Mała Konstytucja z 1992
W dzisiejszym świecie Mała Konstytucja z 1992 to kwestia, która zyskała znaczenie w różnych sferach społeczeństwa. Od polityki po kulturę popularną, Mała Konstytucja z 1992 przykuwa uwagę wszystkich typów odbiorców. Z wpływem wykraczającym poza granice geograficzne, Mała Konstytucja z 1992 stał się punktem odniesienia dla zrozumienia współczesnej panoramy. W tym artykule szczegółowo zbadamy to zjawisko, analizując jego implikacje i konsekwencje w różnych obszarach. Od jego powstania do przyszłej prognozy, Mała Konstytucja z 1992 zasługuje na szczegółowe zbadanie, aby zrozumieć jego dzisiejszy wpływ.
| Nazwa potoczna |
Mała Konstytucja z 1992 r. |
|---|---|
| Państwo | |
| Data wydania |
17 października 1992 |
| Miejsce publikacji | |
| Data wejścia w życie |
8 grudnia 1992 |
| Rodzaj aktu | |
| Przedmiot regulacji |
Konstytucja |
| Status |
uchylony |
| Utrata mocy obowiązującej z dniem |
17 października 1997 |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Mała Konstytucja z 1992 r. – Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Uchwalona przez Sejm I kadencji (1991–1993). Obowiązywała od 8 grudnia 1992 do 16 października 1997.
Treść Małej Konstytucji, uchwalonej w 1992 r., w sposób syntetyczny określona została w tytule tego aktu. Regulowała ona organizację oraz funkcjonowanie organów państwa w zakresie władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) oraz wykonawczej (Prezydent i rząd). Zawierała także podstawowe ustalenia dotyczące samorządu terytorialnego[1].
Ideą, jaka przyświecała jej twórcom, była chęć prawnego zamanifestowania ostatecznego odejścia od modelu ustrojowego okresu tzw. konstytucjonalizmu socjalistycznego, a także, jak głosi wstęp „usprawnienie działalności naczelnych władz państwa”. Ponieważ Mała Konstytucja regulowała jedynie część spraw stanowiących tradycyjnie przedmiot konstytucji, utrzymała ona w mocy niektóre przepisy Konstytucji lipcowej z 1952[2]. Mimo z góry zamierzonego krótkiego okresu jej obowiązywania, była ona trzykrotnie nowelizowana, przy czym niektóre z tych nowelizacji (np. ograniczenie prawa prezydenta do rozwiązania Sejmu i Senatu) były wyrazem ówczesnych konfliktów politycznych[3].
Na jej mocy zostały uchylone przepisy Konstytucji PRL z 1952 roku dotyczące ustroju socjalistycznego i wprowadzone nowe, stanowiące podstawę ustroju politycznego i gospodarki rynkowej[2]. Stanowiła ona, że organami Państwa w zakresie władzy ustawodawczej są Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, w zakresie władzy sądowniczej – niezawisłe sądy.
Sprecyzowała prerogatywy prezydenta i wprowadziła zasadę kontrasygnaty premiera lub właściwego ministra dla aktów prezydenta. Rząd powoływany był przez prezydenta, ale wymagane było uzyskanie wotum zaufania w Sejmie. Rada Ministrów zyskała możliwość wydawania rozporządzeń z mocą ustawy. Prezydent miał możliwość skrócenia kadencji parlamentu, gdy ten uchwali wotum nieufności dla premiera i nie powoła nowego. Znosiła również prawo prezydenta do rozwiązania parlamentu, gdy ten przyjmie ustawę uniemożliwiającą prezydentowi wykonywanie obowiązków.
Mała Konstytucja z 1992 r. przestała obowiązywać z dniem wejścia w życie Konstytucji z 2 kwietnia 1997, czyli 17 października 1997.
Przypisy
- ↑ Lesław Lech: Konstytucyjne zmagania. przegladdziennikarski.pl, 11 stycznia 2016. .
- ↑ a b Art. 77 ustawy: „Traci moc Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz.U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36, z 1980 r. Nr 22, poz. 81, z 1982 r. Nr 11, poz. 83, z 1983 r. Nr 39, poz. 175, z 1987 r. Nr 14, poz. 82, z 1988 r. Nr 19, poz. 129, z 1989 r. Nr 19, poz. 101 i Nr 75, poz. 444, z 1990 r. Nr 16, poz. 94, Nr 29, poz. 171 i Nr 67, poz. 397, z 1991 r. Nr 41, poz. 176 i Nr 119, poz. 514 oraz z 1992 r. Nr 75, poz. 367), z tym że pozostają w mocy przepisy rozdziałów 1, 4, 7 z wyjątkiem art. 60 ust. 1, rozdziałów 8, 9 z wyjątkiem art. 94 oraz rozdziałów 10 i 11.”.
- ↑ M. Bankowicz (red.), Słownik polityki, Wiedza Powszechna, Warszawa 1999, s. 129, 130.
Linki zewnętrzne
| I Rzeczpospolita |
|
|---|---|
| Okres zaborów |
|
| II Rzeczpospolita oraz jej terytoria autonomiczne i zależne |
|
| Polska Ludowa |
|
| III Rzeczpospolita |
|
- zobacz też:
Teksty polskich konstytucji
