Jakow Sinaj
W dzisiejszym świecie Jakow Sinaj zajmuje centralne miejsce w naszym życiu. Niezależnie od tego, czy poprzez swój wpływ na społeczeństwo, modę, naukę czy kulturę, Jakow Sinaj wzbudza ciągłe zainteresowanie i generuje różnorodne opinie i debaty. Od jego początków po wpływ na teraźniejszość, obecność Jakow Sinaj jest niezaprzeczalna i nieunikniona. W tym artykule szczegółowo zbadamy znaczenie Jakow Sinaj i jego rolę w różnych aspektach życia codziennego, a także jego ewolucję w czasie.
Jakow Grigorjewicz Sinaj (ros. Я́ков Григо́рьевич Сина́й, ang. Yakov Grigorevich Sinai; ur. 21 września 1935 w Moskwie) – matematyk pochodzenia rosyjskiego, specjalizujący się w układach dynamicznych, fizyce teoretycznej i teorii prawdopodobieństwa.
Profesor Wydziału Matematyki na Uniwersytecie w Princeton w USA. Członek Londyńskiego Towarzystwa Matematycznego (London Mathematical Society), Amerykańskiego Towarzystwo Matematycznego, Amerykańskiej Akademii Nauk, Norweskiej Akademii Nauk i Rosyjskiej Akademii Nauk. Laureat międzynarodowych nagród z dziedziny matematyki, wykładowca akademicki, autor lub współautor ponad 350 publikacji naukowych.
Rodzina
Jakow Sinaj urodził się w rodzinie naukowców i wykładowców akademickich, żydowskiego pochodzenia. Jego dziadek Weniamin Kagan (ros. Вениамин Фёдорович Каган) był profesorem Uniwersytetu Łomonosowa, matematykiem, specjalizującym się w geometrii różniczkowej. Od 1934 roku kierował katedrą matematyczną Uniwersytetu Łomonosowa.
Rodzice Jakowa: Nadieżda Wieniaminowna Kagan (ros. Надежда Вениаминовна Каган) i Grigorij Jakowlewicz Sinaj (ros. Григорий Яковлевич Синай) pracowali naukowo, zajmowali się mikrobiologią. Matka zmarła w 1938 roku na zapalenie opon mózgowych, którym zaraziła się podczas pracy w swoim laboratorium. Ojciec uzyskał tytuł doktora nauk medycznych, kierował katedrą mikrobiologii Uniwersytetu w Moskwie.
Jelena Wul, żona Jakowa Sinaja i córka Bencjona Wula jest matematyczką i fizyczką. Prowadziła badania nad rachunkiem prawdopodobieństwa. Wspólnie przygotowali kilka publikacji naukowych.
Osiągnięcia naukowe i zainteresowania badawcze
W 1957 roku Jakow Sinaj ukończył studia na wydziale matematyczno-mechanicznym Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M. W. Łomonosowa. W 1964 roku uzyskał tytuł doktora nauk fizyczno-matematycznych. Rozwój jego kariery naukowej w Związku Radzieckim był utrudniony z uwagi na poglądy polityczne. Sinaj sprzeciwiał się reżimowi władzy. W 1968 roku podpisał list naukowców w obronie poety Siergieja Jesienina, skazanego na pobyt w łagrze za antysowieckie wiersze. Z tej przyczyny władze nie zgadzały się na przyznanie Sinajowi tytułu profesora. Ostatecznie uzyskał go w 1981 roku, siedemnaście lat po obronie rozprawy doktorskiej.
Po uzyskaniu profesury Jakow Sinaj rozpoczął współpracę z zagranicznymi ośrodkami badawczymi. W 1983 roku został członkiem Amerykańskiej Akademii Nauk. Rosyjska Akademia Nauk przyznała Sinajowi członkostwo w 1991 roku. Po rozpadzie Związku Radzieckiego został profesorem matematyki na Uniwersytecie w Princeton i w 1993 roku przeprowadził się z Rosji do Stanów Zjednoczonych.
W kręgu zainteresowań badawczych Sinaja znajduje się przede wszystkim rachunek prawdopodobieństwa i układy dynamiczne. Był współodkrywcą tak zwanej entropii Kołmogorowa-Sinaja, którego nazwę utworzono od nazwisk badaczy. Analizował również teorię chaosu. Jego prace i odkrycia znalazły zastosowanie w kosmologii, co stało się bezpośrednią przyczyną przyznania mu Nagrody Abela.
Nagrody
W 1962, 1970 i 1978 wygłosił wykłady sekcyjne, a w 1990 wykład plenarny na Międzynarodowym Kongresie Matematyków.
19 listopada 1993 roku Jakow Sinaj otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1997 roku Nagrodę Wolfa w dziedzinie matematyki, przyznaną przez Wolf Foundation w Izraelu.
W 2002 przyznano mu Nagroda Nemmersa w dziedzinie matematyki (ang. Nemmers Prize in Mathematics) za wkład w rozwój badań nad teorią prawdopodobieństwa, mechaniką i fizyką.
W 2013 roku otrzymał nagrodę Steele Prize, przyznawaną przez Amerykańskie Towarzystwo Matematyczne za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie matematyki.
W 2014 roku otrzymał Nagrodę Abela (w wysokości miliona dolarów) i został członkiem Norweskiej Akademii Nauk.
W 2009 r. został wybrany na członka zagranicznego PAN (Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi).
Przypisy
- ↑ Yakov Sinai | Math , www.math.princeton.edu .
- ↑ a b MR: Sinaĭ, Yakov Grigorʹevich - 162710 , mathscinet.ams.org .
- ↑ a b Yakov G. Sinai , American Academy of Arts & Sciences (ang.).
- ↑ a b c Sinai awarded Norway’s Abel Prize , www.newsinenglish.no .
- ↑ Персоналии: Синай Яков Григорьевич , www.mathnet.ru .
- ↑ Yakov G. Sinai , www.itp.ac.ru .
- ↑ Каган Вениамин Федорович , odessa-memory.info .
- ↑ Биография Якова Синая , РИА Новости, 2014 (ros.).
- ↑ Nadezda Kagan , geni_family_tree (pol.).
- ↑ Настоящий математик, „Коммерсантъ” .
- ↑ СИНАЙ :: Персональный список , baza.vgdru.com .
- ↑ MR: Vul, Elena B. - 179590 , mathscinet.ams.org .
- ↑ Jakov G. Sinai, Elena B. Vul, Hyperbolicity conditions for the Lorenz model, „Physica D: Nonlinear Phenomena”, 2 (1), 1981, s. 3–7, DOI: 10.1016/0167-2789(81)90053-1, ISSN 0167-2789 .
- ↑ a b Синай Яков Григорьевич | Летопись Московского университета , letopis.msu.ru .
- ↑ S.P. Novikov, Yakov Grigorevich Sinai (on the occasion of his sixtieth birthday), L.A. Bunimovich, A.M. Vershik, „Russian Math. Surveys” (4), 1996, s. 765-778.
- ↑ a b c Yakov Sinai, Kolmogorov-Sinai entropy, „Scholarpedia”, 4 (3), 2009, s. 2034, DOI: 10.4249/scholarpedia.2034, ISSN 1941-6016 (ang.).
- ↑ ICM Plenary and Invited Speakers | International Mathematical Union (IMU) , www.mathunion.org .
- ↑ Doktoraty honoris causa w latach 1974-1993 , Uniwersytet Warszawski (pol.).
- ↑ 2002 Frederic Esser Nemmers Mathematics Prize Recipient , Northwestern University (ang.).
- ↑ Российская премия Абеля , Газета.Ru (ros.).
- ↑ Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi > Członkowie zagraniczni , PAN .
Linki zewnętrzne
- Wykaz publikacji w języku rosyjskim
- Wykaz publikacji w języku angielskim
- Publikacje w Google Scholar
- Profil na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego
John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Jakow Sinaj w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) .
| do 2009 |
|
|---|---|
| 2010–2019 |
|
| lata 20. XXI wieku |
|
