Zygmunt Reliszko

Zygmunt Reliszko

Zygmunt, Bolesław Kołodziejski, Kołodziejski

major piechoty
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1899 Warszawa
Data i miejsce śmierci	luty 1956 Montreal
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa Narodowe Siły Zbrojne
Jednostki	Pociąg Pancerny „Groźny”, 76 Lidzki Pułk Piechoty, 67 Pułk Piechoty, Batalion Forteczny „Mikołów”, Wachlarz, Brygada Dyspozycyjno-Zmotoryzowana „Koło”
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa: kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Zygmunt Reliszko, ps. „Zygmunt”, „Bolesław Kołodziejski”, „Kołodziejski” (ur. 1 maja 1899 w Warszawie, zm. w lutym 1956 w Montrealu) – major piechoty Wojska Polskiego II RP, oficer Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych.

Życiorys

Urodził się 1 maja 1899 w Warszawie. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920. W 1919 r. wyróżnił się na froncie jako podchorąży w załodze pociągu pancernego „Groźny”.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. Służył w 76 Lidzkim pułku piechoty w Grodnie, a następnie 67 pułku piechoty w Brodnicy. Prowadził Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 67 pp. W 1932 r. pełnił służbę w 3 Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Grodnie. W międzyczasie ukończył Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.

Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. jako zastępca dowódcy batalionu fortecznego „Mikołów” w składzie Grupy Operacyjnej „Śląsk”, który bronił odcinka frontu w rejonie wsi Wyry (województwo śląskie) na wschodnim Górnym Śląsku. Pod koniec września wraz z resztkami swojej jednostki przedostał się do Lasów Augustowskich.

Po przedostaniu się do Warszawy, zaangażował się w działalność konspiracyjną w ramach Związku Walki Zbrojnej. Zorganizował placówkę wywiadowczą pod kryptonimem „Zygmunt”, która za pośrednictwem ambasady japońskiej przekazywała meldunki do placówki Oddziału II w Berlinie. Meldunki te przez Sztokholm docierały do Sztabu Najwyższego Wodza w Londynie. Po agresji Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 r., został przeniesiony do wydzielonej organizacji dywersyjnej „Wachlarz”. Został zastępcą dowódcy IV Odcinka, płka. Witolda Komierowskiego, a po jego wyrzuceniu w maju 1942 r., objął dowodzenie Odcinkiem. Wobec nadal pojawiających się nieprawidłowości w jego działalności 28 września został wezwany do sztabu „Wachlarza” w Warszawie, gdzie zarzucono mu zatajanie matactw poprzedniego zwierzchnika i pozbawiono dowództwa.

Major Reliszko wstąpił do Narodowych Sił Zbrojnych. W lutym 1943 r. został komendantem Kwatery Głównej KG NSZ, a w marcu tego roku objął dowodzenie Brygadą Dyspozycyjno-Zmotoryzowaną „Koło”. Jako jej dowódca brał udział w powstaniu warszawskim, walcząc na Starym Mieście i Śródmieściu. Według niektórych opracowań ppłk Z. Reliszko miał 29 września otrzymać za bohaterski udział w walkach wniosek odznaczeniowy do Orderu Virtuti Militari V klasy. Po kapitulacji został inspektorem Obszaru Zachodniego NSZ.

Po zakończeniu wojny uciekł przed NKWD do Szwecji, skąd wyemigrował do Kanady. Zmarł w lutym 1956 r. w Montrealu. Jest pochowany na cmentarzu weteranów „Field of Honour” w Pointe-Claire.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (16 września 1931)
• Krzyż Walecznych (1922)
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)

Przypisy