Z Z
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
A | B | C | D | E | |||
F | G | H | I | J | |||
K | L | M | N | Ñ | |||
O | P | Q | R | S | |||
T | U | V | W | X | |||
Y | Z | ||||||
Digrafos
| |||||||
ch | gu | ix | ll | ny | |||
qu | rr | ||||||
Atros simbolos
| |||||||
Ç | l·l | nn | tz |
A Z (zeta) ye a vintisietena y zaguera letra de l'alfabeto aragonés y vintidosena consonant. Perteneixe tamién a l'alfabeto latino.
En aragonés stándard representa a fricativa dental xorda /θ/ de l'AFI debant de "a", "o" y "u", de consonant liquida y en posición final de silaba: alquezrana (), barza (), panizo (), tozuelo (), gazpiau (), burz (), troz ().
En aragonés altorribagorzano (benasqués) representa o fonema d'a fricativa alveolar xorda /s/ en istos mesmos casos: barza (), panizo (), tozuelo (), troz ().
En situación final de palabra, o fonema interdental fricativo xordo /θ/ tamién se representa con o grafema <z>:
En istos casos, en benasqués s'escribe -ts: mocets (), chicots (), ciudats (), tots (), fets (), trobarets ().
Como en atros idiomas vecins, i hai palabras en as que as secuencias <ze> y <zi> se puede escribir tanto con <z> como con <c>: azimo/acimo, zedilla/cedilla, eczema/eccema, zenit/cenit, zebra/cebra, zero/cero, zigoto/cigoto, zinc/cinc, zirconio/circonio.
A grafía de Uesca fa servir o grafema <z> pa representar a fricativa dental xorda siempre y en todas as suyas realizacions: zarrar (), zereña (), matazía (), calz (), boz (); mozez (), abez (); querébaz (), cantaz (), ésez (). En benasqués, se realiza como /s/: alazet ().