Johannes Schiltberger

Johann (Hans) Schiltberger (9 Mayıs, 1381 – yaklaşık 1440) Alman asker, seyyah ve yazardı. Soylu bir ailenin üyesiydi, muhtemelen Münih ve Freising arasında bulunan Hollern'de doğmuştu.

Esareti ve seyahatleri

Schiltberger 1394'te Lienhart Richartinger birliğine katıldı ve Macar Kralı (ve sonra İmparatoru) Sigismund komutasında Macaristan sınırında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşa gitti. 28 Eylül 1396'da, Niğbolu Muharebesi'nde yaralandı ve esir alındı; bacakları iyileştikten sonra Sultan I. Bayezid onu haberci olarak göreve aldı (1396-1402). Bu süre zarfında Schiltberger Osmanlı ordusuyla Anadolu ve Mısır'da seferlere katıldı.

Ankara Muharebesi'nde (20 Temmuz 1402) Bayezid'in mağlubiyetinden sonra Schiltberger galip gelen Timur'un emrine girdi. Timur'la Semerkand'a ve belki Ermenistan ve Gürcistan'a gitti. Timur'un ölümünden sonra (17 Şubat, 1405) Timur'un en güçlü oğlu Şahruh'un, sonra Şahruh'un kardeşi Miran Şah'ın, ondan sonra da Miran Şahın oğlu Ebu Bekir'in esiri oldu. Ebu Bekir'in ordusu ile Ermenistan boyunca gidip geldi.

Schiltberger daha sonra Çekre adlı, Ebu Bekir'in ordusundaki bir Tatar prensine katılıp Sibirya'ya sefere gitti. Bu seyahatinin anıları Sibirya'nın bir Avrupalı tarafından ilk izlenimlerini oluşturur. Ayrıca, yeni efendisi ile muhtemelen orta Volga'daki eski Bulgaristan'a (günümüzde Kazan ve civarı) olan saldırılarında da yanında bulunmuştur. Güneydoğu Rusya'nın steplerinde dolaşmış; Kıpçak Hanlığı'nın eski başkenti Saray'ı, ayrıca Azak veya Tana'yı (Venedikli ve Cenovalı tüccarlar için bir ticaret merkezi) ziyaret etti. Çekre'nin iflasından sonra efendi değiştirmiş, Kırım, Çerkezistan, Abhazya ve Megrelya'ya yolculuklar yapmış ve nihayet Batum civarında kaçarak özgürlüğüne kavuşmuştur.

İstanbul'a vardıktan sonra bir süre saklandı. Sonra Bavyera'daki evine geri döndü (1427), yolda Kilia, Akerman, Lemberg, Kraków, Breslau ve Meissen'den geçerek. Dönüşünde Dük III. Albert'in kethüdası oldu. Bu göreve muhtemelen III. Albert daha Dük olmadan alındı. Schiltberger'in 1440 yılında öldüğü tahmin edilmektedir.

Yazıları

Schiltberger'in Reisebuch 'u (seyahat kitabı) sadece kendi deneyimlerini ve o dönemin tarihi olaylarının kısa özetlerini içermekle kalmayıp, ayrıca özellikle kendi bulunduğu ülkeler ve onların adetleri hakkında bilgiler de vermekteydi. Eserde önce kendisinin gezmiş olduğu, Tuna'nın "bu tarafındaki" topraklar gelir; bunun ardından Türklerin elinde bulunan, Tuna ile Karadeniz arasındaki topraklar gelir; son olarak Schiltberger'in bulunduğu uzak diyarlar, Trabzon'dan Rusya'ya, Mısır'dan Hindistan'a, anlatılır. Bu bölgesel coğrafyada Bursa, Batı Kafkasya ve Ermenistan'dan çeşitli yöreler, Hazar Denizi'nin etrafındaki bölgeler ve oradaki insanlarının (özellikle kızıl Tatarlar'ın) adetleri; Sibirya; Kırım ve Kefe'deki Ceneviz kolonisi (kendisi orada 5 ay geçirmiştir); ve Mısır ve Arabistan'ın tarifleri özellikle kayda değerdir. Ermenistan ve Karadeniz'in ötesinde varlıklarını devam ettiren Katolik misyonlara ve, Büyük Tataristan'da bulunan Hristiyan toplulukları hakkında yazdıkları da Hristiyanlık tarihi açısından önemli sayılır.

Schiltberger'in Reisebuch adlı eseri Türkçeye Türkler ve Tatarlar arasında (1394-1427) adıyla çevrilmiştir.

Dış bağlantılar

• Hans Schiltberger'in Seyahatnamesi (Almanca)
• Schiltberger'in Niğbolu Savaşı hikâyesi (İngilizce)

Kaynakça

• Bu madde, artık kamu malı olan Encyclopaedia Britannica 11. edisyonundan metin çevirisi içermektedir 15 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.