Günümüz dünyasında, Pütürge hayatın farklı yönleriyle büyük önem kazanmıştır. Kişisel, profesyonel veya sosyal düzeyde Pütürge, karar vermede ve günlük zorluklarla yüzleşme şeklimizde çok önemli bir rol oynar. Uzun bir süredir Pütürge, toplum üzerindeki etkisini daha iyi anlamaya çalışan çeşitli disiplinlerdeki uzmanların çalışma ve analiz konusu olmuştur. Bu makalede, Pütürge'in zaman içindeki evriminden modern yaşam üzerindeki etkisine kadar farklı yönlerini inceleyeceğiz. Ayrıca bireysel ve kolektif gelişimdeki öneminin yanı sıra geleceğe yönelik olası sonuçlarını da analiz edeceğiz.
Pütürge | |
---|---|
Türkiye'de bulunduğu yer | |
İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Malatya |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu |
İdare | |
• Kaymakam | Ahmet Kasım Tecimen |
• Belediye başkanı | Mikail Sülük (AKP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 1043 km² |
Rakım | 1250 m |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 15,049 |
• Kır | - |
• Şehir | 13.663 |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
İl alan kodu | 422 |
İl plaka kodu | 44 |
Pütürge, Malatya ilinin bir ilçesidir. Malatya'ya 74 km mesafededir. Denizden yüksekliği 1.250 metredir. İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır.
İlçe, arazi olarak engebeli ve sarptır. Düz arazi yok denecek kadar azdır. İlçe toprakları Fırat Nehri'ne dökülen Şiro Çayı'nın geniş vadisinin tabanı ile bu vadi etrafında bulunan dağlık kesimlerden oluşur. Yerleşim yerleri dağlık ve tepelik alanlarda yoğunlaşmıştır. Bunun için tarıma elverişli arazileri dağ ve tepelerin yamaçlarında bulunmaktadır.
Buraya ilk yerleşmenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. İlçede Kütahya'dan gelen Samanoğulları'nında var olduğu söylenmektedir. Bunlardan başka, nereden geldiği bilinmeyen Kopuzoğulları da daha sonra buraya gelerek yerleşen bir topluluktur.
İlçede dil olarak Türkçe, Kürtçe ve Zazaca kullanılmaktadır. İnanç bakımından Sünni ve az da olsa Alevi köylerinin yer aldığı bölgede tarımcılık, hayvancılık ve arıcılık başta gelen geçim kaynaklarıdır.
Pütürge halkının büyük çoğunluğu tekstil ve plastik sektöründe çalışmaktadır. Pütürge İstanbul, Ankara, Kayseri, İzmir gibi şehirlere büyük göç vermektedir.
İlçeye bağlı köylerin tamamında tarım ve hayvancılık yapılmaktadır. Bölge halkı gelenek ve göreneklerine bağlıdır. İlçede okuma yazma oranı 1985-1994 dönemlerinde %95'e ulaşmıştır. İlçeye bağlı Uzuntaş Köyünde Perieş (Dilbersen) kalesi bulunmakta M.S. 450 yılında yapıldığı ve yapımında 10.000 askerin çalıştığı söylenmektedir. Yine dünyanın 7. harikası olarak bilinen Nemrut Dağı'nın doğu yakası ilçe hudutları içerisinde bulunmaktadır. Ayrıca Kerar Kalesi Nan-ı Guni ve Battalgazi ziyareti gibi tarihi yerler vardır.
İlk adı güzel yer, istenen yer anlamına gelen İmrunyada "Mürün" bundan 300 yıl önce köy olarak kurulmuş. 1877 yılında bucak haline getirilerek Adıyaman'ın Kâhta ilçesine bağlanmıştır. 1892 yılında ilçe olarak mülki taksimatta Elazığ iline bağlanan Pütürge, Cumhuriyetin ilanıyla Malatya'ya bağlanmıştır.
Önceleri Şiro ve İmran adlarıyla anıldı. Kahta'ya bağlı bir nahiye iken 1870 senesinde Elâzığ'a bağlanarak bir kaza merkezi oldu. Bir süre sonra da Malatya'ya bağlandı. Buraya ilk yerleşmenin ne zaman yapıldığı bilinmiyor. İlçe halkının büyük bir bölümünün Kütahya'dan gelen Samanoğulları tarafından meydana geldiği söylenmektedir. Bunlardan başka, nereden geldiği bilinmeyen Kopuzoğulları da daha sonra buraya gelerek yerleşen bir topluluktur.
Pütürge kelimesi Kars ve çevresinde görülür, fakat kökeni Rusça bir kelime olan "Butylka/ Budulga"dır. 'Şişe' anlamındadır, tam karşılığı ise; "Kiloluk şişelere benzer şekilde, tenekeden yapılma, tepesi ters huni, gövdesi silindir biçiminde kap."dır. Zanaat Terimleri Sözlüğü'nde "Pütürge" olarak geçer, . Malatya Pütürge adının kökeni belirsizdir, eğer Kars ve çevresinde kullanılan kelimenin uzantısı ise bu bölgede bu şişenin üretimi yapılmış olabilir. Bir ihtimal ise 93 harbinin akabinde Anadolu'ya' göçen yüz binlerce göçmenden Malatya ve çevre bölgesine yerleştirilen Müslüman Boşnakların (Türkiyede Bosna Göçmenleri, Muammer Demirel) adları olan "Poturice/ Poturce" adının yöreye uymuş şekliydi. Eski adı olan "Şîro" ise kökeni orta-Farsça (Pahlavi/Pehlevi) kuzey ağzında "Şer/ Şîr" olan ve "Aslan" anlamına gelen bir kelimeydi.(“A Concise Pahlavi Dictionary” D.N. MacKenzi, Oxford Universty Press.)Pütürge ile ilgili olarak sürgün inek adlı bir filmde çekilmiştir.
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1927 | 40.306 | 2.202 | 38.104 |
1935 | 43.691 | 2.195 | 41.496 |
1940 | 47.406 | 2.285 | 45.121 |
1945 | 48.017 | 2.383 | 45.634 |
1950 | 51.214 | 2.596 | 48.618 |
1955 | 37.665 | 2.327 | 35.338 |
1960 | 41.918 | 2.532 | 39.386 |
1965 | 44.356 | 2.843 | 41.513 |
1970 | 46.014 | 3.715 | 42.299 |
1975 | 46.687 | 4.878 | 41.809 |
1980 | 49.756 | 4.550 | 45.206 |
1985 | 47.920 | 4.256 | 43.664 |
1990 | 35.319 | 4.359 | 30.960 |
2000 | 28.382 | 4.795 | 23.587 |
2007 | 22.810 | 3.337 | 19.473 |
2008 | 22.201 | 3.058 | 19.143 |
2009 | 21.334 | 2.751 | 18.583 |
2010 | 20.262 | 2.628 | 17.634 |
2011 | 19.361 | 2.512 | 16.849 |
2012 | 18.261 | 2.506 | 15.755 |
2013 | 17.986 | 17.986 | veri yok |
2014 | 16.612 | 16.612 | veri yok |
2015 | 15.709 | 15.709 | veri yok |
2016 | 15.217 | 15.217 | Veri yok |
2017 | 14.392 | 14.392 | veri yok |
2018 | 15.049 | 15.049 | veri yok |
2019 | 13.889 | 13.889 | veri yok |
2020 | 13.663 | 13.663 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Pütürge ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 23.587’dir. İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır.