W tym artykule przyjrzymy się zjawisku Fiszka i jego wpływowi na współczesne społeczeństwo. Od momentu pojawienia się Fiszka wywołał debaty, sprzeczne opinie i wzbudził głębokie zainteresowanie w różnych obszarach. Na przestrzeni lat Fiszka ewoluował i nabrał nowych wymiarów, wpływając nie tylko na sposób, w jaki współdziałamy z otaczającym nas światem, ale także na nasze postrzeganie rzeczywistości. Poprzez szczegółową analizę zajmiemy się różnymi aspektami Fiszka i zbadamy jego znaczenie w bieżącym kontekście.
Fiszka (fr. fiche) – kartka w kartotece dotycząca określonego hasła i zawierająca związane z nim informacje lub notatki. Fiszki wykorzystuje się m.in. w katalogach bibliotecznych. Te tzw. fiszki bibliograficzne zawierają tytuł książki, jej autora, miejsce i rok wydania itp. (zob. zapis bibliograficzny). Fiszki wykorzystuje się także w innego rodzaju katalogach. Mianem tym można w znaczeniu ogólniejszym określić dowolną, zwykle niewielkich rozmiarów, kartkę zawierającą notatki.
Fiszki można także wykorzystywać jako samodzielnie wykonaną pomoc naukową służącą do systematycznego uczenia się. Fiszka to kartonik z hasłem, słówkiem, datą historyczną lub pytaniem na awersie oraz definicją, tłumaczeniem, objaśnieniem lub odpowiedzią na stronie odwrotnej (rewersie). Przy pomocy wielu przegródek (np. w pudełku z przegródkami) lub odrębnych pudełek czy nawet stosów z fiszkami możliwa jest nauka i powtórka wszelkich danych, słówek, faktów czy dat.
Przykład: trzy przegródki: 1, 2 oraz 3. Na początku wszystkie fiszki znajdują się w przegródce 1 - dokonuje się codziennych powtórek fiszek z tejże przegródki; fiszki z przegródki 2 powtarzane są co drugi dzień, fiszki z przegródki 3 np. co czwarty dzień. Jeżeli uczący się zna już odpowiedź, to fiszka wędruje do kolejnej (wyższej) przegródki. Jeżeli nie jest znana prawidłowa odpowiedź, fiszka wędruje do najniższej przegródki. Celem nauki jest umieszczenie wszystkich fiszek w przegródce najwyższej. Aktualnie najpowszechniejszym rozwiązaniem autodydaktycznym jest posługiwanie się pudełkiem z pięcioma przegródkami.
Istnieją także modyfikacje pierwotnej metody nauki przy pomocy fiszek polegające np. na tym, że udzielenie niepoprawnej odpowiedzi nie jest traktowane aż tak rygorystycznie i dana fiszka wraca tylko o jeden poziom niżej.
Autorem tego systemu jest niemiecki publicysta Sebastian Leitner, który przedstawił go w roku 1973 w swoim dziele noszącym pierwotnie tytuł Lernen lernen (dzisiejszy tytuł jego książki to So lernt man lernen, czyli „Tak nauczysz się uczyć”). W Polsce książka ta ukazała się pod tytułem „Naucz się uczyć”. Ogólne pojęcie "fiszki" jako narzędzia (auto)dydaktycznego po raz pierwszy sformułował jednak już Celestyn Freinet.
Powstają liczne edukacyjne programy komputerowe bazujące bezpośrednio na ścisłych założeniach Leitnera, np. Teachmaster, Pauker, ProVoc, Voc2brain, jMemorize, FlashQard, FreshMemory, Granule, VTrain. Istnieją także aplikacje tego typu napisane specjalnie dla telefonów komórkowych. Na uwagę zasługują również popularne aplikacje wykorzystujące mniej lub bardziej zmodyfikowany algorytm Leitnera, np. Anki (możliwość nauki również na współczesnych smartfonach oraz tabletach PC) czy Mnemosyne.