Tłumaczów

Tłumaczów

wieś
Kościół w Tłumaczowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Radków
Wysokość	335-380 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	561
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-408
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855138
Położenie na mapie gminy Radków Tłumaczów
Położenie na mapie Polski Tłumaczów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Tłumaczów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Tłumaczów
50°33′12″N 16°25′42″E/50,553333 16,428333
Multimedia w Wikimedia Commons

Galeria: dwór, kościół, posterunek

Tłumaczów (niem. Tuntschendorf) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków, na pograniczu Gór Suchych i Obniżenia Ścinawki w Sudetach Środkowych.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Położenie

Tłumaczów to duża wieś łańcuchowa o długości około 3,5 km, położona nad rzeką Ścinawką, w dolinie u stóp góry Gardzień, na południowy zachód od Nowej Rudy, na wysokości około 335–380. W Tłumaczowie istniało drogowe przejście graniczne z Czechami Tłumaczów – Otovice, skąd niedaleko do skalnego miasta (Teplice nad Metují-Adršpach). 21 grudnia 2007 r. na mocy układu z Schengen przejście graniczne zostało zlikwidowane.

Integralne części wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o Tłumaczowie pochodzi z 1348 roku, w 1475 augustianie z Kłodzka utworzyli tu alodium. W czasie wojny trzydziestoletniej z 1621 roku dwustu protestanckich mieszkańców wsi zostało wymordowanych przez wojska cesarskie. W XIX wieku część miejscowości należała do hrabiego von Magnisa, a większość do rodziny von Gotzen. W tym czasie we wsi istniały: kościół, szkoła, kilka młynów wodnych, kamieniołomów wapienników i gorzelni, oraz urząd celny. W roku 1889 wybudowano linię kolejową ze Ścinawki Średniej przez Tłumaczów do Otovic po czeskiej stronie granicy.

 Osobny artykuł: Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Tłumaczowie.

Transport kolejowy

Przez wieś przebiega towarowa linia kolejowa Ścinawka Średnia – Tłumaczów.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół filialny pw. śś. Piotra i Pawła z XVIII wieku, przebudowany w drugiej połowie XIX w. Na ścianie kościoła epitafium z czterema herbami: von Tschischwitz (LG), von Walditz (PG) i Waldau (PD) oraz dwa epitafia w murze okalającym kościół z herbami von Tschischwitz (L), von Walditz (P).
• zespół dworski:
  • dwór z pierwszej ćwierci XIX wieku, przebudowany pod koniec XIX wieku,
  • park z początku XIX wieku.

Inne zabytki:

• liczne budynki mieszkalne i gospodarcze z XIX i XX wieku.

• 
  Herb von Tschischwitz
• 
  Herb von Walditz
• 
  Herb von Strachwitz zu Gäbersdorf
• 
  Herb von Waldau

Kultura i sport

W Tłumaczowie działa ludowy zespół „Tłumaczowianie”, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Tłumaczów „Gardzień” oraz Zespół Sportowy LZS Granica Tłumaczów, który występuje w B klasie.

Turystyka

Walory krajobrazowe miejscowości to m.in. rozległy widok z góry Gardzień zarówno na polską, jak i na czeską część Gór Stołowych (obecnie rozpoczęły tu swoją działalność kopalnie melafiru). W miejscowości znajduje się między innymi barokowy Kościół pw. św. Piotra i Pawła, pochodzący z roku 1661. Niedaleko jest stąd do Parku Narodowego Gór Stołowych, do barokowej bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Wambierzycach, ze znajdującą się w niej XIII-wieczną figurką Wambierzyckiej Królowej Rodzin oraz Kalwarii Wambierzyckiej. Niewiele dalej znajduje się szereg miejscowości uzdrowiskowych ziemi kłodzkiej, takich, jak Polanica-Zdrój, Kudowa-Zdrój, czy Duszniki-Zdrój.
Przez Tłumaczów prowadzą dwa znakowane szlaki turystyczne:

• droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Owiesno – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Zdrojowisko – Nowa Ruda – Przełęcz pod Krępcem – Sarny – Tłumaczów – Gajów – Radków – Skalne Wrota – Pasterka – Przełęcz między Szczelińcem Wlk. a Szczelińcem Małym – Karłów – Lisia Przełęcz – Białe Skały – Skalne Grzyby – Batorów – Skała Józefa – Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Łomnicka Równia – Huta – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza,
• prowadzący wzdłuż granicy, do Chełmska Śląskiego.

Zobacz też

• Kamieniołom trachybazaltu w Tłumaczowie

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .brak strony (książka)

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona