W dzisiejszym artykule przyjrzymy się Gwary czadeckie, tematowi, który przykuł uwagę ludzi na całym świecie. Od momentu powstania Gwary czadeckie wywołał szerokie spektrum opinii i emocji, stając się centralnym punktem dyskusji w różnych obszarach. Przez lata Gwary czadeckie udowodnił swoje znaczenie w społeczeństwie, wywołując intensywne debaty i wywierając znaczący wpływ na życie ludzi. W tym artykule zagłębimy się w różne aspekty Gwary czadeckie, badając jego pochodzenie, ewolucję i wpływ na różne aspekty codziennego życia. Przygotuj się na wejście do fascynującego świata Gwary czadeckie i odkryj wszystko, co ten motyw ma do zaoferowania.
Gwary czadeckie - polsko-słowackie gwary mieszane lub przejściowe, cechujące się także wpływami małopolskimi i śląskimi. Używane przez Górali czadeckich w Czadeckiem (zwanym też Ziemią Czadecką), a także w polskich wsiach w Bukowinie południowej i wśród zamieszkujących takie państwa jak Polska, Czechy i Słowacja reemigrantów z Rumunii. Zalicza się je (według klasyfikacji Stanisława Bąka) do gwar południowośląskich (choć tradycyjnie uznaje się je za jedne z małopolskich) i dzieli się je na gwary zachodnio- i południowoczadeckie. Według językoznawców gwary czadeckie są przejściowymi gwarami śląsko-małopolsko-morawskimi. Powstały w wyniku migracji ludności na południowym Podkarpaciu i wymieszania się Polaków, Słowaków i ludności ruskiej.
Cechy
- właściwości akcentowe (częściowo akcent na sylabie początkowej),
- iloczas,
- grupy śródgłosowe *tort, *tolt,
- rozwój prasłowiańskich głosek: *e, *e, *r,
- rozwój prasłowiańskich samogłosek *i, *y,
- miękkość spółgłosek,
- rozwój spółgłoski *g,
- zachowanie samogłosek nosowych w jedynie niektórych wyrazach, zaś w niektórych realizowanie ich zgodnie z regułami języka słowackiego,
- -ǫ tudzież -um zamiast występującego na Podhalu -om
Przypisy
- ↑ DIALEKTOLOGIA POLSKA , www.dialektologia.uw.edu.pl .
- ↑ M. Rak - Badania dialektologiczne na Polskiej Orawie
- ↑ https://andrzej.netgaleria.pl/files/goral_jaki_jest.pdf
- ↑ Górale Czadeccy – Związek Podhalan (pol.).
- ↑ https://www.senat.gov.pl/prace/komisje-senackie/przebieg,6441,1.html
Pracownik Wydziału Nauk Społeczno-Pedagogicznych w Katowicach Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Janusza Korczaka w Warszawie Bożena Cząstka-Szymon
- ↑ Redakcyjŏ, Dyskretne uroki trójstyku , wachtyrz.eu, 10 września 2020 .
- ↑ Halina Mieczkowska - POLSKIE GWARY ORAWSKIE NA SŁOWACCZYŹNIE W ŚWIETLE BADAŃ MIECZYSŁAWA MAŁECKIEGO (https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/269622/mieczkowska_polskie_gwary_orawskie_na_slowacczyznie_2005.pdf?sequence=1&isAllowed=y)
- ↑ M. Małecki - Język polski na południe od Karpat : (Spisz, Orawa, Czadeckie, wyspy językowe)
- ↑ Mgr. Szymon Pogwizd - Zbieżności leksykalne gwar wschodniosłowackich z językiem polskim na tle ogólnosłowiańskim ze szczególnym uwzględnieniem języków wschodniosłowiańskich – w ujęciu diachronicznym
Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr hab. Marioli Jakubowicz, prof. IS PAN