W dzisiejszym świecie Straż grobowa to kwestia, która nabrała dużego znaczenia w społeczeństwie. Wraz z postępem technologii i globalizacją Straż grobowa stał się problemem, który w większym lub mniejszym stopniu dotyka wszystkich ludzi. Niezależnie od tego, czy na poziomie osobistym, zawodowym czy społecznym, Straż grobowa ma bezpośredni wpływ na nasze codzienne życie. Z tego powodu istotne jest zrozumienie jego znaczenia i wpływu na różne aspekty dzisiejszego społeczeństwa. W tym artykule będziemy bliżej badać Straż grobowa i omawiać jego konsekwencje w różnych kontekstach.
Straż grobowa (Bożogrobcy, Turki) – honorowa formacja paramilitarna pełniąca w kościele wartę przy symbolicznym Bożym Grobie od Wielkiego Piątku po południu – do rezurekcji w Niedzielę wielkanocną.
Obyczaj ten znany jest w Polsce co najmniej od połowy XVII w., jest opisywany w źródłach z XVIII i XIX wieku. Honorowe formacje wojskowe lub parawojskowe, pełniące warty w kościołach przy symbolicznych grobach Pańskich, od popołudnia Wielkiego Piątku do rezurekcji w Niedzielę wielkanocną.
Według legendy funkcjonująca na Podkarpaciu nazwa straży grobowych „Turki” wywodzi się z czasów odsieczy wiedeńskiej. Powracający z wojny chłopi ubrani byli w zdobyczne stroje tureckie i przybywali do rodzinnych wsi w Wielki Piątek, Wielką Sobotę lub Wielką Niedzielę, udając się bezpośrednio do kościoła i zaciągając wartę przy Grobie Pańskim.
Na przykład w Warszawie za czasów Augusta III straże grobowe składały się z drabantów królowej i oddziałów artylerii konnej, a w innych miastach i miasteczkach – z oddziałów wojskowych różnych rodzajów broni, w paradnych mundurach; w końcu XIX w. w niektórych regionach Wielkopolski w mundurach z elementami orientalnymi (turbany, krzywe szable tureckie) – być może reminiscencje odsieczy wiedeńskiej lub pielgrzymek do Ziemi Świętej, odbywanych przez szlachtę i magnaterię polską od końca XVII w. (w Jerozolimie służby porządkowe pełniła policja świątynna, Turcy – agowie, w strojach narodowych).
Wiejskie straże grobowe również przebierały się za wojsko albo występowały w swych własnych mundurach wojskowych, jeśli uczestnicy straży odbyli służbę wojskową. Obyczaj straży grobowych utrwalił się w tradycji polskiej i jest ciągle żywy. Każdego roku warty przy grobach Pańskich zwyczajowo zaciągają strażacy, w mundurach galowych.
W okolicach Przeworska i Leżajska, w każdej parafii są straże grobowe, które w Niedzielę Wielkanocną i Poniedziałek Wielkanocny ubrane w barwne, ozdobne mundury, przy dźwiękach orkiestry dętej wykonują marsze i musztry paradne.
W Pruchniku straże grobowe są nazywane „bożogrobcami”, co może mieć związek z tradycjami zakonu Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego, zwanych potocznie bożogrobcami.
W 1993 roku w Grodzisku Dolnym zorganizowano pierwszą Podkarpacką Paradę Straży Wielkanocnych „Turki”, w której wzięły udział straże grobowe i orkiestry dęte z Podkarpacia.
Od 2004 roku organizowane są Ogólnopolskie i Podkarpackie Parady Straży Wielkanocnych „Turki” , o zasięgu ogólnopolskim.