Temat Wzajemna zrozumiałość języków to temat, który ostatnio przykuł uwagę wielu osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na swoje znaczenie historyczne, czy wpływ na obecne społeczeństwo, Wzajemna zrozumiałość języków był przedmiotem dyskusji i debat w szerokim zakresie kontekstów. W tym artykule zbadamy różne aspekty Wzajemna zrozumiałość języków i jego wpływ w różnych obszarach, od polityki po kulturę popularną. Poprzez szczegółową i wnikliwą analizę staramy się rzucić światło na ten szeroki i znaczący temat, mając na celu zapewnienie naszym czytelnikom coraz szerszego zrozumienia Wzajemna zrozumiałość języków.
Wzajemna zrozumiałość języków (ang. mutual intelligibility) – pojęcie oznaczające taką bliskość różnych języków, że mówiący nimi mogą się porozumieć bez dodatkowej nauki ani szczególnego wysiłku. Jest to jedno z kryteriów oceny odrębności kodu językowego jako języka lub uznania go za dialekt. Wzajemne zrozumienie może być asymetryczne, kiedy użytkownik jednego z języków rozumie partnera bardziej niż drugi.
Zjawisko wzajemnej zrozumiałości występuje (w mniej lub bardziej ograniczonym stopniu) na gruncie polsko-czeskim i polsko-słowackim. Szczególnie wysoki stopień wzajemnej zrozumiałości istnieje między współczesną czeszczyzną a słowacczyzną. Wraz z rozwojem języki oddalają się od siebie lub przybliżają – przykładowo duński i norweski, blisko spokrewnione języki północnogermańskie, przestały być w pełni wzajemnie zrozumiałe na początku XIX wieku.
Wzajemna zrozumiałość języków może występować na różnych poziomach, od najprostszych elementów bez samodzielnego znaczenia, takich jak fonemy lub dźwięki, elementów mających znaczenie, np. morfemy i słowa, aż po poziom zdań i tekstów ciągłych. Miarą zrozumiałości jest współczynnik procentowy jednostek zrozumiałych do wszystkich prezentowanych, w skali od zera do stu. Testy wzajemnej zrozumiałości dzieli się na testy funkcjonalne (badające zrozumienie) oraz testy oceny/opinii (badające odczucia).
Badacze języków skandynawskich wskazują, że mimo istnienia niekiedy dużych różnic morfologicznych i składniowych między tymi językami rozbieżności te nie mają one większego wpływu na ich wzajemną zrozumiałość. Bierze się to stąd, że obok istnienia czynników przeszkadzających w zrozumieniu inne wpływają na jego poprawę. I tak w przypadku języków norweskiego i duńskiego czynnikiem negatywnym jest wymowa, zaś pozytywnym podobieństwo słownictwa. Dla odmiany w przypadku języków szwedzkiego i norweskiego czynnikiem hamującym zrozumienie są różnice leksykalne, ułatwiającym zaś podobieństwa fonetyczne. W przypadku języków szwedzkiego i duńskiego wszystkie wymienione wyżej czynniki utrudniają zrozumienie.