Zagreb Hiria Zagreb | |||
---|---|---|---|
town in Croatia (en) | |||
Administrazioa | |||
Herrialdea | Kroazia | ||
Eskualdea | Zagreb | ||
Alkatea | Milan Bandić | ||
Izen ofiziala | Grad Zagreb | ||
Jatorrizko izena | Zagreb | ||
Posta kodea | 10000 | ||
Herriburua | Zagreb | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 45°48′47″N 15°58′38″E / 45.8131°N 15.9772°E | ||
Azalera | 779,145 km² | ||
Altuera | 122 | ||
Mugakideak | Zagreb eskualdea eta Krapina-Zagorje eskualdea | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 767.131 (2021eko abuztuaren 31) −42.137 (2020) | ||
Metropolia | 1,288,000 | ||
Dentsitatea | 1.214,9 bizt/km² | ||
Informazio gehigarria | |||
Sorrera | 1094 | ||
Telefono aurrizkia | 01 | ||
Ordu eremua | UTC+01:00 eta Europa Erdialdeko Udako Ordua | ||
Hiri senidetuak | La Paz, Skopje, Palermo, Amasya, Bolonia, Mainz, San Petersburgo, Tromsø, Varsovia, Kyoto, Krakovia, Lisboa, Pittsburgh, Shanghai, Budapest, Viena, Sarajevo, Ljubljana, Podgorica, Tirana, Balakovo, Londres, Buenos Aires, Cluj-Napoca eta Prizren | ||
Matrikula | ZG | ||
Hizkuntza ofiziala | Kroaziera | ||
http://www.zagreb.hr/ |
Zagreb (zǎːɡreb ahoskatua) Kroaziako hiriburu eta hiri handiena da. Errepublikako gobernu, kultura, ekonomia eta zientzia hiri nagusia da. Austria-Hungariako Inperioaren garaian Agram eta Zágráb izenak izan zituen.
Panoniako zabaldiaren hegoaldean kokatua dagoenez, Erdialdeko Europaren eta Itsaso Adriatikoaren arteko bide lotune garrantzitsua da. Hiria Medvednica (hartzen mendia) mendiko hegoaldeko magalaren eta Sava ibaiaren artean dago, gutxi gorabehera 122 metroko garaieran.
Bi muino ditu, bata Gradec, bertan Gornji Grad (hiri garaia) kokatzen delarik eta bestea Kaptol eta bien artean jadanik desbideratuta dagoen Medveščak erreka pasatzen zen tokian Krvavi most kalea dago. Hauen barrenean Trg Bana Jelačića plazak Donji Grad beheko hiri berriagoari paso ematen dio. Plazatik bertatik hasten da Zagrebeko etorbide nagusia den Ilica kalea ere, sei kilometro luze dena.
Erromatarrek Panoniako hiriburu izendatu zuten Andautonia k.o. I mendean.
Zagreben lehenengo aipamena 1094ko dokumentu batean ageri da, Hungariako errege Ladislao I.ak Kaptol fundatu zuenean Gradecen pareko muinoan. Hiri biak banatuta mantendu ziren mendeetan zehar, bata apezpikuaren herria izanik eta bestea erregeena. 1242an mogolek Kaptol erasotu zuten baina apezpiku hiriak aurrera egitea lortu zuen. Bela IV.a errege hungariarrak Gradec erresumako hiri aske bihurtu zuen, jauntxo feudaletatik salbu, artisauak erakarri nahi baitzituen hirira. Kaptol eta Gradecen arteko lehiakortasun handia etorri zen orduan, urteetan zehar istilu ugari izan zituztelarik. 1593an otomandarren erasoak etorri ziren, baina hauei ere ongi eutsi zieten.
XVII. mendean Nikola Frankopan Banak Gradec aukeratu zuen bizitzeko. Hurrengo mendeetan izurrite eta suteek hiri biak asko kaltetu zituzten eta hiri biek bat egitea erabaki zuten 1850an. Hiria nabarmen handitzen ari zen eta beheko lur lauetan zabaltzen hasi zen, Sava ibairaino iritsi arte.
XIX. mendean Zagrebek berpizkunde iliriar abertzalea hazten ikusi zuen. Lehen Mundu Gerraren ondoren Austria-Hungariako Inperioa desegitearekin batera esloveniar, kroaziar, serbiar, bosniar eta mazedoniarrek lehenengo Jugoslavia sortu zuten Alexandro I.aren agindupean. Hiriburua Belgrado aukeratu zuten, erregea zuen hiriburu bakarra baitzen. Bigarren Mundu Gerraren ondoren ere egitura berdinak jarraitu zuen, herrialdea komunista bazen ere.
1991an Kroazia askeko hiriburu bihurtu zen eta bertan daude Kroaziako gobernuaren egoitzak.
Datu klimatikoak (Zagreb) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 19.4 | 22 | 26 | 29.4 | 33.4 | 37.6 | 40.4 | 39.8 | 32.8 | 28.3 | 25.4 | 22.5 | 40.4 |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 3.1 | 6.1 | 11.3 | 16.4 | 21.3 | 24.6 | 26.7 | 26.2 | 22.3 | 16.2 | 9.3 | 4.4 | 15.7 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | -0.1 | 2.0 | 6.2 | 10.9 | 15.7 | 19.1 | 20.8 | 20.0 | 16.0 | 10.8 | 5.7 | 1.3 | 10.7 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -4.0 | -2.5 | 0.9 | 4.9 | 9.2 | 12.7 | 14.2 | 13.7 | 10.4 | 5.8 | 1.8 | -1.9 | 5.4 |
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -24.3 | -27.3 | -18.3 | -4.4 | -1.8 | 2.5 | 5.4 | 3.7 | -0.6 | -5.6 | -13.5 | -19.8 | -27.5 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 48.6 | 41.9 | 51.6 | 61.5 | 78.8 | 99.3 | 81.0 | 90.5 | 82.7 | 71.6 | 84.8 | 63.8 | 856.1 |
Euri egunak (≥ 1 mm) | 10.8 | 10.0 | 11.2 | 12.7 | 13.2 | 13.6 | 10.9 | 10.4 | 9.8 | 10.2 | 12.2 | 12.1 | 137.1 |
Elur egunak (≥ 1 mm) | 6 | 5 | 4 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 5 | 23 |
Eguzki orduak | 59.4 | 95.7 | 140.1 | 175.4 | 234.0 | 243.7 | 281.0 | 256.0 | 186.7 | 130.8 | 65.6 | 44.9 | 1913.3 |
Iturria: |