Dimitri Mitropoulos

Dimitri Mitropoulos

Δημήτρης Μητρόπουλος

Data i miejsce urodzenia	1 marca 1896 Ateny
Pochodzenie	greckie
Data i miejsce śmierci	2 listopada 1960 Mediolan
Przyczyna śmierci	atak serca
Instrumenty	fortepian, organy
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, pianista
Powiązania	Minneapolis Symphony Orchestra, Filharmonia Nowojorska
Multimedia w Wikimedia Commons

Dimitri Mitropoulos (gr. Δημήτρης Μητρόπουλος; ur. 18 lutego^?/1 marca 1896 w Atenach, zm. 2 listopada 1960 w Mediolanie) – grecki kompozytor, dyrygent i pianista; w 1946 naturalizowany w USA.

Życiorys

W latach 1910–1920 studiował w konserwatorium w Atenach grę na fortepianie u Ludwiga Wassenhovena (dyplom ze złotym medalem w 1919) oraz teorię muzyki i kompozycję u Armanda Marsicka. W 1920 wyjechał do Brukseli na dalsze studia kompozytorskie u Paula Gilsona i organowe u Alphonse’a Desmeta, ale zaledwie rok później przeniósł się do Berlina, gdzie przez trzy sezony (1921–1924) był zatrudniony w Staatsoper Unter den Linden jako korepetytor i asystent Ericha Kleibera. Równocześnie studiował kompozycję u Ferruccio Busoniego.

W 1924 wrócił do Grecji i w latach 1927–1937 był pierwszym dyrygentem orkiestry ateńskiego konserwatorium, a w latach 1930–1937 prowadził tam także klasę kompozycji i analizy muzycznej. W tym czasie kilkakrotnie występował jako pianista, wykonując utwory solowe i kameralne, a także w podwójnej roli pianisty-dyrygenta w III Koncercie fortepianowym Prokofiewa, wywołując tym sensację w Berlinie (w 1930) i w Paryżu (w 1932). W następnych latach zdobył międzynarodowe uznanie, dyrygując gościnnie wieloma orkiestrami w Europie oraz w USA (po tym, jak Siergiej Kusewicki zaprosił go w 1936 do dyrygowania Bostońską Orkiestrą Symfoniczną).

Od 1937 do 1949 był dyrektorem muzycznym Minneapolis Symphony Orchestra (obecnie Minnesota Orchestra). W latach 40. dał setki koncertów w całych Stanach Zjednoczonych, dyrygując nie tylko orkiestrą z Minneapolis, ale także NBC Symphony Orchestra, Filharmonią Nowojorską, Orkiestrą Filadelfijską, Los Angeles Philharmonic i innymi. W sezonie 1949/1950 wraz z Leopoldem Stokowskim pełnił funkcję dyrektora muzycznego Filharmonii Nowojorskiej, a od 1950 do 1957 już samodzielnie.

W ostatnich latach życia (1954–1960) zajmował się głównie muzyką sceniczną, dyrygując przedstawieniami operowymi w nowojorskiej Metropolitan Opera, a także we Florencji, Mediolanie, Salzburgu i Wiedniu. Był również zapraszany do prowadzenia wielu koncertów symfonicznych w prestiżowych salach koncertowych Europy. Zmarł na atak serca podczas próby III Symfonii Gustava Mahlera w mediolańskiej La Scali.

Osiągnięcia

Jako wykonawca Mitropoulos poświęcił się głównie popieraniu muzyki współczesnej, zwłaszcza tzw. nowej muzyki. Wprowadził do amerykańskiego życia koncertowego dzieła Albana Berga, Arnold Schönberga, Paula Hindemitha, Ernsta Křeneka, Heitora Villi-Lobosa, Samuela Barbera i innych. Był też stałym orędownikiem i znakomitym interpretatorem muzyki Mahlera, na długo przed tzw. „Renesansem Mahlera” w latach 60.; W 1940 został uhonorowany medalem American Mahler Society.

Wspomagany niezwykłą pamięcią dyrygował bez partytury ogromną liczbę utworów z bogatego repertuaru klasycznego i romantycznego oraz prawykonań światowych lub amerykańskich. Jego sugestywne interpretacje charakteryzowały się dbałością o przejrzystość konstrukcji i cyzelowaniem detali.

Twórczość

Jego utwory można podzielić na dwa okresy kompozytorskie: do 1920 i do 1930. We wczesnych pracach początkowo dominował styl romantyczny, pochodzenia francuskiego lub niemieckiego (Tafi, 1915), potem wyraźny stał się idiom impresjonistyczny (opera Sœur Béatrice, 1920). Po zetknięciu się w Berlinie z muzyką Schönberga, Igora Strawinskiego i Béli Bartóka, Mitropoulos był pierwszym greckim kompozytorem, który w swoich dojrzałych dziełach z lat 1924–1928 posługiwał się nowoczesnymi technikami i stylami, takimi jak atonalność (Passacaglia, Intermezzo e Fuga, 1924), dodekafonia (Ostinata in tre parti, 1927), nowy folkloryzm (Tessares kythiraïkoi choroi, 1926) i neoklasycyzm (Concerto grosso, 1928). Nowatorska była również jego późna muzyka incydentalna do dramatu antycznego (Electra, 1936; Hippolytus, 1937).

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dimitri Mitropoulos w bazie AllMusic (ang.)
• Dyskografia Dimitriego Mitropoulosa w bazie MusicBrainz (ang.)
• Dimitri Mitropoulos w bazie Discogs.com (ang.)
• Dimitri Mitropoulos w bazie IMDb (ang.)