Hipolit Cegielski
W tym artykule zajmiemy się tematem Hipolit Cegielski, który w ostatnim czasie zyskał na znaczeniu ze względu na jego znaczenie w naszym obecnym społeczeństwie. Hipolit Cegielski wywołał wielką debatę i wzbudził zainteresowanie wielu osób ze względu na swój wpływ na różne obszary życia codziennego. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Hipolit Cegielski, od jego pochodzenia po dzisiejszy wpływ, w celu dogłębnej analizy jego znaczenia i wpływu na nasze społeczeństwo. Ponadto przeanalizujemy różne perspektywy i opinie na temat Hipolit Cegielski, aby zaoferować pełny i obiektywny obraz tematu. Dołącz do nas w tej podróży pełnej odkryć i analiz dotyczących Hipolit Cegielski!
.jpg) Portret Hipolita Cegielskiego, ok. 1863 | |
| Data i miejsce urodzenia |
6 stycznia 1813 lub 16 stycznia 1815 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
Gaspar Józef Hipolit Cegielski (ur. 6 stycznia 1813 w Ławkach, zm. 30 listopada 1868 w Poznaniu) – polski filolog, przemysłowiec, działacz społeczny, dziennikarz i polityk.
Życiorys
Urodził się w Ławkach koło Trzemeszna jako syn dzierżawcy majątku ziemskiego – Michała Cegielskiego i Józefy z Palkowskich. W dzieciństwie stracił matkę, a ojciec zbankrutował, co uznaje się za główną przyczynę dużej samodzielności młodego Hipolita. W latach 1827–1830 uczył się w Gimnazjum w Trzemesznie, a od 1830 do 1835 w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Po zdaniu matury rozpoczął studia na Uniwersytecie Berlińskim, które zakończył broniąc pracę doktorską De negatione z filozofii.
Następnie wrócił do Poznania, gdzie został nauczycielem języka polskiego i języków starożytnych (greki i łaciny) w gimnazjum, którego był absolwentem. W 1841 ożenił się z Walentyną Motty (córką Jana Mottego i siostrą Marcelego); z tego małżeństwa miał troje dzieci: Stefana, Karolinę i Zofię. W tym czasie prowadził również intensywną pracę naukową publikując liczne artykuły z zakresu lingwistyki i dydaktyki, w tym rozprawę O słowie polskim i koniugacjach jego z 1842. Napisał też podręcznik do gramatyki języka greckiego (w 1843) i Naukę poezji (w 1845), która była wiele razy wznawiana.
Podczas niepokojów w 1846 odmówił władzom szkoły przeprowadzania kontroli mieszkań swoich uczniów, co zakończyło jego karierę nauczyciela. Deputowany do Pruskiego Zgromadzenia Narodowego. Pozbawiony środków do życia, dzięki pomocy przyjaciół otworzył w poznańskim Bazarze sklep z narzędziami rolniczymi, który następnie przekształcił w warsztat remontujący pługi i radła. Szybko rozwijający się zakład przekształcił się w małą fabrykę narzędzi i maszyn rolniczych, która w 1855 przeniosła się na ulicę Kozią. Następnie, gdy władze miejskie sprzeciwiły się dalszej rozbudowie, stale rosnący zakład częściowo przeniósł się w 1859 na ul. Strzelecką, gdzie powstała między innymi odlewnia.
Pomimo doskonale rozwijającego się przedsiębiorstwa Hipolit Cegielski nie zaprzestał pracy naukowej, wydając w 1852 poszerzone wydanie rozprawy O słowie polskim.... Był też jednym z pierwszych autorów literatury o tematyce technicznej wydając w 1858 Narzędzia i machiny rolnicze.
Działalność społeczną Hipolit Cegielski rozpoczął od współpracy z Karolem Marcinkowskim pełniąc w latach 1850–1868 funkcję wiceprezesa założonego przez niego Towarzystwa Pomocy Naukowej. Ważną rolę odegrał też w takich organizacjach jak Towarzystwo Przemysłowe Polskie w Poznaniu (współtwórca i prezes), Centralne Towarzystwo Gospodarcze (prezes w latach 1865–1868), Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (wiceprezes). Był również zwolennikiem reformy szkolnictwa średniego. Jego zasługą było powstanie szkoły realnej w Poznaniu.
W 1848 założył w Poznaniu pierwszy niezależny dziennik – „Gazetę Polską”, której był redaktorem naczelnym. Po jej upadku pisał do „Gońca Polskiego”.
Zmarł 30 listopada 1868 o godzinie 9:15 w Poznaniu. Opiekę nad majątkiem i nieletnimi dziećmi przekazał bliskiemu przyjacielowi, Władysławowi Bentkowskiemu.
Członek korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (1863–1869).
Został pochowany na cmentarzu świętomarcińskim, w bezpośrednim sąsiedztwie grobowca Karola Marcinkowskiego oraz swojej żony. Na pogrzebie specjalną kantatę okolicznościową odśpiewał chór pod batutą Bolesława Dembińskiego. Jego grób się nie zachował, gdyż Niemcy w czasie okupacji całkowicie zdewastowali nekropolię. W początku lat 80. XX wieku reporter Adam Kochanowski ustalił dokładne położenie mogiły Cegielskiego i podczas prac budowlanych przy ul. Towarowej, mogących zniszczyć pozostałości, wpłynął (wsparty przez prezydenta Andrzeja Wituskiego) na podjęcie decyzji o ekshumacji. W miejscu mogiły znaleziono kości, jednak ówczesne metody nie pozwalały na wiarygodną ich identyfikację. Przyjęto, że są to szczątki rodziny Cegielskiego. Obelisk wraz z ziemią z miejsca pochówku umieszczono na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan, po jego rewitalizacji w 1981. W skromnej uroczystości, oprócz Wituskiego, Czesława Knolla (uczestnika Bitwy nad Bzurą) i drużyn harcerskich, nie wzięły udziału żadne znaczące osobistości. Zaproszenie na powtórny pogrzeb zignorowały także władze Zakładów Cegielskiego (delegacja HCP złożyła kwiaty kilka dni później).
W październiku 2012 Sejmik Województwa Wielkopolskiego nazwał rok 2013 rokiem Hipolita Cegielskiego. Sejm RP w grudniu 2012 przyjął okolicznościową uchwałę, związaną z 200. rocznicą narodzin Cegielskiego.
4 grudnia 1998 w Poznaniu utworzono Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego, stowarzyszenie, którego celem jest propagowanie pozytywistycznych tradycji pracy organicznej oraz upowszechnianie wiedzy o życiu i dokonaniach H. Cegielskiego.
Hipolit Cegielski w filmie
Postać Hipolita Cegielskiego występuje w polskim serialu historycznym Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1979–1981) w reżyserii Jerzego Sztwiertni. Rolę tę grał Andrzej Seweryn.
Przypisy
- ↑ a b Istnieje spór co do urodzin Cegielskiego niektóre opracowania podają 6 stycznia 1813 jako prawidłowy, np.: Wielkopolski słownik biograficzny i encyklopedia PWN (4-tomowa, z lat 70.). Inne z kolei uznają datę 16 stycznia 1815 za właściwy, m.in.: encyklopedia PWN 12-tomowa oraz przedwojenna Encyklopedia Gutenberga, Słownik polskich pionierów techniki (z 1984), Polski Słownik Biograficzny czy Z ksiąg obywatelstwa (s. 205), Kronika Miasta Poznania 9-10/1923
- ↑ Z ksiąg obywatelstwa (s. 205) , Kronika Miasta Poznania 9-10/1923 (pol.).
- ↑ Wojciech Jędraszewski, Hipolit Cegielski, Barbara Cywińska (red.) i inni, „Rocznik Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego "Gniazdo"”, VII, Gniezno 2013, s. 45-50 .
- ↑ Według metryki urodzenia Hipolit Cegielski przyszedł na świat 6 stycznia 1813.
- ↑ Hipolit Cegielski, Nauka poezyi zawierająca teoryą poezyi i jej rodzajów oraz znaczny zbiór najcelniejszych wzorów poezyi polskiéj do teoryi zastósowany, wyd. 1845. , polona.pl .
- ↑ Lech Trzeciakowski: Posłowie polscy w Berlinie 1848–1928. Warszawa: Wyd. Sejmowe: Kancelaria Sejmu, 2003, s. 481. ISBN 83-7059-572-3.
- ↑ Hipolit Cegielski, O słowie polskiem i konjugacjach jego wraz z wstępem krytycznym, wyd. 1852. , polona.pl .
- ↑ Cegielski Hipolit (1813-1868) • Odkryj Wielkopolskę • sprawdź ciekawe miejsca w Twojej okolicy , regionwielkopolska.pl (pol.).
- ↑ Poznań Supercomputing and Networking Center-dL Team, FBC , FBC (pol.).
- ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1863, s. 425; 1864, s. 434; 1865, s. 447; 1865, s. 462; Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1868, s. 808; 1869, s. 532;
- ↑ Wybór Jan Data, Listy z Poznania. Wybór felietonów z drugiej połowy XIX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1988, s. 155, ISBN 83-210-0718-X.
- ↑ Marek Rezler: Sylwetki zasłużonych poznaniaków. Biogramy historyczne. W: Wielka Księga Miasta Poznania. Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy „Koziołki Poznańskie”, 1994, s. 731-732. ISBN 83-901625-0-4.
- ↑ Andrzej Wituski, Dorota Ronge-Juszczyk, Przecież to mój Poznań. Andrzej Wituski w rozmowie z Dorotą Ronge-Juszczyk, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2014, s. 202-203, ISBN 978-83-7818-643-4, OCLC 903323433.
- ↑ Rok 2013 – Rokiem Hipolita Cegielskiego w Wielkopolsce , dzieje.pl (pol.).
- ↑ Miały być ogólnopolski, będzie wojewódzki. Rok Hipolita Cegielskiego w Wielkopolsce , historia.org.pl, 2 stycznia 2013.
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.) Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1983, PWN, ISBN 83-01-02722-3.
- Zdzisław Grot, „Hipolit Cegielski” w: Polski Słownik Biograficzny, t. III, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1937; s. 217 i nn.
- Zdzisław Grot, Hipolit Cegielski, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2000, ISBN 83-87847-32-1, OCLC 233414404.
Linki zewnętrzne
- Prace techniczne Hipolita Cegielskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
- Prace Hipolita Cegielskiego dostępne w Federacji Bibliotek Cyfrowych
- Publikacje Hipolita Cegielskiego w bibliotece Polona
- Audycja „Mój Poznań, moja Wielkopolska - W poznańskim kręgu Hipolita Cegielskiego” w serwisie YouTube, Ratajska Telewizja Kablowa
- Film „Poszukiwany Hipolit Cegielski” w serwisie YouTube, Dom Produkcyjny MUCHA