Günümüz dünyasında Mehmet Ali Gerede, herkesi farklı şekillerde etkileyen, son derece alakalı bir konudur. İster gündemdeki bir konu, ister etkileyici bir kişi, ister geniş bir kavram olsun, Mehmet Ali Gerede tartışmalara yol açtı ve bir bütün olarak toplumun dikkatini çekti. Bu yazıda Mehmet Ali Gerede'i derinlemesine inceleyeceğiz ve siyasetten popüler kültüre kadar çeşitli alanlardaki etkisini analiz edeceğiz. Ayrıca Mehmet Ali Gerede'in zaman içinde nasıl geliştiğini ve günümüzde nasıl güncel bir konu olmaya devam ettiğini inceleyeceğiz.
Mehmet Ali Gerede | |
---|---|
Dahiliye Nazırı | |
Görev süresi 1919-1919 | |
Hükümdar | VI. Mehmed |
Başbakan | Damat Ferit Paşa |
Yerine geldiği | Ahmet Reşit Bey |
Yerine gelen | Ali Kemal |
Kişisel bilgiler | |
Ölüm | 16 Ekim 1939 İstanbul |
Mehmet Ali Gerede (ö. 16 Ekim 1939, İstanbul), Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde bakanlıklar yapmış bir devlet adamıdır.
Damat Ferit Paşa hükûmetlerinde Posta Telgraf ve Dahiliye nazırlığı görevlerinde bulundu. Millî Mücadele başlangıcında Mustafa Kemal’in ordu müfettişliği görevi ile Samsun’a gönderilmesinde etkili olarak Millî Mücadele tarihinde yer aldı. Savaş sonunda Yüzellilikler listesinde yer alarak sürgün edildi.
Babası, eski Zaptiye Nazırlarından Kamil Paşa, annesi Batmanlı bir Kürt aşiret reisinin kızı olan Hafize Hanım’dır. Kâmil Bey'in babası Ali Paşa ihtilalden sonra Macaristan'dan kaçıp Hersek'e yerleştiği için aile "Hersekli" ya da "Geredeli" olarak bilinirdi.
Mehmet Ali Bey, Galatasaray Sultanisi’nde öğrenim gördü. İngiliz Eleanor Louisa Bendon (Nilüfer Gerede) ile evlendi. Öğrenimini tamamladıktan sonra ilk görev yeri Beyoğlu Mutasarrıflığı’ndaki memuriyeti idi. II. Abdülhamit’in güvenini kazanarak ona hizmet etti, jurnaller verdi. Bir jurnalinin asılsız çıkmasından sonra Halep'e sürgüne gönderildi. Halep mutasarrıflığı ve diğer başka görevlerde bulundu. Kimi olumsuz işlere bulaştığı için bu görevlerine de son verildi. Meşrutiyet'in ilanından sonra Türkiye'ye döndü.
Büyükdere Belediye Müdürlüğü, Üsküdar Belediyesi’nde Şube Müdürlüğü ve Yeniköy Belediye Başkanlığı yaptı. Hürriyet ve İtilaf Partisi'ne yakın olan Mehmet Ali Bey, siyasetle uğraştığı için görevden alındı. I. Dünya Savaşı sırasında ticaretle ilgilendi. Savaştan sonra 4 Mart 1919'da kurulan Damat Ferid Paşa kabinesinde Posta Telgraf nazırlığı, 7 Nisan 1919'da kurulan Damat Ferid Paşa kabinesinde Dahiliye Nazırlığı görevine geldi. Dahiliye Nazırlığı sırasında Mustafa Kemal Paşa ile tanıştı. Onun ordu müfettişi olarak Samsun’a gitmesi konusunda etkin rol oynadı.
Kurtuluş Savaşı sonrasında Mustafa Kemal ile görüşleri hilafet konusunda ayrıldı. Savaş sonunda düşman işbirlikçisi kabul edilen saltanat taraftarı ve muhalifleri içeren Yüzellilikler listesinde yer alarak, sürgün edildi. Ailesi ile birlikte önce Romanya’da, sonra Paris’te ikamet etti.
Paris’te “Zincire Vurulmuş Cumhuriyet” (La République Enchainé) adıyla bir gazete çıkarmaya başladı. İlk sayısının 1930’da çıktığı sanılan gazetede, Cumhuriyet yönetimine ve Mustafa Kemal’e ağır eleştireler yönelten yazılar yayımlandı. Mustafa Kemal’in ölümünden sonra yurda döndü. 16 Ekim 1939’da İstanbul’da öldü.