Katedra
W dzisiejszym świecie Katedra to temat, który stał się bardzo istotny we współczesnym społeczeństwie. Wraz z postępem technologii i ciągłymi zmianami w sposobie komunikowania się, Katedra stał się obiektem zainteresowania wielu osób. Niezależnie od tego, czy za pośrednictwem sieci społecznościowych, telewizji czy innych środków komunikacji, Katedra zdołał przyciągnąć uwagę szerokiego spektrum populacji. W tym artykule zbadamy różne aspekty Katedra i jego wpływ na nasze życie, a także konsekwencje, jakie ma na przyszłość. Od wpływu na politykę i ekonomię po rolę w kulturze popularnej, Katedra jest zjawiskiem, którego nie możemy zignorować.
.JPG)
Katedra (kościół katedralny, biskupi; łac. ecclesia cathedralis, z gr. καθέδρα, kathedra – krzesło, siedziba) – główny kościół diecezji, siedziba biskupa diecezjalnego.
Potocznie termin stosowany również wobec archikatedr, konkatedr, prokatedr i kościołów patriarchalnych, a niekiedy także jako swobodne określenie najważniejszego lub najstarszego kościoła miejskiego.
Historia
Rozszerzenie pojęcia katedra (początkowo jako miejsce do siadania) nastąpiło wraz z ustanowieniem święta katedry św. Piotra (354 r.). W modlitwie skierowanej do św. Piotra, a związanej z tym świętem oznaczała ona kierowanie kościołem. Od X wieku rozpowszechniła się jako nazwa kościoła biskupiego – przedtem stosowano terminy ecclesia matrix i ecclesia mater.
Początkowo, na wzór bazyliki laterańskiej (IV w.), kościoły biskupie nosiły wezwanie Salwatora. W 896 r. sama katedra laterańska otrzymała wezwanie św. Jana, dopiero później zaczęto nadawać katedrom wezwania maryjne i świętych[potrzebny przypis].
Według zwyczaju w swojej katedrze chowany jest biskup. Datę ustanowienia katedry obchodzi się jako święto danej diecezji.
Tron biskupi
Widocznym i charakterystycznym elementem katedry jest tron biskupi, z którego biskup zwraca się do wiernych. Początkowo zwany katedrą, a od X w., kiedy to katedrą zaczęto nazywać kościół biskupi, tronem. Tron biskupi może być umieszczony czasowo w dowolnym kościele danej diecezji, katedrą w ścisłym sensie jest jednak jedynie ten kościół, w którym jest on umieszczony na stałe. Początkowo tron biskupi znajdował się w absydzie, przed ołtarzem, po soborze trydenckim tron umieszczano z boku ołtarza, od soboru watykańskiego II tron umieszcza się bliżej nawy. Tradycyjny tron biskupi znajduje się na trzech stopniach i okryty jest baldachimem, w nowszych katedrach zwyczaj ten nie jest już jednak praktykowany.
Kościół katedralny i tron biskupi od początków dziejów Kościoła stanowią symbol autorytetu i władzy biskupa. Funkcje katedry jako symbolu władzy biskupiej rozpatrywali już Ojcowie Kościoła: św. Cyprian widział w katedrze symbol autorytetu biskupiego i jedności Kościoła lokalnego. Św. Augustyn tłumaczył usytuowanie katedry w absydzie potrzebą rozpoznawalności biskupa wśród wiernych oraz obowiązkiem czuwania, który nad nim ciąży .
Erygowanie katedry
Status prawnokanoniczny katedry nie zależy od jej wielkości ani formy architektonicznej. Podniesiony do godności katedry może zostać bez żadnych zmian w wyglądzie dowolny kościół w danej diecezji. Tylko biskup miejsca może ustanowić katedrę, nie mogą tego uczynić biskupi tytularni. Przeważnie erygowanie katedry wraz z utworzeniem diecezji zatwierdza Stolica Apostolska za pomocą wydanego specjalnie w tym celu Listu Apostolskiego. Są jednak wyjątki od tej zasady, w Stanach Zjednoczonych na mocy postanowień III Synodu w Baltimore biskupi wybierają swoje katedry samodzielnie[potrzebny przypis].
Mimo że do godności katedry może zostać podniesiony dowolny kościół w obrębie danej diecezji, zazwyczaj w każdej jest tylko jedna katedra. Niemal zawsze kościół taki znajduje się w tym samym mieście, w którym rezyduje biskup. Dwie katedry w jednej diecezji mogą istnieć, gdy dwie starsze diecezje zostały połączone aeque principaliter – nazywają się wtedy konkatedrami. Kościół pełniący funkcje katedry jedynie czasowo nazywa się natomiast prokatedrą.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ katedra, Encyklopedia PWN .
- ↑ a b c Castelfranchi Liana, Crippa Maria Antonietta, Nowy leksykon sztuki chrześcijańskiej, Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2013, s. 414–418, ISBN 978-83-7442-051-8, OCLC 843555212 .
- ↑ a b c d e Bogusław Nadolski, Leksykon symboli liturgicznych. Per visibilia an invisibilia, Kraków: Wydawnictwo Salwator, 2010, s. 148, ISBN 978-83-7580-157-6, OCLC 750783069 .
Bibliografia
- Bogusław Nadolski, Leksykon liturgii, Poznań 2006.
- New Catholic Encyclopedia, t. 3, New York 1967.