Jan Kreczmar
W dzisiejszym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Jan Kreczmar. Od jego początków po dzisiejsze znaczenie – zbadamy wszystkie istotne aspekty tego tematu. Dowiemy się o jego wpływie na społeczeństwo, jego wpływie w różnych obszarach i możliwych konsekwencjach na przyszłość. Dzięki wszechstronnej analizie odkryjemy, jak Jan Kreczmar zdołał przyciągnąć uwagę milionów ludzi na całym świecie i pozostawił znaczący ślad w historii. Przygotuj się na podróż pełną odkryć i poznania Jan Kreczmar.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 maja 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 sierpnia 1972 |
| Zawód | |
| Współmałżonek | |
| Lata aktywności | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Jan Kreczmar (ur. 6 maja 1908 w Warszawie, zm. 29 sierpnia 1972 tamże) – polski aktor filmowy i teatralny, pedagog.
Życiorys
Urodził się 6 maja 1908 roku w Warszawie, w rodzinie Jana, założyciela warszawskiego gimnazjum, i Marii z Kawieckich, urzędniczki. Był bratem Jerzego i Tadeusza (1904–1966). Na Uniwersytecie Warszawskim ukończył studia na wydziale humanistycznym, a ponadto był absolwentem oddziału dramaturgicznego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. Zadebiutował w 1929 roku w roli Guślarza w Dziadach Adama Mickiewicza w teatrze wileńskim Aleksandra Zelwerowicza. Następnie występował w Teatrze Polskim w Poznaniu, gdzie zagrał m.in. Romea w Romeo i Julii Szekspira i Gucia w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry, pracował w lwowskim teatrze Wilama Horzycy, a od 1933 roku do wybuchu II wojny światowej w Teatrze Polskim Arnolda Szyfmana. Przed wojną zagrał ponad 70 ról.
Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu miasta przez Niemców Kreczmar przeprowadził się do Warszawy, gdzie pracował jako barman i brał udział w konspiracji. Był wykładowcą podziemnego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej oraz wchodził w skład Tajnej Rady Teatralnej. W 1944 roku zagrał w premierowym spektaklu Teatru Wojska Polskiego w Lublinie. Z teatrem tym, działającym wówczas w Łodzi, był związany do 1946. W 1945 zadebiutował jako reżyser wystawiając Dożywocie Aleksandra Fredry. W 1946 roku powrócił do Warszawy i latach 1946–1963 występował w Teatrze Polskim, a od 1964 roku do śmieci w Teatrze Współczesnym, współpracując z innymi warszawskimi tetrami, m.in. Klasycznym i Narodowym. W międzyczasie w latach 1953–1955, razem z Janem Świderskim, był kierownikiem artystycznym Teatru Nowej Warszawy.
W roku 1951 otrzymał I nagrodę na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę profesora Mokrzyckiego w sztuce Próba sił Jerzego Lutowskiego w reżyserii Aleksandra Bardiniego, a w 1966 nagrodę Komitetu ds. Radia i Telewizji.
Jako pedagog w latach 1945–1946 prowadził wykłady w łódzkim Państwowym Instytucie Teatralnym, a od 1947 roku pracował w Państwowej Szkole Teatralnej (Państwowa Szkoła Dramatyczna) w Warszawie, gdzie pełnił funkcje:
- 1947–1949: zastępcy dyrektora
- 1947–1948: wykładowcy
- 1949–1950 i 1956–1967: rektora
Zmarł 29 sierpnia 1972 w Warszawie. Spoczywa w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 190-5,6-24,25).
Życie prywatne
Jego żoną była aktorka Justyna Kreczmarowa. Był ojcem Małgorzaty Janiny oraz poety Adama, a także wujem Zbigniewa Zapasiewicza. Jego zięciem jest satyryk Krzysztof Daukszewicz, a wnukiem Grzegorz Daukszewicz.
Filmografia
- 1938: Strachy – Dwierycz
- 1962: Rodzina Milcarków – dyktator
- 1963: Pasażerka – Walter, mąż Lizy
- 1963: Mansarda – książę
- 1965: Powrót doktora von Kniprode – Heinrich von Kniprode
- 1965: Podziemny front – Heinrich von Kniprode, szef Gestapo
- 1966: Szyfry – Tadeusz
- 1967: Szach i mat! – Anglik, właściciel automatu do gry w szachy
- 1968: Lalka – Tomasz Łęcki
- 1969: Urząd – ksiądz Devos
- 1970: Życie rodzinne – ojciec
- 1971: Piłat i inni – Poncjusz Piłat
- 1971: Jeszcze słychać śpiew. I rżenie koni... – pułkownik Józef Królikiewicz
- 1971: Rola – ojciec
- 1971: Za ścianą – profesor
Ordery i odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1964)
- Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1951)
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 8 maja 1946, 13 listopada 1953)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1970)
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Monika Mokrzycka-Pokora, Jan Kreczmar 6.05.1908 – 29.08.1972 , culture.pl, 2005 .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KRECZMAROWIE, Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne .
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1007 „za wybitną działalność naukową”.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175 „w uznaniu zasług położonych dla dobra demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia miejskich zakładów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi”.
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 30 kwietnia 1970, s.10.
Linki zewnętrzne
- Jan Kreczmar w bazie IMDb (ang.)
- Jan Kreczmar w bazie Filmweb
- Jan Kreczmar w bazie filmpolski.pl
- Jan Kreczmar, Encyklopedia teatru polskiego (osoby). .
- Jan Kreczmar, Encyklopedia teatru polskiego (osoby). .
- Jan Kreczmar w bazie TerazTeatr.pl
- Biografia Jana Kreczmara w portalu Culture.pl
- Jan Kreczmar we wspomnieniach Tadeusza Łomnickiego
- O Janie Kreczmarze i Szkole Teatralnej rozdział w książce „Spotkania Teatralne” Tadeusza Łomnickiego
- Materiały związane z Janem Kreczmarem w bibliotece Polona