Piaseczna (Tarnowskie Góry)
W dzisiejszym świecie Piaseczna (Tarnowskie Góry) to bardzo istotny temat, który wpływa na każdego na różne sposoby. Niezależnie od tego, czy jest to gorący temat, osoba wpływowa czy szeroka koncepcja, Piaseczna (Tarnowskie Góry) wywołał debaty i przyciągnął uwagę całego społeczeństwa. W tym artykule szczegółowo zbadamy Piaseczna (Tarnowskie Góry) i przeanalizujemy jego wpływ w różnych obszarach, od polityki po kulturę popularną. Dodatkowo sprawdzimy, jak Piaseczna (Tarnowskie Góry) ewoluował na przestrzeni czasu i jak nadal jest aktualnym tematem.
| Część Tarnowskich Gór | |
 Zbieg ulic: Kombatantów, Sudeckiej, Pułaskiego i Kościelnej w centrum dawnej wsi. Pośrodku widoczna zabytkowa kaplica z 1756 roku (zdj. 2021) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data założenia |
przed 1415 |
| W granicach Tarnowskich Gór |
22 maja 1975 |
| SIMC |
0943948 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
42-609 |
| Tablice rejestracyjne |
STA |
Położenie na mapie Tarnowskich Gór  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°28′59″N 18°47′32″E/50,483056 18,792083
| |
Piaseczna (niem. Piassetzna) – miejscowość, stanowiąca część miasta Tarnowskie Góry. Obejmuje większą część obszaru dzielnicy Strzybnica. Centrum Piasecznej (dawne siedlisko wsi) znajduje się w rejonie ulic Kombatantów, Proletariackiej, Sudeckiej, Pułaskiego, Jagiellońskiej i początkowego odcinka ul. Kościelnej. Na jej obszarze powstało pięć kolonii.
W Piasecznej znajduje się m.in. budynek dawnego Urzędu Miasta Strzybnica (obecnie przedszkole), a także gmach dawnego Urzędu Hutniczego.
Kolonie Piasecznej
Do Piasecznej należy pięć kolonii:
- Kolonia Piaseczna Wielka (też: Kolonia Wielka; niem. Gr. Kolonie; wcześniej Col. Friedrichshütte) – między Piaseczną a Strzybnicą, na prawym brzegu Stoły. Pierwotnie w obrębie ulic Bolesława Prusa, Piotra Ściegiennego, Husarskiej oraz wschodniego, krótszego odcinka ul. Ludwika Solskiego i przyległego odcinka ul. Kościelnej. Do czasów współczesnych kolonia ta rozrosła się na zachód, obejmując również ulice: Mieczysława Karłowicza, Witolda Rowickiego, Igora Strawińskiego oraz część ul. Ludwika Solskiego na zachód od ul. Bolesława Prusa. Granicę Wielkiej Kolonii ze Strzybnicą stanowi ul. Górna, zaś z Kolonią Jezioro – ul. Karłowicza;
- Kolonia Piaseczna Mała (niem. Kl. Kolonie) – położona daleko na wschodzie, na prawym brzegu Stoły przy skrzyżowaniu ul. Grzybowej z ul. Artura Zawiszy. Domy leżące na lewym brzegu Stoły należą już do Rybnej;
- Kolonia Jezioro (niem. Teichkolonie) – położona na północ od Piasecznej wokół dawnego stawu, na obu brzegach rzeki Stoły. Pierwotnie obejmowała zabudowania przy dzisiejszych ulicach Pionierskiej i Józefa Ignacego Kraszewskiego. Współcześnie kolonia ta rozrosła się na południowy wschód w stronę Wielkiej Kolonii, obejmując ul. Grabową, Dębową, Kossaka, Bronisława Hagera i zachodnią część ul. Solskiego;
- Pustki (niem. Pustki) – dawna leśniczówka na końcu obecnej ulicy Pustki-Leśnictwo.
Na zachód od Kolonii Piasecznej Małej, między ulicami Grzybową, Komuny Paryskiej, Zagórską i Ks. Prałata E. Płonki, położona jest kolonia Rybnej – Kolonia Rybna (niem. Kol. Rybna).
Historia
Ślady osadnictwa na terenie Piasecznej datowane są na młodszą epokę kamienną (neolit). Odkrywana licznie podczas badań archeologicznych w latach 20. i 30. XX wieku charakterystyczna ceramika z odciskami sznura jest dowodem, że istniejąca wówczas na obecnym terenie Piasecznej osada rozwijała się w okresie kultury ceramiki sznurowej.
Pierwsza wzmianka historyczna o Piasecznej pochodzi z 1415 roku. Wioska początkowo należała do parafii w Reptach, a następnie do parafii Stare Tarnowice. W 1736 roku Piaseczna pojawia się na mapie księstwa opolskiego autorstwa Iohannesa Wolfganga Wielanda.
W Piasecznej, na miejscu istniejącej od XV wieku kuźnicy (należącej m.in. do Donnersmarcków), w ciągu zaledwie sześciu miesięcy w 1786 roku została zbudowana przez pruski rząd z inicjatywy hrabiego Fryderyka Wilhelma von Redena huta srebra i ołowiu „Fryderyk”. Zakład dał początek nowej miejscowości – Strzybnicy.
Podczas plebiscytu na Górnym Śląsku w 1921 roku, oddano 552 głosy za Polską i 452 za Niemcami. W 1924 roku obszar dworski Strzybnica (obejmujący hutę z kolonią) wcielono do gminy wiejskiej Piaseczna.
Do roku 1928 na terenie Piasecznej znajdowała się placówka straży granicznej, która w wyniku reorganizacji została połączona z placówką „Rybna”, tworząc Placówkę Straży Granicznej I linii „Strzybnica”.
Krótko po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939, nieustalony oddział niemiecki rozstrzelał na terenie Piasecznej 13 osób, ich zwłoki następnie zakopano w lesie. Ciała zamordowanych ekshumowano po wojnie i pochowano na cmentarzu w Kolonii Rybnej.
W 1945 do gminy Piaseczna włączono gminę Rybna. Rok później siedzibę władz gminy przeniesiono do Strzybnicy, a jej nazwę zmieniono na gmina Strzybnica. W 1954 roku Piaseczna i Strzybnica utworzyły wspólną gromadę, natomiast Rybna wraz z Opatowicami – gromadę Rybna.
W latach 1958–1966 Piaseczna stanowiła część osiedla, a 1967–75 dzielnica miasta Strzybnica, wraz z którym 22 maja 1975 roku została włączona w granice Tarnowskich Gór.
W latach 1975–1998 Piaseczna administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Zabytki
Na terenie Piasecznej znajdują się dwa obiekty wpisane do rejestru zabytków:
- kaplica Matki Bożej Bolesnej z 1756 roku – w samym środku dawnej wsi Piaseczna, u zbiegu ulic Sudeckiej, Kombatantów, Kościelnej i Generała Pułaskiego (nr rej. A/998/69 z 18 lutego 1969),
- budynek dawnej szkoły katolickiej z 1890 roku – przy ul. Proletariackiej 8 (nr rej. A/319/10 z 2 listopada 2011).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 października 2019 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2019 r. poz. 2360).
- ↑ a b Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt), 5578 (3257), Broslawitz, 1913 oraz 5578, Broslawitz, 1923; Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000, P47-S27-C Strzybnica, 1933.
- ↑ a b c Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1967, s. 494.
- ↑ a b Danuta Molenda: Ziemie powiatu tarnogórskiego w epoce feudalnej. W: praca zbiorowa pod red. Henryka Rechowicza: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1969, s. 51.
- ↑ Jan Drabina, Okręg tarnogórski przed założeniem miasta, Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 9–18, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Jan Kwak, Tarnowskie Góry w okresie habsburskim (1526-1763), Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 79, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Arkadiusz Kuzio-Podrucki. Piaseczna. „Montes Tarnovicensis”, 2001-04-12. Oficyna Monos. ISSN 1640-0216. . (pol.).
- ↑ Jerzy Jaros: Sytuacja gospodarcza w okresie kapitalizmu pod panowaniem niemieckim. W: praca zbiorowa pod red. Henryka Rechowicza: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1969, s. 123.
- ↑ Józef Moszny, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763–1918), Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 187–189, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Henryk Rechowicz: W okresie walki o przyłączenie do Polski (1918–1921). W: praca zbiorowa pod red. Henryka Rechowicza: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1969, s. 193.
- ↑ Rozporządzenie Śląskiej Rady Wojewódzkiej z dnia 9 września 1924 r. w przedmiocie zniesienia obszarów dworskich w powiecie Tarnowskie Góry, „Dziennik Ustaw Śląskich” R. III, nr 21, poz. 86, 03.10.(30.09.)1924 (§ 1, ust. 9).
- ↑ Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Tarnowskie Góry” do 1936 roku. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- ↑ Andrzej Szefer: Pod okupacją hitlerowską. W: praca zbiorowa pod red. Henryka Rechowicza: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1969, s. 271.
- ↑ Jerzy Jaros, Jerzy Minkus: Miejscowości powiatu tarnogórskiego: miasta, osiedla i gromady. W: praca zbiorowa pod red. Henryka Rechowicza: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1969, s. 563–564.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. .
Linki zewnętrzne
- Piaseczna, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 45.
| Dzielnice | |
|---|---|
| Części miasta według TERYT | |
| Inne |
- ↑ Jednostki pomocnicze (dzielnice) wymienione w Rozdz. 4. § 8 pkt. 2 Statutu Gminy Tarnowskie Góry.