandomierką i Wysokolitewką, napisanej pod kierunkiem prof. Edmunda Załęskiego. W latach 1935–1936 przebywał jako stypendysta fundacji Rockefellera u prof. Ronalda A. Fishera w Galton Laboratory Uniwersytetu Londyńskiego, gdzie odbył studia uzupełniające ze statystyki matematycznej i jej zastosowań w doświadczalnictwie i genetyce. W 1945 przeniósł się z Puław do Poznania, gdzie na Wydziale Rolniczo–Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego uzyskał stopień doktora habilitowanego z zakresu genetyki i hodowli roślin. Wkrótce na tym wydziale objął stanowisko docenta i zastępcy profesora oraz kierownika nowo utworzonej, z jego inicjatywy, Katedry Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii. W 1948 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1954 został profesorem zwyczajnym. Na emeryturę przeszedł w 1973. Zmarł i został pochowany w Poznaniu na cmentarzu na Sołaczu (kw. św. Łukasza-20-16).
Udział w organizacji nauki
W 1938 jako wiceprzewodniczący sekcji metodycznej Komisji Współpracy w Doświadczalnictwie przy Ministerstwie Rolnictwa przyczynił się do powołania i rozpoczął redagowanie nowego czasopisma naukowego „Przegląd Doświadczalnictwa Rolniczego”.
W latach 1948–1951 był dziekanem Wydziału Rolniczo–Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego. Po wyodrębnieniu z Uniwersytetu Poznańskiego Wydziału Rolniczo-Leśnego i utworzeniu z niego w 1951 Wyższej Szkoły Rolniczej, został jej prorektorem do spraw nauki. Funkcję tę pełnił przez dwa lata. Jednocześnie kierował do 1970 Katedrą Genetyki i Hodowli Roślin, w którą w 1951 przekształcono istniejącą dotąd Katedrę Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii.
W 1954 zorganizował w Poznaniu nową placówkę Polskiej Akademii Nauk, Zakład Hodowli Roślin, który po połączeniu w 1961 z Zakładem Genetyki PAN w Skierniewicach, został przemianowany w Zakład Genetyki Roślin PAN. Zakładem tym kierował nieprzerwanie do 1973.
Od 1947 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W 1952 został członkiem Polskiej Akademii Nauk. Był przewodniczącym Komitetu Hodowli i Uprawy Roślin Wydziału Nauk Rolniczych i Leśnych PAN.
Przyczynił się do utworzenia Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych, a następnie przez kilka lat przewodniczył jego Radzie Naukowej.
Był aktywnym działaczem wielu towarzystw naukowych: prezesem (1961–1972) i wiceprezesem (1958–1961, 1972–1975) Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, inicjatorem i prezesem Polskiego Towarzystwa Genetycznego, przewodniczącym Poznańskiego Oddziału Towarzystwa Przyrodników Mikołaja Kopernika (1955). Był redaktorem naczelnym czasopism naukowych „Przegląd Doświadczalnictwa”, „Genetica Polonica”, „Przegląd zagranicznej literatury naukowej z zakresu genetyki i hodowli roślin”.
Dorobek naukowy
Autor ponad 150 publikacji naukowych, w tym podręcznika „Doświadczalnictwo rolnicze” (1935), monografii „Analiza zmienności i współzależności w zagadnieniach doświadczalnictwa rolniczego” (1939) oraz pracy „Doświadczenia kombinowane” (1951). Zajmował się także genetyką jęczmienia i odmianoznawstwem pszenic (współautor obszernej monografii pszenic polskich). Pod jego kierownictwem prowadzono badania nad genetyką, hodowlą i uprawą łubinu oraz innych roślin pastewnych, strączkowych, motylkowych i traw. Był twórcą dwóch zasadniczych szkół: (1) obejmującej zagadnienia biologiczne (genetyka, hodowla, fizjologia, biochemia, uprawa) podstawy produkcyjności roślin pastewnych oraz (2) tzw. poznańskiej szkoły, dotyczącej zastosowań metod statystycznych w biologii i rolnictwie. Jest współautorem 6 odmian łubinów: białego – Kali (Biały Drobnonasienny), Przebędowski Średniowczesny i Przebędowski Wczesny oraz wąskolistnego: Obornicki, Różowy Pastewny i Szarak.
Wykształcił bardzo liczną kadrę specjalistów: wypromował 113 magistrów inżynierów rolnictwa, promował 32 doktorów nauk rolniczych i przyrodniczych, spośród, których 20 uzyskało stopień doktora habilitowanego, docenta i tytuł profesora.
Wybrane publikacje
- Z badań nad jęczmieniem. Cz. I. Kilka zagadnień z zakresu zmienności i dziedziczenia cech morfologicznych. „Pamiętnik PINGW” 10, 1, s. 126-162, 1929
- Z badań nad jęczmieniem. Cz. II. Zmienność i dziedziczenie niektórych cech fizjologicznych. Selekcyjna wartość cech. „Pamiętnik PINGW” 11, 2, s. 579-610, 1930
- Z badań nad jęczmieniem. Cz. III. Zmienność i dziedziczenie zawartości azotu w ziarnie czystych linii i mieszańców. „Pamiętnik PINGW” 14, 1, s. 106-157, 1933
- Ogólna metodyka doświadczeń polowych w zarysie. Biblioteka Puławska 12, Puławy 1935, s. 1-116
- A test of the supposed precision of systematic arrangements. „Annals of Eugenics” 7, s. 189-193, 1936 (wsp. R. A. Fisher)
- Pszenice polskie (opis odmian z kluczem do oznaczania). Biblioteka Puławska 15, Puławy 1937, VII-X: 1-163 (wsp. S. Lewicki, K. Mieczyński, A. Słaboński)
- Dalsze badania nad dziedziczeniem i zmiennością zawartości azotu w ziarnie jęczmienia. „Rocz. Nauk Rol.” 49, s. 267-315, 1947
- Doświadczenia kombinowane. „Post. Wiedzy Rol.” 2, 4, s. 110-137, 1950
- Łubin. Warszawa, PWRiL Warszawa 1952
- Variability in Lupinus albus.' „Genetica Polonica” 1, s. 61-101, 1960 (wsp. E. Kapsa)
- Łubin pastewny. PWRiL Warszawa 1972
- Transgressions in barley (Hordeum sativum Jess). 7a. Transgressions of F6 and F7 hybrids from the cross Burea x Brown. „Genetica Polonica” 19, 4, s. 403-421, 1978 (wsp. T. Caliński, M. Surma, G. Kurhańska, T. Adamski, Z. Kaczmarek, A. Dobek, A. Karczewska, S. Jeżowski)
Odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)
- Złoty Krzyż Zasługi (1951)
Ciekawostki
- Z inicjatywy Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu ustanowiono w 1994 Krajową Nagrodę Naukową z Zakresu Genetyki Roślin imienia Stefana Barbackiego.
- Na skwerze przed budynkiem Kolegium Cieszkowskich Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 71 soi głaz o wysokości 120 cm i obwodzie 300 cm z polem inskrypcyjnym 87x63, odsłonięty 29 VI 1987 o treści "Pamięci Stefana Barbackiego (1903-1979) profesora zwyczajnego, członka Polskiej Akademii Nauk, współtwórcy Akademii Rolniczej w Poznaniu, twórcy Akademii Rolniczej w Poznaniu, twórcy polskiej szkoły genetyki, hodowli roślin i biometrii, wybitnego uczonego, humanistym nauczyciela i wychowawcy".
Przypisy
- ↑ a b c Prof. Stefan Barbacki. Witryna Instytutu Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk (dostęp 28.10.2023)
- ↑ a b c Profesor Stefan Barbacki 1903 – 1979 (red. Zbigniew Broda). Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2003. ISBN 83-7160-325-8
- ↑ Przyjęty do klasy I w roku szkolnym 1912/13, zob. Sprawozdanie dyrekcyi C.K. gimnazyum V w Krakowie za rok szkolny 1913/14, Kraków 1914, s. 105.
- ↑ W roku szkolnym 1920/21 był w ostatniej, VIII klasie. Jest też informacja, że zaciągnął się do wojska w czasie nawały bolszewickiej, zob. Sprawozdanie dyrekcyi C.K. gimnazyum V w Krakowie za rok szkolny 1920/21, Kraków b.d., s 24.
- ↑ a b c d Tadeusz Caliński. Stefan Barbacki (1903–1979). : Statystycy polscy. Biogramy. Główny Urząd Statystyczny Warszawa 2018, s. 20-25. ISBN 978-83-7027-685-0 (dostęp 28.10.2023)
- ↑ Lokalizacja grobu Poznańskie cmentarze
- ↑ T. Caliński, Rozwój i osiągnięcia w biometrii polskiej, "Przegląd Statystyczny", 2012, 1, s. 47.
- ↑ a b c d e Janusz Prusiński. Prof. dr hab. Stefan Barbacki. Polskie Towarzystwo Łubinowe (dostęp 29.10.2023)
- ↑ Barbacki Stefan, Encyklopedia PWN .
- ↑ Członek korespondent od 1952, a członek rzeczywisty od 1964
- ↑ Prezesi Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (dostęp 29.10.2023)
- ↑ Wiktor Oktaba. Probabiliści, statystycy matematycy, ekonometrycy i biometrycy od starożytności do 2000 r. Lubelskie Towarzystwo Naukowe Lublin 2002, s. 42-43. ISBN 83-87833-34-7
- ↑ T. Caliński, Stefan Barbacki, [w:] Statystycy polscy, Warszawa 2012, s. 28.
- ↑ 19 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1463.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1007.
- ↑ Laureaci nagrody im. Stefana Barbackiego. Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk (dostęp 29.10.2023)
- ↑ Magdalena Król. Memoria Universatis. Upamiętnienia uczonych poznańskiego Uniwersytetu w latach 1919-2019. Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 2021, s. 71-73. ISBN 978-83-232-3900-0 (pdf) (dostęp 29.10.2023)
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski : Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 37. ISBN 83-01-02722-3.