Ukraińska kontrofensywa w obwodzie charkowskim

Kontrofensywa charkowska

Inwazja Rosji na Ukrainę
Mapa kontrofensywy
Czas	6 września – 2 października 2022
Miejsce	obwód charkowski, obwód doniecki, obwód ługański
Terytorium	Ukraina
Wynik	zwycięstwo Ukrainy
Strony konfliktu
Rosja  Doniecka Republika Ludowa  Ługańska Republika Ludowa  Ukraina
Straty
Pierwsza faza: Dziesiątki tysięcy żołnierzy zabitych, pojmanych lub dezerterów 1 Gwardyjska Armia Pancerna: 10 000 zabitych 4 Gwadryjska Dywizja Pancerna: 90-100 zniszczonych lub przejętych czołgów T-80 2 Gwardyjska Dywizja Zmechanizowana: dwa pułki zniszczone 11 Korpus Armijny: 6000+ zabitych, 200 pojazdów zniszczonych Druga faza: 1500+ zabitych (druga bitwa w Łymanie) nieznane
Położenie na mapie Ukrainy miejsce bitwy
50°N 37°E/50,000000 37,000000

Ukraińska kontrofensywa w obwodzie charkowskim – główna operacja kontrofensywna podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Rozpoczęła się 6 września 2022 r. Po rozpoczęciu kontrofensywy chersońskiej(inne języki) na południu Ukrainy pod koniec sierpnia, siły ukraińskie rozpoczęły drugą kontrofensywę na początku września w obwodzie charkowskim na wschodzie Ukrainy.

Przebieg

Pierwsza faza (6–12 września 2022 r.)

W dniu 6 września 2022 r. siły ukraińskie rozpoczęły kontrofensywę w regionie Charkowa, zaskakując siły rosyjskie. W wywiadzie z „The Guardian” z 10 września, rzecznik ukraińskich sił specjalnych Taras Berezowiec stwierdził, że Rosja „myślała, że będzie na południu... potem, zamiast na południu, ofensywa nastąpiła tam, gdzie najmniej się spodziewali, a to spowodowało, że wpadli w panikę i uciekli”.

Ukraińskie oddziały posunęły się o co najmniej 20 kilometrów w głąb terytorium zajmowanego przez Rosjan i odbiły około 400 kilometrów kwadratowych terytorium w ciągu pierwszych dwóch dni.

Do 9 września Ukraina przełamała rosyjskie linie, a ukraińskie wojsko przekazało, że posunęło się naprzód o prawie 50 kilometrów i odzyskało ponad 1000 kilometrów kwadratowych terytorium. Ten postęp umieścił ich około 44 kilometrów na północny zachód od Izium, głównej rosyjskiej bazy logistycznej w regionie, tempo postępu w dużej mierze niespotykane od czasu wycofania się Rosji z Kijowa na początku wojny. The Washington Post opisał upadek Izium 10 września jako „oszałamiającą klęskę”; Institute for the Study of War(inne języki) ocenił, że siły ukraińskie zdobyły około 2500 kilometrów kwadratowych w przełomie.

Orla Guerin, międzynarodowy korespondent w środkowej Ukrainie ocenił, że po raz pierwszy od czasów II wojny światowej w jednej bitwie zginęły całe rosyjskie jednostki.

Przełamanie

6 września, po skoncentrowaniu sił na północ od Bałakliji w Pryszybie, małej wiosce położonej około 15 km na północny zachód od Bałakliji, wojska ukraińskie rozpoczęły kontrofensywę w obwodzie charkowskim, która wyparła siły rosyjskie z powrotem na lewy brzeg rzek Doniec i Serednja Balakliika. Wzięły w niej udział ukraińskie siły specjalne, czołgi, transportery opancerzone i oddziały 92 Brygady Zmechanizowanej.

Tego samego dnia siły ukraińskie zajęły Werbiwkę, około 8 km na wschód od Pryszyb i mniej niż 3 km na północny zachód od Balakliji. Kilka rosyjskich źródeł podało, że siły rosyjskie zburzyły bliżej nieokreślone mosty na wschodnich obrzeżach Bałaklii, aby zapobiec dalszym ukraińskim atakom.

Wojska ukraińskie przeszły następnie do ofensywy w kierunku Bałaklii, Wołokołamskiego Jaru, Szewczenkowych, Kupiańska oraz dzielnic Sawczyńce i Kunje, położonych na wschód od Bałaklii. Według źródeł rosyjskich na tej linii styku Ukraińcom w niektórych rejonach przeciwstawiały się lekko uzbrojone oddziały milicji DRL, podczas gdy źródła ukraińskie twierdziły, że siły w tym rejonie to zawodowi żołnierze rosyjscy, a nie poborowi z Donbasu.

Do następnego dnia siły ukraińskie posunęły się o około 20 kilometrów w głąb terytorium okupowanego przez Rosjan, odzyskując około 400 kilometrów kwadratowych i osiągając pozycje na północny wschód od Izium. Rosyjskie źródła twierdziły, że sukces ten był prawdopodobnie spowodowany przeniesieniem sił rosyjskich do Chersonia w odpowiedzi na ukraińską ofensywę w tym mieście.

Do 8 września ukraińskie oddziały posunęły się o 50 km w głąb rosyjskich pozycji obronnych na północ od Izium. Jednostki OMSN rosyjskiej Gwardii Narodowej utraciły kontrolę nad Bałakliją, około 44 km na północny zachód od Izium, chociaż Ukraina przejęła kontrolę nad miastem dopiero 10 września. W pobliżu miasta siły ukraińskie odbiły największą bazę amunicyjną Centralnego Zarządu Rakiet i Artylerii Sił Zbrojnych Ukrainy. Siły ukraińskie odzyskały również kontrolę nad ponad 20 wioskami. Tego samego dnia ukraińskie media poinformowały, że siły ukraińskie schwytały wysokiego rangą rosyjskiego oficera na froncie charkowskim. Na podstawie nagrania mężczyzny spekulowano, że był to generał porucznik Andrej Syczewoj, dowódca Zachodniego Okręgu Wojskowego Sił Zbrojnych Rosji.

9 września wspierana przez Rosję administracja zarządziła ewakuację do Rosji ludności z Iziumu, Kupiańska i Wełykyj Burłuk. Lokalni mieszkańcy donosili później, że w tym momencie rosyjscy żołnierze w okolicy zaczęli uciekać z wiosek, pozostawiając za sobą broń, jeszcze przed przybyciem wojsk ukraińskich. Później siły ukraińskie dotarły do Kupiańska, ważnego węzła tranzytowego na skrzyżowaniu kilku głównych linii kolejowych zaopatrujących rosyjskie wojska na froncie. Instytut Badań nad Wojną stwierdził, że uważa, iż Kupiańsk prawdopodobnie upadnie w ciągu najbliższych 72 godzin. W odpowiedzi na ukraińskie natarcie, rosyjskie jednostki rezerwowe zostały wysłane jako posiłki zarówno do Kupiańska, jak i Izium.

10 września siły ukraińskie odbiły Kupiańsk i Izium i rzekomo posuwały się w kierunku Łymania. Doradczyni szefa charkowskiej rady obwodowej Natalia Popowa opublikowała na Facebooku zdjęcia żołnierzy trzymających ukraińską flagę przed ratuszem w Kupiańsku. Ukraińscy funkcjonariusze służb bezpieczeństwa i policji przenieśli się do odzyskanych miejscowości, aby sprawdzić tożsamość tych, którzy pozostali pod rosyjską okupacją. Później tego samego dnia gubernator obwodu ługańskiego Serhij Hajdaj(inne języki) stwierdził, że ukraińscy żołnierze wkroczyli na przedmieścia Lisiczańska, podczas gdy ukraińskim partyzantom udało się podobno zdobyć część Kreminnej. Hajdaj stwierdził, że siły rosyjskie uciekły z miasta, pozostawiając Kreminną „praktycznie pustą”.

The New York Times stwierdził, że upadek strategicznie ważnego miasta Izium na wschodzie Ukrainy jest najbardziej druzgocącym ciosem dla Rosji od czasu jej odwrotu z Kijowa. Rzecznik rosyjskiego Ministerstwa Obrony Igor Konaszenkow zareagował na te wydarzenia, twierdząc, że rosyjskie siły w rejonie Bałaklii i Izium „przegrupują się” w rejonie Doniecka, „aby osiągnąć wyznaczone cele specjalnej operacji wojskowej mającej na celu wyzwolenie Donbasu”. Ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski potwierdził, że od rozpoczęcia kontrofensywy Ukraina odzyskała 2000 kilometrów kwadratowych.

11 września „Newsweek” doniósł, że siły ukraińskie „przeniknęły przez rosyjskie linie na głębokość do 70 kilometrów w niektórych miejscach i odbiły ponad 3000 kilometrów kwadratowych terytorium od 6 września”. Doniesienia o wycofaniu rosyjskich wojsk z Kozaczyzny Łopańskiej i podniesieniu ukraińskiej flagi przez mieszkańców obok ratusza pojawiły się na stronie objectiv.tv. Mapa wykorzystana w briefingu rosyjskiego Ministerstwa Obrony tego samego dnia potwierdziła, że siły rosyjskie wycofały się z Kozaczyzny Łopańskiej, a także z Wołczańska i innych miejscowości na granicy ukraińsko-rosyjskiej. Siły ukraińskie odbiły również Wełykyj Burłuk.

28 września „Financial Times” opublikował artykuł z wieloma interaktywnymi grafikami i przedstawił żywy obraz przyczyn ukraińskiej błyskawicznej kontrofensywy w kierunku Kupiańska. Przypisano w nim dostarczane z Zachodu systemy HIMARS jako jedną z przyczyn, które umożliwiły Ukrainie obezwładnienie sił rosyjskich w ciągu zaledwie 6 dni, na dystansie 90 km i odzyskanie ponad 2500 km${\textstyle ^{2}}$ ziemi.

Wycofanie się Rosjan z obwodu charkowskiego na zachód od rzeki Oskił

Po południu 11 września rosyjskie Ministerstwo Obrony ogłosiło formalne wycofanie sił rosyjskich z prawie całego obwodu charkowskiego. Ministerstwo „ogłosiło, że trwa 'operacja ograniczania i przerzucania wojsk'”. O godzinie 20:06 tego dnia rosyjskie pociski manewrujące Kalibr uderzyły w ukraińskie obiekty infrastruktury krytycznej (w tym charkowski TEC-5), co spowodowało, że obwody połtawski, sumski, charkowski, dniepropietrowski, doniecki i część obwodu odeskiego zostały pozbawione prądu. Tymczasem w Łymaniu trwały starcia między ukraińskimi napastnikami a rosyjskimi obrońcami.

12 września, według informacji Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Ukrainy, Siły Obronne Ukrainy zlikwidowały rosyjskie oddziały w ponad 20 miejscowościach, w szczególności w Wełykym Burłuku i Dworicznej. Rosyjski szef charkowskiego urzędu okupacyjnego Witalij Ganczew ujawnił w rosyjskich mediach państwowych Rossija 24, że siły ukraińskie przewyższają liczebnie siły rosyjskie „8-krotnie”. Granica z rosyjskim obwodem biełgorodzkim została zamknięta po tym, jak około 5000 cywilów zostało „ewakuowanych” do Rosji.

Do 13 września Ukraina odbiła cały obwód charkowski na zachód od rzeki Oskoł, a media twierdzą, że ukraińskie wojska wkroczyły do Wołczańska.

Przypisy