Zygmunt Wróblewski
W dzisiejszym świecie Zygmunt Wróblewski to temat budzący duże zainteresowanie i debatę wśród społeczeństwa. Niezależnie od tego, czy ze względu na swoje znaczenie historyczne, wpływ na kulturę popularną czy wpływ na dziedzinę nauki, Zygmunt Wróblewski przyciągnął uwagę tysięcy ludzi na całym świecie. W miarę dalszego zgłębiania tego fascynującego tematu ważne jest, aby otworzyć oczy na jego wiele aspektów i zrozumieć, w jaki sposób ukształtował on i będzie kształtował naszą teraźniejszość i przyszłość. W tym artykule zagłębimy się w znaczenie i znaczenie Zygmunt Wróblewski, zbadamy jego wpływ na różne aspekty społeczeństwa i zbadamy różne perspektywy, które istnieją wokół tego tematu.
 Zygmunt Florenty Wróblewski | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 października 1845 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 kwietnia 1888 |
| Profesor nauk fizyka | |
| Wykładowca akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1882 |
Zygmunt Florenty Wróblewski (ur. 28 października 1845 w Grodnie, zm. 16 kwietnia 1888 w Krakowie) – polski fizyk, członek Akademii Umiejętności (od 1880 r.), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1882 r.), pionier kriogeniki, wraz z Karolem Olszewskim współautor skroplenia powietrza, tlenu, azotu i tlenku węgla, a także wyznaczenia wartości krytycznych tych gazów oraz wielu innych. Wynalazca kaskadowej metody skraplania gazów[potrzebny przypis].
Życiorys
Studia rozpoczął w Kijowie, jednak musiał je przerwać, gdyż w wieku 18 lat przystąpił do powstania styczniowego. Na krótko został zesłany na Syberię. Studia ukończył w Berlinie, a dwa lata później w Monachium uzyskał tytuł doktora za pracę z zakresu elektryczności. Następnie odbył kilka podróży naukowych po Europie, nawiązując kontakty z czołowymi naukowcami europejskimi, oraz organizując sprzęt naukowy niedostępny w Polsce. W końcu osiadł w Krakowie, gdzie zaproponowano mu, jako już uznanemu naukowcowi, katedrę fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam zaprzyjaźnił się z Karolem Olszewskim, z którym od tego czasu intensywnie współpracował. Przez wiele lat przyjaźnił się także z matematykiem Brunonem Abakanowiczem[potrzebny przypis].
Zajmował się badaniem właściwości gazów i metali w niskich temperaturach oraz dyfuzją gazów. Wyznaczył temperatury krytyczne szeregu gazów, w tym parametry krytyczne wodoru.
W roku 1882 jako pierwszy wytworzył klatrat dwutlenku węgla i zbadał jego podstawowe właściwości.
Wraz z Karolem Olszewskim – chemikiem i również profesorem UJ – dokonał w 1883 r. pierwszego na świecie skroplenia tlenu (5 kwietnia) i azotu (13 kwietnia), co było dużym wydarzeniem w ówczesnym świecie naukowym. Później obaj uczeni zestalili także dwutlenek węgla i alkohol. Użyli do tego celu kaskadowej metody skraplania gazów pod zmniejszonym ciśnieniem, w której kolejne skroplone i wrzące gazy obniżały temperaturę dla kolejnych skropleń w niższych temperaturach.
Wróblewski zmarł przedwcześnie w wieku 43 lat, w wyniku tragicznego wypadku, który miał miejsce późnym wieczorem 25 marca 1888, w jego laboratorium w gmachu Collegium Physicum, gdzie pracując nad swoją publikacją przy biurku rozlał sobie na ubranie zawartość lampy naftowej. W płonącym ubraniu wybiegł z gmachu, gdzie dopiero dwaj studenci stłumili ogień płaszczami. W wyniku rozległych oparzeń Zygmunt Wróblewski zmarł 16 kwietnia 1888 r. o godz. 7. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w kwaterze Ra. W 2018 jego szczątki przeniesiono do Panteonu Narodowego w krypcie Kościele świętych Piotra i Pawła w Krakowie.
Życie prywatne
Syn Antoniego (1810-?) i Karoliny z Mańkowskich (1815-1900), miał braci: geografa Witolda (1839–1927) i chemika i wykładowcę Instytutu Technologicznego w Petersburgu Edwarda Wincentego (1848-1892) i inżyniera technologa Stanisława (1854–1928).
Upamiętnienie
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1976 roku imieniem Zygmunta Wróblewskiego został nazwany krater Wróblewski na Księżycu. Patronuje ulicom w Krakowie i Gdańsku (dzielnica Wrzeszcz). Jest także patronem IX Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie, pry ul. Kazimierza Czapińskiego 5.
Przypisy
- ↑ Orłowski 1979 ↓, s. 328,335,374,479.
- ↑ Zachował się nadpalony blat owego biurka. Wraz z przymocowanymi doń resztkami lampy naftowej przechowywany jest w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 321, ISBN 978-83-233-4527-5.
- ↑ Artur T. Wróblewski, Edward Wincenty Wróblewski, Słownik Biograficzny Techników Polskich, t. 15, s. 173
- ↑ Zygmunt Florenty Wróblewski, M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego
- ↑ Imię jego nosi też m.in.: IX Liceum Ogólnokształcące w Krakowie.
Bibliografia
- Bolesław Orłowski: Encyklopedia odkryć i wynalazków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979. ISBN 83-214-0021-3.
- M. Kucharski, Zygmunt Florenty Wróblewski. Szkic o życiu i twórczości, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
- A. Hrynkiewicz, A. Szytuła, Stulecie skroplenia składników powietrza, „Postępy Fizyki”, nr 36 (1), 41 (1985)
- Karolina Grodziska-Ożóg Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803–1939) wyd. II Wydawnictwo Literackie Kraków 1987
Linki zewnętrzne
- Prace Zygmunta Wróblewskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
- Prace Zygmunta Wróblewskiego w serwisie Polona