Günümüzde Tip karakter dünya çapında çok sayıda insanın dikkatini çeken bir konudur. Günümüz toplumundaki önemi nedeniyle Tip karakter, günlük yaşam üzerindeki etkisini daha iyi anlamak isteyenlerin ilgi odağı haline geldi. Kişisel, profesyonel, politik veya kültürel düzeyde Tip karakter, önemi konusunda çok sayıda fikir ve tartışma yaratmayı başardı. Bu makalede, kökeninden gelecekteki olası sonuçlarına kadar Tip karakter ile ilgili çeşitli yönleri inceleyeceğiz. Bugün çok karmaşık ve güncel olan bu konuya derin ve düşünceli bir analizle ışık tutmaya çalışacağız.
Tip, Türk edebiyatında da görülen, günlük yaşantının izlerini taşıyan ve tek bir özellikle (korkak, cimri, kötü ve iyi) karşımıza çıkan tiyatro ve roman kişisidir. Tip bireysel özellikler taşımaz, bulunduğu toplumun ve dönemin özelliklerini yansıtır. Hikâyenin tümünde tek bir özellikle tanınır ve olayın akışına yön verir. Tip, modern edebiyatta anlatmaya bağlı metinlerin içinde bulunan tiyatro ve hikâye kişisidir. Romanda görülen tipler ile toplumsal tabaka içinde yer etmiş olan gerçek kişiler arasında büyük benzerlikler bulunur ve bundan dolayı eser, okuyucuda gerçeklik duygusu uyandırır. Alıcı, metni okuyunca, yazarın, çevresindeki kişileri anlattığını sanır. Örneğin, Molière'in cimrisi tiptir. Çünkü öncelikle ve yalnızca cimrilik özelliği ön plandadır ve okuyucuya sadece bu özelliği tanıtılmaktadır. Ancak ne zaman onunla ilgili özel bir olgu öğrenirsek karakterleşmeye başlar.
Tip ile karakterin en önemli farkı temsil gücünde görülür; çünkü tip, toplumsal boyutu ile karşımıza çıkar ve ait olduğu sosyal durum, olay veya olgu onun üzerinden işlenir. Oysa karakter birey olarak ele alınır; çelişkileri, acıları, mutlulukları, çıkmazları sadece kendisine aittir ve kendisiyle sınırlandırılmıştır.
Tip karakter ilk olarak Aristoteles'in öğrencisi Theophrastus'un tarafından tasarlandı. Antik Yunan'da tiyatro halk tarafından sevildiği gibi Aristo'nun döneminde büyük gelişmeler gösterdi. Aşağıda bazı bilinen tarihi tipler şunlardır:
|
|
|
Chris Baldick
Kamesha Jackson