W dzisiejszym świecie Ulica Krakowska w Krakowie to temat, który zyskał duże znaczenie i wzbudził zainteresowanie naukowców, profesjonalistów i ogółu społeczeństwa. Od początków do obecnej ewolucji Ulica Krakowska w Krakowie był przedmiotem licznych debat i dyskusji na temat jego wpływu na społeczeństwo, gospodarkę i politykę. W tym artykule zbadamy różne aspekty Ulica Krakowska w Krakowie, od jego znaczenia historycznego po wpływ na współczesny świat. Przeanalizujemy, w jaki sposób Ulica Krakowska w Krakowie ukształtował sposób, w jaki myślimy, działamy i odnosimy się do naszego otoczenia, a także sprawdzimy znaczenie, jakie ma ono we współczesnym świecie. Poprzez multidyscyplinarne podejście staramy się rzucić światło na to zjawisko i zaoferować kompleksowe spojrzenie na Ulica Krakowska w Krakowie i jego znaczenie w obecnym kontekście.
Ulica Krakowska – ulica w Krakowie na Kazimierzu. Wytyczona w ramach planu lokacyjnego miasta Kazimierza w 1335 roku jako jego główna arteria i oś komunikacyjna. Ulicą biegnie torowisko tramwajowe.
Historia
Był to prastary szlak handlowy tzw. droga solna wiodąca przez Wieliczkę i Bochnię na Węgry. Początkowo północny odcinek nazywano Glinianą lub Szewską, środkowy – od początku Krakowską, zaś południowy – Solną. Obecna nazwa na całej długości obowiązuje od 1881 r.
Do końca XIX wieku zabudowę w większości stanowiły domy drewniane, chociaż pierwsze kamienice pojawiły się przy Krakowskiej już w średniowieczu. Arkadowe podcienia znajdujące się na zachodniej pierzei w północnej części ulicy zostały przebite przez Niemców podczas II wojny światowej celem usprawnienia komunikacji.
Zabudowa
Budynki to głównie kamienice czynszowe, w większości z końca XIX wieku oraz kilka klasztorów.
Strona nieparzysta:
- ul. Krakowska 5 – kamienica czynszowa, projektował August Pluszyński, 1836. W 1941 przebicie podcieni. Powstała na miejscu starszej zabudowy, od XIV do XIX w. na zapleczu dzisiejszego budynku znajdowała się kazimierska łaźnia.
- ul. Krakowska 9 – od XIV w. istniała miodosytnia, która dotrwała do II wojny światowej.
- ul. Krakowska 13 – kamienica „Na Wolfowem” (Pałac Wolfów), budynek z końca XVIII wieku.
- ul. Krakowska 27 (ul. Skałeczna 2) – kamienica „Pod Gwiazdą”, obecnie Dom Norymberski.
- ul. Krakowska 29 (ul. Węgłowa 1-1a) – dawny „Zajazd Krakowski”, projektował Ignacy Hercok, 1837. Obecnie budynek Biblioteki Kraków.
- ul. Krakowska 41 (ul. Skawińska 2) – Gmach Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej.
- ul. Krakowska 43-45 – Dom Generalny Braci Albertynów.
- ul. Krakowska 47 – Dom Macierzysty Sióstr Albertynek.
- ul. Krakowska, skrzyżowanie z ul. Rybaki – od 1447 do 1700 r. znajdował się tutaj kościół św. Leonarda.
Strona parzysta:
-
Widok od ul. Dietla. Prawa strona nieparzysta.
-
Widok z ul. Podgórskiej (na północ).
Po prawej kościół Trójcy Świętej.
-
Widok od skrzyżowania z ul. Węgłową na południe, przystanek tramwajowy „Plac Wolnica”.
-
Widok od skrzyżowania z ul. Skawińską na północ, przystanek tramwajowy „Plac Wolnica”.
-
Ulica Krakowska przed remontem (2016).
-
Czynszowe kamienice, zachodnia pierzeja ulicy naprzeciw pl. Wolnica.
-
ul. Krakowska 11
Kamienica (XVI/XVII wiek)
-
ul. Krakowska 13
Kamienica Na Wolfowem (XVIII wiek)
-
ul. Krakowska 22
Kamienica (bud.
Ignacy Hercok, 1847–1857)
-
ul. Krakowska 30
Kamienica (bud.
Beniamin Torbe, 1907)
-
ul. Krakowska 32
Kamienica (proj.
Jozue Oberleder, 1914)
-
Kamienica, ul. Krakowska 35
-
ul. Krakowska 36
Kamienica (proj.
Jozue Oberleder, 1912)
-
ul. Krakowska 38
Kamienica (proj.
Jozue Oberleder, 1912)
-
ul. Krakowska 41 (ul. Skawińska 2)
Gmach Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej (proj.
Henryk Lamensdorf, 1909)
-
ul. Krakowska 43
Dom św. Brata Alberta (Dom Pomocy Społecznej) (1835–1837)
-
ul. Krakowska 45
Kamienica (ok. 1850–1875)
-
ul. Krakowska 46
Dom Esterki (Dom
Bartłomieja Berrecciego)
-
ul. Krakowska 47
Dom Macierzysty Sióstr Albertynek (przed 1789)
-
ul. Krakowska 48
Klasztor i szpital bonifratrów oraz kościół św. Trójcy.
-
Widok na północ
Widok ulicy dawny i obecny
-
Przed rokiem 1876.
-
W roku 2021.
Przypisy
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Wyznawcy Bakchusa w dawnym Krakowie, czyli z życia cechu pijackiego w XVI i XVII wieku, „KRAKÓW” Magazyn Kulturalny, 3/31/1991.
Bibliografia
- Krakowska, ulica. W: Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2000, s. 491. ISBN 83-01-13325-2.
- Krakowska, ulica. W: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 81-82. ISBN 83-85579-48-6.
- Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków Warszawa 2007, ISBN 978-83-92298-1