Potas

Temat Potas jest obecnie jednym z najbardziej aktualnych i dyskutowanych. Od kilkudziesięciu lat Potas jest przedmiotem badań i zainteresowań ekspertów z różnych dziedzin, którzy próbują zrozumieć jego znaczenie i wpływ na społeczeństwo. W tym artykule zbadamy różne aspekty Potas, od jego początków po dzisiejsze skutki. Przeanalizujemy różne teorie i opinie, które istnieją wokół Potas, a także jego ewolucję na przestrzeni lat. Ponadto sprawdzimy, jak Potas wpłynął na różne aspekty życia codziennego i zastanowimy się nad jego możliwą przyszłością i perspektywami.

Potas
– ← potas → wapń
Wygląd
srebrzystobiały
Potas
Widmo emisyjne potasu
Widmo emisyjne potasu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

potas, K, 19
(łac. kalium)

Grupa, okres, blok

1, 4, s

Stopień utlenienia

I

Właściwości metaliczne

metal alkaliczny

Właściwości tlenków

silnie zasadowe

Masa atomowa

39,098 ± 0,001

Stan skupienia

stały

Gęstość

856 kg/m³

Temperatura topnienia

63,5 °C

Temperatura wrzenia

759 °C

Numer CAS

7440-09-7

PubChem

5462222

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Potas (K, łac. kalium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych o liczbie atomowej 19.

Odkrycie

Potas odkrył i wyodrębnił w 1807 roku Humphry Davy poprzez elektrolizę wodorotlenku potasu. Polską nazwę zaproponował Filip Walter.

Występowanie, izotopy

Głównymi minerałami są sylwin, sylwinit, karnalit, kainit, langbeinit i różne glinokrzemiany.

Trwałe są izotopy 39
K oraz 41
K. Ważnym nietrwałym izotopem jest słabo promieniotwórczy 40
K, z którego, zależnie od sposobu przemiany, powstaje 40
Ar lub 40
Ca. Przemiana w argon jest wykorzystywana w datowaniu skał i minerałów metodą potasowo-argonową.

Charakterystyka

Reakcja potasu z wodą przebiega gwałtownie

Potas jest bardzo miękkim metalem. Można go kroić nożem, niczym ser. Jest bardzo aktywnym pierwiastkiem, potencjał standardowy układu K+
/K wynosi −2,93 V. W kontakcie z wodą i kwasami zapala się, często wybuchowo. Reaguje z alkoholami, wypierając z nich wodór i tworząc alkoholany. O ile jego powierzchnia nie jest spasywowana (na powietrzu pokrywa się warstwą nadtlenku K
2O
2), w kontakcie z powietrzem może się zapalić. Przechowuje się go w nafcie lub oleju parafinowym (najlepiej pod warstwą argonu).

Ważnymi związkami potasu są tlenek K
2O, nadtlenek K
2O
2 i wodorotlenek KOH, będący bardzo silną zasadą, oraz wiele soli. Prawie wszystkie sole potasu są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Do trudno rozpuszczalnych soli potasu należą: nadchloran KClO
4, heksachloroplatynian(IV) K
2 oraz wodorowinian KHC
4H
4O
6. Potas tworzy także wodorek. Spalany w nadmiarze tlenu tworzy żółty ponadtlenek KO
2, a w ozonie pomarańczowy ozonek KO
3. Ważnym odczynnikiem chemicznym jest nadmanganian potasu KMnO
4.

Potas, podobnie jak sód, wykazuje chemiluminescencję – podczas powolnego utleniania tlenem atmosferycznym występuje delikatne świecenie.

Kationy K+
 należą do V grupy i barwią płomień na kolor różowo-fioletowy.

Znaczenie biologiczne

  • bierze udział w przewodzeniu impulsów przez neuron
  • podwyższa stopień uwodnienia koloidów komórkowych
  • stanowi aktywator wielu enzymów

Potas w żywności

Poniższa tabela przedstawia zawartość potasu w 100g poszczególnych produktów (uwzględniono tylko te produkty, które w 100 g zawierają min. 250 mg potasu).

wykaz zawartości potasu w 100g poszczególnych produktów
Produkt zawartość potasu
soja sucha 2100 mg
kakao 1900 mg
morele suszone 1700 mg
fasola sucha 1200 mg
otręby pszenne 1182 mg
orzechy pistacjowe 1100 mg
koncentrat pomidorowy 1070 mg
mak 960 mg
groch suchy 940 mg
soczewica sucha 870 mg
nasiona słonecznika 800 mg
pestki dyni 810 mg
owoce suszone, daktyle, figi, jabłka, rodzynki, śliwki 650-950 mg
frytki 700 mg
Komosa ryżowa 674 mg
migdały, orzechy ziemne, laskowe 600-800 mg
awokado 600 mg
gorzka czekolada 581 mg
otręby owsiane 566 mg
szpinak 550 mg
orzechy włoskie 500 mg
Pierś z indyka 460 mg
ziemniaki (surowe) 454 mg
Halibut 446 mg
kakao gorzkie 16% 420 mg
banan 395 mg
wieprzowina 390 mg
płatki owsiane, jęczmienne, żytnie 380-400 mg
chleb pełnoziarnisty 300-400 mg
chude mięso 300-400 mg
ryby 300-400 mg
kasze gruboziarniste 200-400 mg
ziemniaki (gotowane) 295 mg

Źródło: wg Kunachowicz H. i wsp.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2005.

Skutki niedoboru

Niedobór u człowieka powoduje:

Niedobór u roślin powoduje:

Kationy potasu są głównymi jonami wewnątrzkomórkowymi, koniecznymi do utrzymania potencjału czynnościowego błon komórkowych (patrz: znaczenie biologiczne pierwiastków).

Uwagi

  1. ↑ Podana wartość stanowi przybliżoną standardową względną masę atomową (ang. abridged standard atomic weight) publikowaną wraz ze standardową względną masą atomową, która wynosi 39,0983 ± 0,0001 (patrz: publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.)).

Przypisy

  1. ↑ a b David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-27, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  2. ↑ potassium, Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów (ang.).
  3. ↑ Potassium (nr 244856) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. ↑ Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  5. ↑ Potas (nr 244856) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  6. ↑ Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 132. OCLC 839118859.
  7. ↑ Marek Ples: Chemiluminescencja metalicznego sodu. Weird science. . (pol.).
  8. ↑ Produkty bogate w potas, tabela, lista potraw bogatych w potas | Dieta i ruch - mp.pl , mp.pl (pol.).
  9. ↑ a b Otręby pszenne – właściwości, zawartość kalorii, w jakich formach można spożywać otręby pszenne | WP abcZdrowie , abczdrowie.pl (pol.).
  10. ↑ a b c Nowe kulinarne metody na obniżenie zawartości potasu w ziemniakach - doktorbarbara , doktorbarbara.pl (pol.).
  11. ↑ a b c d e f Potas - źródła potasu w diecie i wpływ na zdrowie - Dietetycy.org.pl , org.pl (pol.).
  12. ↑ Warzywa i owoce bogate w potas | Katelin , katelin.pl (pol.).

Bibliografia

p • d • e
Układ okresowy pierwiastków
1 2   3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
1 H   He
2 Li Be   B C N O F Ne
3 Na Mg   Al Si P S Cl Ar
4 K Ca   Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr   Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba   La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
8 Uue Ubn ✱  
  ✱ Ubu Ubb Ubt Ubq Ubp Ubh Ubs ...  
Metale alkaliczne Metale ziem
alkalicznych 		Lantanowce Aktynowce Metale przejściowe Metale Półmetale Niemetale Halogeny Gazy szlachetne Właściwości
nieznane
  1. ↑ Alternatywnie do skandowców zalicza się często nie lutet i lorens, lecz lantan, aktyn oraz hipotetyczny unbiun.
  2. ↑ Budowa 8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot