Abenduaren 25 a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta berrogeita hemeretzigarren eguna da, 360.a bisurteetan . Sei egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Jaiotza
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Santutegia:
Daturik ez (gehitu )
Seaska egutegia:
Eguberri, Suberri eta Sua.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
800 – Karlomagno enperadorea koroatu zuten, San Petri basilikan (Erroma ).
1859 – Australian Europako 24 untxi askatu zituzten eta hala hasi zen historiako kolonizazio azkarrenetako bat. Thomas Austin kolonoak enkargatu zituen, ehizarako. Untxiak izurrite kontrolaezin bilakatu ziren flora eta faunarentzat.
1914 – Gabonetako su-etena , Lehen Mundu Gerran Alemaniako Inperioaren soldaduen eta britaniar soldaduen artean egon zen su-eten ez ofiziala.
1970 – Eugen Beihl ohorezko kontsul alemaniarra aske azaldu zen Wiesbaden , ETA V.-k bahituta izan ostean. Burgosko Prozesu betean, presioa eragiteko ekintza bat burutu zuen ETAk .
1991 – Mikhail Sergeievitx Gorbatxovek , SESBko presidenteak, dimititu zuen eta ondorioz, hurrengo egunean SESB desagertu zen.
2016 – Errusiako Defentsa Ministerioaren Tupolev batek istripua izan zuen Sochi gainean, Siriara bidean zela. Alexandrov Taldearen 64 kidek galdu zuten bizitza, besteren artean.
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
1951 – Distant Drums ("Urrutiko Danborrak") filma estreinatu zen, Raoul Walshek zuzendu eta Gary Cooper , Richard Webb , Mari Aldon , Arthur Hunnicut eta Carl Harbaugh aktoreek antzeztu zuten.
1954 – Vera Cruz filma estreinatu zen, Robert Aldrichek zuzendu eta Gary Cooper , Burt Lancaster , Ernest Borgnine , Denise Darcel , Cesar Romero , Charles Bronson , Jack Elam eta Sara Montiel aktoreak antzeztu zutelarik.
192 – To Kill a Mockingbird ("Urretxindorra Hiltzea") filma estreinatu zen, Robert Mulliganek zuzendu eta Gregory Peck , Mary Badham eta Phillip Alford aktoreek antzeztu zuten.
1957 – Paths of Glory ("Loriazko Bidezidorrak") filma estreinatu zen, Stanley Kubrickek zuzendu eta Kirk Douglas aktoreak antzeztu zutelarik.
1970 – There Was a Crooked Man... ("Iruzurgile bat bazen...") filma estreinatu zen, Joseph L. Mankiewiczek zuzendu eta Kirk Douglas eta Henry Fonda aktoreek antzeztu zutelarik.
1987 – Empire of the Sun ("Eguzkiaren Inperioa") filma estreinatu zen, Steven Spielbergek zuzendu eta Christian Bale , John Malkovich , Miranda Richardson eta Nigel Havers aktoreek antzeztu zutelarik.
1991 – The Prince of Tides ("Itsasaldien Printzea") filma estreinatu zen, Barbra Streisandek zuzendu eta berak, Nick Nolte , Blythe Danner , Kate Nelligan , Jeroen Krabbé , Melinda Dillon , George Carlin eta Jason Gould aktoreek antzeztu zutelarik.
1992 – Chaplin filma estreinatu zen, Richard Attenborougheek zuzendu eta Robert Downey, Jr. , Marisa Tomei , Moira Kelly , Dan Aykroyd , Penelope Ann Miller eta Kevin Kline aktoreek antzeztu zutelarik.
1995 – Four Rooms ("Lau Gela") filma estreinatu zen, Allison Anders , Alexandre Rockwell , Robert Rodriguez eta Quentin Tarantinok zuzendu eta Tim Roth , Madonna , Antonio Banderas , Salma Hayek , Marisa Tomei , Quentin Tarantino eta Bruce Willisek antzeztu zutelarik.
1997 – As Good as It Gets ("Hobekiago Ezin") filma estreinatu zen, bertan Jack Nicholson , Helen Hunt , Greg Kinnear eta Cuba Gooding Jr. aktoreek antzezten dutelarik.
1997 – Jackie Brown filma estreinatu zen, Quentin Tarantinok zuzendu eta Pam Grier , Samuel L. Jackson , Robert Forster , Bridget Fonda , Michael Keaton eta Robert De Niro aktoreek antzeztu zutelarik.
1998 – The Thin Red Line ("Marra Gorri Fina") filma estreinatu zen, Terrence Malickek zuzendu eta Sean Penn , Adrien Brody , Jim Caviezel , Ben Chaplin , Jared Leto , George Clooney , John Cusack , Woody Harrelson , Elias Koteas , Nick Nolte , John C. Reilly eta John Travolta aktoreek antzeztu zutelarik.
2002 – Catch Me If You Can ("Harrapa Nazak Ahal Baldin Baduk") filma estreinatu zen, Steven Spielbergek zuzendu eta Leonardo DiCaprio , Tom Hanks , Christopher Walken , Martin Sheen eta Nathalie Baye aktoreek antzeztu zutelarik.
2003 – Cold Mountain filma estreinatu zen, Anthony Minghellak zuzendu eta Jude Law , Nicole Kidman eta Renée Zellweger aktoreek antzeztu zutelarik.
2004 – The Aviator ("Hegazkinlaria") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Jude Law , Gwen Stefani , Ian Holm , Danny Huston eta Brent Spiner aktoreek antzeztu zutelarik.
2008 – Valkyrie ("Valkiria") filma estreinatu zen, Bryan Singerek zuzendu eta Tom Cruise , Kenneth Branagh , Bill Nighy , Tom Wilkinson , Carice van Houten eta Terence Stamp aktoreek antzeztu zutelarik.
2008 – The Curious Case of Benjamin Button ("Benjamin Buttonen Kasu Bitxia") filma estreinatu zen, David Fincherek zuzendu eta Brad Pitt , Cate Blanchett , Taraji P. Henson , Julia Ormond , Jason Flemyng , Elias Koteas eta Tilda Swinton aktoreek antzeztu zutelarik.
2013 – Nymphomaniac ("Ninfomana") filma estreinatu zen, Lars von Trierek zuzendu eta Charlotte Gainsbourg , Stellan Skarsgård , Stacy Martin , Shia LaBeouf , Christian Slater , Jamie Bell , Uma Thurman , Willem Dafoe , Mia Goth , Sophie Kennedy Clark , Connie Nielsen , Michaël Pas , Jean-Marc Barr eta Udo Kier aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1654 – Manuel Egueskoa , nafar apaiz eta musikagilea (h. 1729 ).
1690 – Aita Manuel Larramendi , gipuzkoar idazlea (h. 1766 ).
1742 – Manuel Martin Karrera , gipuzkoar arkitektoa (h. 1804 ).
1827 – Camilo Hurtado Ametzaga , Riscal de Alegreko markesa, bizkaitar enpresaburu eta saiakeragilea, Madrilen (h. 1888 ).
1895 – Eugenia Idoiaga , La Partera , bizkaitar emagina (h. 1989 ).
1909 – Karlos Santamaria , gipuzkoar matematikaria, euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzailea, irakaslea, politikaria eta idazlea (h. 1997 ).
1923 – Noël Vandernotte , lapurtar arraunlaria, Joko Olinpikoetan domina bat lortzen gizonezko gazteena (h. 2020 ).
1927 – José Luis Olaizola , gipuzkoar idazle eta gidoilaria.
1930 – Pedro Murua , gipuzkoar belar hockey jokalaria.
1931 – Jesus Murgiondo , gipuzkoar pilotazalea, Euskadiko Euskal Pilota Federazioaren lehenengo lehendakaria (h. 2022 ).
1939 – Jesús Aranzabal , gipuzkoar txirrindularia (h. 2023 ).
1941 – Jesusi Etxebarria , arrasatear musika irakaslea.
1945 – Juan Manuel Egiagarai , bizkaitar politikari eta ekonomialaria.
1949 – María Jesús Uriz , nafar itsas-biologoa, belakietan aditua.
1950 – Julio Olaizola , Errealeko gipuzkoar futbolari ohia.
1952 – Txumari Alfaro , nafar sendabelarretan-aditua eta telebistako aurkezlea.
1959 – Alfonso Torregrosa , bizkaitar aktorea.
1963 – Mikel Urmeneta , Kukuxumusuren sortzailea eta zuzendari ohia.
1966 – Patricia Gaztañaga , bizkaitar telebista aurkezlea.
1970 – Laura Garrido , arabar politikaria.
1977 – Xabi Molia , lapurtar idazle, gidoigile eta zinema zuzendaria.
1982 – Irati Anda , arabar eskalatzailea eta bertsolaria.
1991 – Idurre Frías , arabar futbolari ohia, entrenatzailea eta kirol esataria.
1992 – Beñat Urretabizkaia, Urretabizkaia II.a , gipuzkoar esku huskako pilotari eta entrenatzailea.
2000 – Álvaro Roncal , nafar futbolaria.
Mundua
1250 – Joan IV.a Laskaris , Bizantziar Inperioko enperadorea (h. c. 1305 ).
1564 – Abraham Bloemaert , herbeheretar margolaria (h. 1651 ).
1583 – Orlando Gibbons , ingeles musikaria (h. 1625 ).
1584 – Margarita Austriakoa , Espainiako erregina ezkontidea (h. 1611 ).
1624an baitatua – Angelus Silesius , alemaniar idazle, apaiz katoliko eta mistikoa (h. 1677 ).
1717 – Pio VI.a , Aita santua (h. 1799 ).
1721 – William Collins , ingeles olerkaria (h. 1759 ).
1724 – John Michell , ingeles naturaren filosofo eta geologoa (h. 1793 ).
1821 – Klara Barton , estatubatuar, aintzindaria, irakaslea, erizaina eta humanitarioa, Estatu Batuetako Gurutze Gorriaren sortzailea (h. 1912 ).
1867 – William Lashly , Robert Falcon Scott -en Antartikarako bi espedizioetan parte hartu zuen Royal Navyeko marinel ingelesa (h. 1940 ).
1876 –
1878 – Louis Chevrolet , suitzar-estatubatuar lasterketako pilotua, “Chevrolet ” automobil konpainiaren fundatzailea (h. 1941 ).
1891 – James Lennox Dawson , Viktoria Gurutzea jaso zuen eskoziar soldadua (h. 1967 ).
1899 – Humphrey Bogart , estatubatuar aktorea, American Film Institute ren arabera gizonezko zinema-izarrik handiena (h. 1957 ).
1900 – Antoni Zygmund , poloniar-estatubatuar matematikaria (h. 1992 ).
1904 – Gerhard Herzberg , alemaniar fisikaria, 1971ko Kimikako Nobel Saria (h. 1999 ).
1906 –
1907 – Cab Calloway , estatubatuar jazz musikaria, abeslaria eta aktorea (h. 1994 ).
1911 – Louise Bourgeois , frantziar eskultorea (h. 2010 ).
1916 – Ahmed Ben Bella , Aljeriako lehendabiziko presidentea (h. 2012 ).
1917 – Nury Montsé , Argentinako soinu-zinemaren urrezko garaiko lehen aktoreetako bat (h. 1971 ).
1918 –
1923 – René Girard , frantziar historialari, literatur kritikari eta gizarte-zientziaren filosofoa (h. 2015 ).
1924 –
1925 – Carla Cordua , txiletar filosofoa.
1928 – Christian Geissler , alemaniar idazlea (h. 2008 ).
1932 – Michihiro Ozawa , japoniar futbolaria.
1933 –
1934 – Guy Bois , frantziar historialari marxista, feudalismoaren historiari egindako ekarpenegatik nabarmena (h. 2019 ).
1935 –
1942 – Enrique Morente , espainiar abeslaria, flamenkoaren berritzaile handienetako bat (h. 2010 ).
1943 – Hanna Schygulla , alemaniar aktorea.
1944 –
1945 , Noel Redding , ingeles rock musikaria, The Jimmy Hendrix Experience taldeko baxu-jotzailea (h. 2003 ).
1948 – Joel Santana , brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
1949 –
1950 – Peter Boardman , britainiar mendizalea eta idazlea (h. 1982 ).
1954 – Annie Lennox , eskoziar kantautorea eta ekintzaile politikoa.
1955 – Elena O'Callaghan Duch , kataluniar irakaslea, pedagogoa, filologoa, itzultzailea, editorea eta idazlea.
1957 – Shane McGowan , anglo-irlandar musikagile eta olerkaria, The Pogues taldearen burua (h. 2023 ).
1961 –
1966 – Mianne Bagger , daniar golflaria, golf-txapelketa profesional batean inoiz jokatu duen lehenengo emakume transexuala.
1971 –
1973 –
1978 – Nely Reguera , kataluniar zinema-zuzendaria, gidoilaria eta aktorea.
1979 – Tatsuya Ishikawa , japoniar futbolari ohia.
1983 -
1986 – Alex Hepburn , britainiar abeslaria.
1988 – Marco Mengoni , italiar egile abeslaria.
1998 – Flor M. Salvador , mexikar idazlea.
2002 – Àngela Mármol , kataluniar influencerra .
Heriotzak
Euskal Herria
1530 – Joan Nafarroakoa , Nafarroako Erresumaren oinordekoa, Alençonen (j. 1530 ).
1889 – José María Lakoizketa , nafar botanikoa (j. 1831 ).
1957 – Juan Basurko , euskal idazlea (j. 1890 ).
1971 – Miren Maortua , bizkaitar idazlea eta irakaslea (j. 1916 ).
1975 –
1977 – Arturo Acebal Idígoras , argentinar-bizkaitar margolari, eskultore eta zeramikaria, Castro Urdialesen (j. 1912 ).
1984 – Enrique Zudaire Iriarte , nafar margolaria (j. 1914 ).
1985 – Eugenio Beitia , bizkaitar apaiz katolikoa, Santanderren (j. 1902 ).
1988 – Juan Uribe Echevarría , txilen aritutako bizkaitar irakasle, idazle eta ikertzailea, Santiagon (j. 1908 ).
2002 – Iñigo Cavero , gipuzkoar politikari, abokatu eta noblea, Madrilen (j. 1929 ).
2006 – Francisco Salinas , nafar legelaria (j. 1915 ).
2007 –
2010 – Asunción Villamil , bizkaitar aktorea, Madrilen (j. 1926 ).
2018 –
2019 – Sagrario Ruiz Elizalde , nafar irakaslea, erreferentea hezkidetzan eta hizkuntza ez-sexistaren erabileraren ezagutzagatik (j. 1946 ).
2021 – Tomas Hernández Mendizabal , gipuzkoar margolari, eskultore eta kartelgilea (j. 1940 ).
Mundua
795 – Adrian I.a , Aita santua (j. c. 700 ).
820 – Leon V.a Armeniarra , Bizantziar enperadorea (j. 775 ).
1306 – Jacopone da Todi , italiar poeta mistikoa.
1406 – Henrike III.a Gaztelakoa , Gaztela eta Leongo erregea (j. 1379 ).
1553 – Pedro de Valdivia , espainiar konkistatzailea (j. 1497 ).
1635 – Samuel de Champlain , frantziar esploratzaile eta kolonizatzailea (j. 1567 ).
1644 – Jan Baptist Van Helmont , flandriar sendagilea, kimikaria eta filosofoa (j. 1579 ).
1805 – Marie-Thérèse Reboul , frantziar margolaria (j. 1728 ).
1820 – Joseph Fouché , frantziar politikaria (j. 1759 ).
1859 - Anna Palm de Rosa , suediar margolaria, akuarelengatik ezaguna (h. 1924 ).
1898 – Georges Rodenbach , belgikar olerkaria (j. 1855 ).
1921 – Vladimir Korolenko , errusiar idazle eta kazetaria (j. 1853 ).
1926 – Taishō enperadorea , Japoniako 123. enperadorea (j. 1879 ).
1927 – Teodora Fracasso , Elia San Klementerena , italiar moja karmeldarra (j. 1901 ).
1933 – Francesc Macia , Kataluniako Generalitateko 122. Presidentea (j. 1859 ).
1935 – Paul Bourget , frantziar idazlea (j. 1852 ).
1936 – Carl Stumpf , alemaniar filosofo, psikologo eta musikologoa (j. 1848 ).
1938 – Karel Capek , txekiar eleberrigile eta drama-idazlea (j. 1890 ).
1944 – George Steer , britainiar kazetari eta gerra-korrespontsala (j. 1909 ).
1948 – Pompeu Fabra , kataluniar hizkuntzalaria, katalanaren gaur egungo araudia ezarri zuena (j. 1868 ).
1954 – Ana de Gonta Colaço , portugaldar eskultore eta artista plastikoa (j. 1903 ).
1956 – Robert Walser , alemanierazko suitzar idazlea (j. 1878 ).
1957 – Charles Pathé , frantziar industria-gizona (j. 1863 ).
1960 – Alberto María de Agostini , italiar argazkilari, dokumentalista, mendizale, geografo eta misiolari salestarra (j. 1883 ).
1961 – Otto Loewi , alemaniar fisiologoa, 1936ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1873 ).
1963 – Tristan Tzara , errumaniar-frantziar olerkigile eta saiakera-idazlea, dadaismoaren sortzaileetako bat (j. 1896 ).
1972 – Chakravarti Rajagopalachari , azken Indiako gobernadore orokorra (j. 1878 ).
1973 – İsmet İnönü , Turkiako presidentea (j. 1884 ).
1977 –
1979 – Joan Blondell , zinemako eta telebistako estatubatuar aktorea (j. 1906 ).
1983 – Joan Miró , kataluniar margolari, eskulturgile, grabatzaile eta zeramikaria (j. 1893 ).
1989 – Nicolae Ceaușescu , Errumaniako presidente eta diktadorea, telebistaren aurrean eraila (j. 1918 ).
1994 –
1995 –
1997 – Giorgio Strehler , italiar antzerki eta zinema-zuzendaria (j. 1921 ).
1998 – Bryan MacLean , estatubatuar abeslari, egile abeslari eta gitarra-jotzailea, Love taldeko kidea (h. 1946 ).
1999 – Zully Moreno , argentinar aktorea (j. 1920 ).
2000 – Willard Van Orman Quine , estatubatuar filosofoa (j. 1908 ).
2005 – Birgit Nilsson , suediar sopranoa (j. 1918 ).
2006 – James Brown , estatubatuar soul eta funk abeslari, konposatzaile, musikari eta ekoizlea (j. 1933 ).
2008 – Eartha Kitt , estatubatuar abeslaria, aktorea, dantzaria, komediantea, aktibista eta abestigilea (j. 1927 ).
2010 – Carlos Andrés Pérez , Venezuelako presidentea (j. 1922 ).
2013 – Pierre Wininger , frantziar komiki gidogile eta marrazkilaria (j. 1950 ).
2015 – Montserrat Gudiol , kataluniar margolaria (j. 1933 ).
2016 –
2016 – Errusiako Defentsa Ministerioaren Tu-154 Tupolevaren hegazkin istripuan :
2018 – Nancy Roman , Hubbleren ama , estatubatuetako astronomoa eta NASAko lehen exekutiboetako bat (j. 1925 ).
2020 –
K. C. Jones , estatubatuar saskibaloi jokalaria eta entrenatzailea (j. 1932 ).
Barbara Rose , estatubatuar arte-historialaria, arte-kritikaria, erakusketa-komisarioa eta unibertsitateko irakaslea (j. 1936 ).
2022 –
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Abenduaren 24 | Urteko egutegi | Abenduaren 26