Liga Morska i Rzeczna
W tym artykule szczegółowo zbadamy temat Liga Morska i Rzeczna, zajmując się jego najważniejszymi i aktualnymi aspektami. Od jego początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, poprzez różne podejścia i perspektywy, które rozwinęły się na przestrzeni czasu. Temat ten jest dziś niezwykle ważny, ponieważ wywołał szeroką debatę i refleksję w różnych obszarach, od polityki po kulturę, i wyznaczył punkt zwrotny w sposobie rozwiązywania różnych problemów. W trakcie tworzenia tego artykułu będziemy analizować różne aspekty Liga Morska i Rzeczna, zagłębiając się w jego implikacje i tworząc przestrzeń do krytycznej refleksji wokół tego zjawiska.
,_ok%C5%82adka.jpg)
Liga Morska i Rzeczna (LMR, LMiR) – polska organizacja społeczna stawiająca sobie za cel propagowanie zagadnień morskich wśród społeczeństwa polskiego. Działała na rzecz rozbudowy floty morskiej i rzecznej. W okresie międzywojennym jej celem było także pozyskanie terenów pod osadnictwo lub kolonie dla Polski (np. w Brazylii, Peru, Liberii, terytoriach zamorskich Francji).
Historia
Liga Morska i Rzeczna powstała z inicjatywy generała Mariusza Zaruskiego 27 kwietnia 1924 roku z przekształcenia Ligi Żeglugi Polskiej (na bazie statutu zatwierdzonego przez min. spraw wewnętrznych RP w dn. 19 VIII 1924). Od października 1930 zmiana nazwy (na mocy uchwały III Walnego Zjazdu Delegatów LMiR w dniach 25–27 października 1930) na Liga Morska i Kolonialna (LMK). Jeden z jej większych oddziałów – łódzki – powstał 2 kwietnia 1925 roku.
W 1934 kupiła ziemię na terenie brazylijskiego stanu Paraná i założyła tam osiedle dla polskich kolonistów – Morską Wolę. 28 kwietnia 1934 podpisała umowę z Liberią dotyczącą współpracy gospodarczej i kulturalnej, próbując bezskutecznie nawiązać szersze kontakty handlowe z tym państwem. W latach 30. XX wieku prowadziła zbiórkę pieniędzy na Fundusz Obrony Morskiej, które m.in. przeznaczono na dofinansowanie budowy okrętu podwodnego „Orzeł”. Wydawała miesięcznik „Morze” i kwartalnik „Sprawy Morskie i Kolonialne”.
W 1936 przyznawano srebrne pozłacane medale z racji XV-lecia rocznicy odzyskania dostępu do morza.
W 1939 liczyła prawie 1 mln członków. Według prof. Andrzeja Polusa była wówczas największą organizacją pozarządową w kraju. Podczas II wojny światowej nie prowadziła działalności.
Liga odrodziła się, ale jeszcze nie w pełnych ramach organizacyjnych, 20 października 1944 r. w Lublinie jako „Liga Morska”. Pierwsze powojenne zebranie Ligi, zorganizowane przez Główny Zarząd Ligi, z udziałem delegata Departamentu Morskiego Rządu Tymczasowego – Jana Jarząbkiewicza, z celem wznowienia jej działalności, miało miejsce w Łodzi, 7 II 1945, w sali Domu Ludowego, przy ul. Przejazd (obecnie ul. Juliana Tuwima) 34. Prezesem Zarządu Tymczasowego Komitetu Organizacyjnego Ligi został wybrany sędzia Edmund Kawecki.
W roku 1946 rozporządzeniem Rady Ministrów uznana za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej z jednoczesną zmianą nazwy na Liga Morska. Od kwietnia 1950 w jej skład wchodził zlikwidowany pod przedwojenną nazwą Polski Związek Zachodni. Z dniem 10 maja 1953 roku Ligę Morską zlikwidowano przez włączenie jej do Ligi Przyjaciół Żołnierza.
Reaktywowana w grudniu 1980, podczas II Kongresu Kultury Morskiej, który odbył się w Gdańsku (6–7 grudnia 1980) jako „Liga Morska”. W marcu 1999 roku nastąpiła zmiana nazwy na „Liga Morska i Rzeczna”.
Obecnym prezesem (od 2007) jest kpt. ż.w. Andrzej Królikowski, dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, który zastąpił na tym stanowisku Bronisława Komorowskiego.
Struktura organizacyjna
Statut LMiK z 1930 r., który nie uległ większym zmianom w stosunku do statutu LMiR, stwierdzał, że Liga funkcjonuje organizacyjnie poprzez statutowe władze centralne, okręgi i oddziały. Okręg obejmował jeden lub kilka województw i grupował zasadniczo wszystkie oddziały na jego terenie.
W 1933 r. wprowadzono nowy szczebel organizacyjny – obwód, który miał za zadanie kierować działalnością oddziałów Ligi na terenie miast, powiatów, ewentualnie kilku powiatów. Utworzenie obwodów dostosowywało strukturę organizacyjną Ligi do administracyjnego podziału Polski na województwa.
Prezesi
- Liga Morska i Rzeczna
- wiceadm. Kazimierz Porębski (1918–1922)
- Julian Rummel (1922–1924)
- Edmund Krzyżanowski (1924–1928)
- Kazimierz Głuchowski (1928–1929)
- ppłk Michał Wyrostek (1929–1930)
- Liga Morska i Kolonialna
- gen. Gustaw Orlicz-Dreszer (1930–1936)
- gen. Stanisław Kwaśniewski (1936–1939)
- Liga Morska
- Szymon Żołna-Manugiewicz (1944–1946)
- Edmund Kawecki (1945; prezesem Zarządu Tymczasowego Komitetu Organizacyjnego Ligi)
- ppłk Stanisław Kiryluk (1946–1947)
- Stefan Szudziński (1947)
- Adam Mohuczy (1947–1949)
- wicemin. Józef Salcewicz (1949–1950)
- gen. Mieczysław Wągrowski (1950–1953)
- włączenie w struktury Ligi Przyjaciół Żołnierza
- doc. dr hab. Przemysław Smolarek (1981–1982)
- kmdr Henryk Pietraszkiewicz (1982–1986)
- min. Adam Nowotnik (1986–1990)
- min. Bronisław Komorowski (1990–1999)
- Liga Morska i Rzeczna
- min. Bronisław Komorowski (1999–2007)
- kpt ż.w. dr inż. Andrzej Królikowski (od 2007)
Członkowie
Upamiętnienie
Uchwałą z 12 grudnia 2018 Senat RP IX kadencji zdecydował o ustanowieniu roku 2019 Rokiem Ligi Morskiej i Rzecznej.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Łukasz Maziewski, Nie ma takiego państwa "Afryka", „wiadomosci.wp.pl”, 15 czerwca 2022 .
- ↑ Liga Morska i Rzeczna : statut, 1924. polona.pl. .
- ↑ „Łódź w Ilustracji”, 24 V 1925, nr 21, s. 3 (zebranie inaugurujące działalność oddz. łódzkiego LMiR; 11 V 1925)
- ↑ Edward Byczyński, Polscy pionierzy na Czarnym Lądzie, Ninateka.pl, 1936.
- ↑ Kronika. Odznaczenia w L. M. K.. „Zew Rzeszowa”, s. 79, Nr 10 z 1 kwietnia 1936.
- ↑ Kronika. Odznaczenia w L. M. K.. „Zew Rzeszowa”, s. 86, Nr 11 z 10 kwietnia 1936.
- ↑ Andrzej Polus. Instytut Studiów Międzynarodowych. .
- ↑ Tadeusz Białas, Liga Morska i Kolonialna, 1930–1939. Gdańsk 1983.
- ↑ „Dziennik Łódzki”, 9 II 1945, nr 8, s. 2 („Kronika łódzka. Wiec Ligi Morskiej”)
- ↑ „Polska Zbrojna”, 27 VII 1946, s. 6 (Miejsca martyrologii polskiej. Uchwały Rady Ministrów .
- ↑ Józef Wąsiewski: Dzieje polskich lig morskich 1918-2010.. Liga Morska i Rzeczna. . .
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 1231.
Linki zewnętrzne
- Strona Ligi Morskiej i Rzecznej
- Liga Morska i Rzeczna. plm.ocalicodzapomnienia.eu. .
- II RP wobec problemu wychodźstwa. Regulacje prawne, kolonie, faktorie.