Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza

Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza

Polska
Premier	Bolesław Bierut, Józef Cyrankiewicz
Partie	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, pod koniec także Stronnictwo Demokratyczne
Kadencja	od 21 listopada 1952 do 27 lutego 1957
Poprzedni	pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza
Następny	drugi rząd Józefa Cyrankiewicza

Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza – rząd pod kierownictwem premiera Bolesława Bieruta (dotychczasowego Prezydenta RP i przewodniczącego KC PZPR), desygnowanego na Prezesa Rady Ministrów 20 listopada 1952 przez Sejm PRL I kadencji, po ustąpieniu dotychczasowego rządu Józefa Cyrankiewicza.

21 listopada 1952 Sejm powołał rząd w składzie zaproponowanym przez Bolesława Bieruta. W skład Rady Ministrów weszło 39 członków: premier, 8 wicepremierów i 30 ministrów. Cztery ministerstwa pozostały nieobsadzone. W 1954 Bolesław Bierut został odwołany ze stanowiska prezesa Rady Ministrów, a zastąpił go dotychczasowy wicepremier Józef Cyrankiewicz. 20 lutego 1957 rząd złożył dymisję gabinetu Sejmowi II kadencji. Przestał funkcjonować tydzień później, gdy powołano drugi rząd Józefa Cyrankiewicza.

W składzie Rady Ministrów następowały duże zmiany: spowodowane odwołaniem Bolesława Bieruta w 1954 oraz wydarzeniami z października 1956.

Rada Ministrów Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza (1952–1957)

W dniu zaprzysiężenia 21 listopada 1952

• Bolesław Bierut (PZPR) – prezes Rady Ministrów
• Józef Cyrankiewicz (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Władysław Dworakowski (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Tadeusz Gede (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Piotr Jaroszewicz (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Stefan Jędrychowski (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Hilary Minc (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Zenon Nowak (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów
• Konstanty Rokossowski (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej
• Feliks Baranowski (PZPR) – minister gospodarki komunalnej
• Czesław Bąbiński (PZPR) – minister budownictwa przemysłowego
• Hilary Chełchowski (PZPR) – minister Państwowych Gospodarstw Rolnych
• Konstanty Dąbrowski (PZPR) – minister handlu zagranicznego
• Jan Dąb-Kocioł (ZSL) – minister rolnictwa
• Tadeusz Dietrich (PZPR) – minister finansów
• Mieczysław Hoffmann (PZPR) – minister przemysłu rolnego i spożywczego
• Witold Jarosiński (PZPR) – minister oświaty
• Bolesław Jaszczuk (PZPR) – minister energetyki
• Kazimierz Mijal (PZPR) – minister-szef Urzędu Rady Ministrów
• Marian Minor (PZPR) – minister handlu wewnętrznego
• Ryszard Nieszporek (PZPR) – minister górnictwa
• Roman Piotrowski (PZPR) – minister budownictwa miast i osiedli
• Bolesław Podedworny (ZSL) – minister leśnictwa
• Mieczysław Popiel (PZPR) – minister żeglugi
• Stanisław Radkiewicz (PZPR) – minister bezpieczeństwa publicznego
• Adam Rapacki (PZPR) – minister szkolnictwa wyższego
• Bolesław Rumiński (PZPR) – minister przemysłu chemicznego
• Jan Rustecki (PZPR) – minister transportu drogowego i lotniczego
• Stanisław Skrzeszewski (PZPR) – minister spraw zagranicznych
• Włodzimierz Sokorski (PZPR) – minister kultury i sztuki
• Eugeniusz Stawiński (PZPR) – minister przemysłu lekkiego
• Ryszard Strzelecki (PZPR) – minister kolei
• Jerzy Sztachelski (PZPR) – minister zdrowia
• Wacław Szymanowski (ZSL) – minister poczt i telegrafów
• Henryk Świątkowski (PZPR) – minister sprawiedliwości
• Julian Tokarski (PZPR) – minister przemysłu maszynowego
• Adam Żebrowski (PZPR) – minister przemysłu drobnego i rzemiosła
• Kiejstut Żemaitis (PZPR) – minister hutnictwa
• wakat – minister pracy i opieki społecznej
• wakat – minister przemysłu drzewnego i papierniczego
• wakat – minister przemysłu materiałów budowlanych
• wakat – minister przemysłu mięsnego i mleczarskiego

Zmiany w składzie Rady Ministrów

• 25 marca 1953:
  • utworzenie Ministerstwa Skupu.
• 9 kwietnia 1953:
  • nominacja – Antoni Mierzwiński (PZPR) – minister skupu.
• 18 marca 1954:
  • odwołania: Bolesław Bierut ze stanowiska prezesa Rady Ministrów, Władysław Dworakowski ze stanowiska wicepremiera, Hilary Minc ze stanowiska przewodniczącego PKPG, Bolesław Podedworny ze stanowiska ministra leśnictwa i Jan Dąb-Kocioł ze stanowiska ministra rolnictwa.
  • mianowania: Józef Cyrankiewicz – prezes Rady Ministrów (dotychczasowy wiceprezes RM), Hilary Minc – I zastępca prezesa Rady Ministrów (dotychczas wiceprezes RM i przewodniczący PKPG); Zenon Nowak – II zastępca prezesa Rady Ministrów (dotąd wiceprezes RM); Jakub Berman (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów; Eugeniusz Szyr (PZPR) – przewodniczący PKPG; Jan Dąb-Kocioł (ZSL) – minister leśnictwa (dot. minister rolnictwa); Edmund Pszczółkowski (PZPR) – minister rolnictwa.
• 14 maja 1954:
  • odwołanie – Ryszard Nieszporek ze stanowiska ministra górnictwa.
  • powołania: Stanisław Łapot (PZPR) – wiceprezes Rady Ministrów; Piotr Jaroszewicz (PZPR) – minister górnictwa.
• 20 września 1954:
  • Adam Żebrowski został odwołany ze stanowiska ministra przemysłu drobnego i rzemiosła, a obowiązki kierownika ministerstwa przejął Mikołaj Olszewski (PZPR), dot. Sekretarz stanu.
• 7 grudnia 1954:
  • likwidacja Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz utworzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego przy Radzie Ministrów.
  • odwołanie Hilarego Chełchowskiego ze stanowiska ministra państwowych gospodarstw rolnych,
  • powołania: Stanisław Radkiewicz – minister państwowych gospodarstw rolnych (dot. minister bezpieczeństwa publicznego); Władysław Wicha (PZPR) – minister spraw wewnętrznych (dot. podsekretarz stanu w Ministerstwie Kontroli Państwowej); Władysław Dworakowski (PZPR) – przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego.
• 1 marca 1955:
  • nominacja: Stefan Pietrusiewicz (PZPR) – minister przemysłu materiałów budowlanych.
• 11 marca 1955:
  • przekształcenie Ministerstwa Poczt i Telegrafów w Ministerstwo Łączności.
• 16 kwietnia 1955:
  • utworzenie Ministerstwa Przemysłu Motoryzacyjnego; minister – Julian Tokarski dot. minister przemysłu maszynowego.
  • Franciszek Jóźwiak odwołany z funkcji ministra kontroli państwowej i mianowany wiceprezesem Rady Ministrów.
  • inne nominacje: Roman Zambrowski (PZPR) – minister kontroli państwowej; Roman Fidelski (PZPR) – minister przemysłu maszynowego.
• 18 kwietnia 1955:
  • przekształcenie Ministerstwa Górnictwa w Ministerstwo Górnictwa Węglowego; minister bez zmiany.
• 1 lutego 1956:
  • odwołania: Feliks Baranowski ze stanowiska ministra gospodarki komunalnej i Kazimierz Mijal ze stanowiska ministra-szefa Urzędu Rady Ministrów.
  • powołanie – Kazimierz Mijal – minister gospodarki komunalnej.
• 23 marca 1956:
  • odwołanie – Piotr Jaroszewicz z funkcji ministra górnictwa węglowego (dalej był wicepremierem).
  • powołania: Franciszek Waniołka (PZPR) – minister górnictwa węglowego; Stanisław Zawadzki (PZPR) – minister pracy i opieki społecznej.
• 30 marca 1956:
  • odwołania: Edmund Pszczółkowski z funkcji ministra rolnictwa i Dworakowski z funkcji przew. Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego.
  • powołania: Antoni Kuligowski (PZPR) – minister rolnictwa; Edmund Pszczółkowski – przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego.
• 19 kwietnia 1956:
  • Stanisław Radkiewicz odwołany ze stanowiska ministra państwowych gospodarstw rolnych i powołany Mieczysław Moczar (PZPR); Włodzimierz Sokorski odwołany ze stanowiska ministra kultury i sztuki, a zastąpił go Karol Kuryluk (PZPR).
• 21 kwietnia 1956:
  • Henryk Świątkowski odwołany ze stanowiska ministra sprawiedliwości.
• 27 kwietnia 1956:
  • odwołania: Adam Rapacki ze stanowiska ministra szkolnictwa wyższego i Stanisław Skrzeszewski ze stanowiska ministra spraw zagranicznych.
  • powołania: Adam Rapacki (PZPR) – minister spraw zagranicznych; Zofia Gawrońska-Wasilkowska (PZPR) – minister sprawiedliwości; prof. Stefan Żółkiewski – minister szkolnictwa wyższego.
• 4 maja 1956:
  • na stanowisku wiceprezesa Rady Ministrów Bermana zastąpił minister przemysłu lekkiego Eugeniusz Stawiński.
• 13 czerwca 1956:
  • prof. Wacław Szymanowski odwołany ze stanowiska ministra łączności a zastąpił go Jan Rabanowski (SD).
• 5 lipca 1956:
  • połączenie urzędu ministra budownictwa przemysłowego oraz ministra budownictwa miast i osiedli w urząd ministra budownictwa.
• 7 lipca 1956:
  • odwołania: Roman Fidelski ze stanowiska ministra przemysłu maszynowego; Bolesław Jaszczuk ze stanowiska ministra energetyki i Julian Tokarski ze stanowiska ministra przemysłu motoryzacyjnego.
  • powołania: Bolesław Jaszczuk – minister przemysłu maszynowego; Eugeniusz Zadrzyński (PZPR) – tymczasowy kierownik Ministerstwa Energetyki.
• 11 lipca 1956:
  • połączenie urzędu ministra przemysłu rolnego i spożywczego z urzędem ministra przemysłu mięsnego i mleczarskiego w urząd ministra przemysłu spożywczego; połączenie urzędu ministra leśnictwa z urzędem ministra przemysłu drzewnego i papierniczego w urząd ministra leśnictwa i przemysłu drzewnego.
  • odwołania: Eugeniusza Szyra ze stanowiska przew. PKPG, Czesława Bąbińskiego ze stanowiska ministra budownictwa przemysłowego oraz Romana Piotrowskiego z funkcji ministra miast i osiedli.
  • powołania: Stefan Jędrychowski (PZPR) – przewodniczący PKPG; Eugeniusz Szyr (PZPR) – minister budownictwa.
• 13 lipca 1956:
  • powołanie – Zygmunt Moskwa (SD) – minister przemysłu drobnego i rzemiosła.
• 16 lipca 1956:
  • powołania: Jan Dąb-Kocioł (ZSL) – minister leśnictwa i przemysłu drzewnego; Mieczysław Hoffmann (PZPR) – minister przemysłu spożywczego.
• 4 sierpnia 1956:
  • Witold Jarosiński odwołany ze stanowiska ministra oświaty.
• 11 września 1956:
  • powołanie – Feliks Baranowski (PZPR) – minister oświaty.
• 10 października 1956:
  • Hilary Minc odwołany ze stanowiska I zastępcy prezesa Rady Ministrów.
• 24 października 1956:
  • odwołania: Zenon Nowak, Tadeusz Gede, Stefan Jędrychowski, Franciszek Jóźwiak, Stanisław Łapot, Eugeniusz Stawiński, Roman Zambrowski.
  • powołania: Zenon Nowak – wiceprezes Rady Ministrów; prof. Stefan Ignar (ZSL) – wiceprezes Rady Ministrów; gen. bryg. Jan Górecki (PZPR) – kierownik Ministerstwa Kontroli Państwowej.
• 13 listopada 1956:
  • odwołania: Konstanty Rokossowski, Feliks Baranowski, Mieczysław Popiel, Jerzy Sztachelski, Eugeniusz Szyr.
  • powołania: gen. dyw. Marian Spychalski (PZPR) – minister obrony narodowej; Władysław Bieńkowski (PZPR) – minister oświaty; prof. Rajmund Barański (bezp.) – minister zdrowia; prof. Stanisław Darski (bezp.) – minister żeglugi; Jerzy Sztachelski (PZPR) – minister bez teki, pełnomocnik rządu do spraw stosunków z Kościołem; Władysław Kopeć (PZPR) – kierownik Ministerstwa Budownictwa.
• 15 listopada 1956;
  • zniesienie Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i utworzenie Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.
• 9 grudnia 1956:
  • Minister handlu zagranicznego Konstanty Dąbrowski został zastąpiony prof. Witoldem Trąmpczyńskim (PZPR).
• 31 grudnia 1956:
  • Stefan Jędrychowski mianowany przewodniczącym Komisji Planowania (dot. przewodniczący PKPG).
• 10 stycznia 1957:
  • Minister rolnictwa Antoni Kuligowski został zastąpiony przez Edwarda Ochaba (PZPR).

Uwagi

Przypisy

• p
• d
• e

Rząd Bolesława Bieruta/Józefa Cyrankiewicza (1952–1957)

W dniu zaprzysiężenia

Bolesław Bierut (PZPR) Józef Cyrankiewicz (PZPR) Władysław Dworakowski (PZPR) Tadeusz Gede (PZPR) Piotr Jaroszewicz (PZPR) Stefan Jędrychowski (PZPR) Hilary Minc (PZPR) Zenon Nowak (PZPR) Konstanty Rokossowski (PZPR) Feliks Baranowski (PZPR) Czesław Bąbiński (PZPR) Hilary Chełchowski (PZPR) Konstanty Dąbrowski (PZPR) Jan Dąb-Kocioł (ZSL) Tadeusz Dietrich (PZPR) Mieczysław Hoffmann (PZPR) Witold Jarosiński (PZPR) Bolesław Jaszczuk (PZPR) Kazimierz Mijal (PZPR) Marian Minor (PZPR) Ryszard Nieszporek (PZPR) Roman Piotrowski (PZPR) Bolesław Podedworny (ZSL) Mieczysław Popiel (PZPR) Stanisław Radkiewicz (PZPR) Adam Rapacki (PZPR) Bolesław Rumiński (PZPR) Jan Rustecki (PZPR) Stanisław Skrzeszewski (PZPR) Włodzimierz Sokorski (PZPR) Eugeniusz Stawiński (PZPR) Ryszard Strzelecki (PZPR) Jerzy Sztachelski (PZPR) Wacław Szymanowski (ZSL) Henryk Świątkowski (PZPR) Julian Tokarski (PZPR) Adam Żebrowski (PZPR) Kiejstut Żemaitis (PZPR)

Późniejsi członkowie rządu

Antoni Mierzwiński (PZPR) Jakub Berman (PZPR) Edmund Pszczółkowski (PZPR) Eugeniusz Szyr (PZPR) Franciszek Jóźwiak (PZPR) Stanisław Łapot (PZPR) Władysław Wicha (PZPR) Stefan Pietrusiewicz (PZPR) Roman Fidelski (PZPR) Roman Zambrowski (PZPR) Franciszek Waniołka (PZPR) Stanisław Zawadzki (PZPR) Antoni Kuligowski (PZPR) Karol Kuryluk (PZPR) Mieczysław Moczar (PZPR) Zofia Wasilkowska (PZPR) Stefan Żółkiewski (PZPR) Jan Rabanowski (SD) Zygmunt Moskwa (SD) Stefan Ignar (ZSL) Rajmund Barański Władysław Bieńkowski (PZPR) Stanisław Darski Marian Spychalski (PZPR) Witold Trąmpczyński (PZPR) Edward Ochab (PZPR)

• kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu